7.4 Virusdan himoyalanish dasturiy vositalarining tavsifi
Hozirgi vaqtda viruslarni yo’qotish uchun ko’pgina usullar ishlab chiqilgan va
bu usullar bilan ishlaydigan dasturlar antivirus dasturlar deb ataladi. Antiviruslarni,
qo’llanish usuliga ko’ra, quyidagilarga ajratishimiz mumkin: detektorlar, faglar,
vaqtsinalar, privivkalar, revizorlar, monitorlar.
110
Detektorlar — virusning signaturasi (virusga taalluqli baytlar ketma-ketligi)
bo’yicha tezkor xotira va fayllarni ko’rish natijasida ma’lum viruslarni topadi va
xabar beradi. YAngi viruslarni aniqlay olmasligi detektorlarning kamchiligi
hisoblanadi.
Privivka — fayllarda xuddi virus zararlagandek iz qoldiradi. Buning natijasida
viruslar «privivka qilingan» faylga yopishmaydi.
Filьtrlar — qo’riqlovchi dasturlar ko’rinishida bo’lib, rezident holatda ishlab
turadi va viruslarga xos jarayonlar bajarilganda, bu haqda foydalanuvchiga xabar
beradi.
Revizorlar — eng ishonchli himoyalovchi vosita bo’lib, diskning birinchi
holatini xotirasida saqlab, undagi keyingi o’zgarishlarni doimiy ravishda nazorat qilib
boradi.
Detektor dasturlar kompyuter xotirasidan, fayllardan viruslarni qidiradi va
aniqlangan viruslar haqida xabar beradi.
Doktor dasturlari nafaqat virus bilan kasallangan fayllarni topadi, balki ularni
davolab, dastlabki holatiga qaytaradi. Bunday dasturlarga Aidstest, DrWeb
dasturlarini misol qilib keltirish mumkin. YAngi viruslarning to’xtovsiz paydo bo’lib
turishini hisobga olib, doktor dasturlarini ham yangi versiyalari bilan almashtirib
turish lozim.
Filьtr dasturlar kompyuter ishlash jarayonida viruslarga xos bo’lgan shubhali
harakatlarni topish uchun ishlatiladi.
Bu harakatlar quyidagicha bo’lishi mumkin:
fayllar atributlarining o’zgarishi;
disklarga doimiy manzillarda ma’lumotlarni yozish;
diskning ishga yuklovchi sektorlariga ma’lumotlarni yozib yuborish.
Kompyuterni viruslar bilan zararlanishidan saqlash va axborotni ishonchli
saqlash uchun quyidagi qoidalarga amal qilish lozim:
- kompyuterni zamonaviy antivirus dasturlar bilan ta’minlash;
- disketalarni ishlatishdan oldin har doim virusga qarshi tekshirish;
- qimmatli axborotning nusxasini har doim arxiv fayl ko’rinishida saqlash.
Kompyuter viruslariga qarshi kurashning quyidagi turlari mavjud:
viruslar kompyuterga kirib buzgan fayllarni o’z holiga qaytaruvchi
dasturlarning mavjudligi;
kompyuterga parol bilan kirish, disk yurituvchilarning yopiq turishi;
disklarni yozishdan himoyalash;
litsenzion dasturiy ta’minotlardan foydalanish va o’g’irlangan dasturlarni
qo’llamaslik;
kompyuterga kiritilayotgan dasturlarda viruslarning mavjudligini tekshirish;
antivirus dasturlaridan keng foydalanish;
davriy ravishda komp’yuterlarni antivirus dasturlari yordamida viruslarga
qarshi tekshirish.
|
