• 5.6. Steganografiya usullari
  • Moddiy steganografik usullar
  • Axborot xavfsizligi




    Download 2,72 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet65/191
    Sana18.11.2023
    Hajmi2,72 Mb.
    #101187
    1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   191
    Bog'liq
    axborot xavfsizligi222

     
    Nazorat savollari: 
    1. 
    Elektron raqamli imzoni shakllantirish sxemasini tavsiflab bering. 
    2. 
    Elektron raqamli imzoni tekshirish jarayonining sxemasini tushuntirib 
    bering. 
    3. 
    AQShning DSS standartini yoritib bering. 
    4. 
    GOST R 34.10 Rossiyaning standartini tavsiflab bering. 
    5. 
    O’z DSt 1092-2009 algoritmi asoslangan matematik muammolarni 
    tushuntirib bering.
    5.6. Steganografiya usullari 
     
    Steganografiya – so‘zi Yunon tilida maxfiy belgilar bilan yozilgan (steganos 
    –sir, graphy - yozuv) ma’nosini bildiradi, tarixi esa ming yillarni o‘z ichiga oladi. 
    Axborotni steganografik himoyalashni turli texnikaviy, kimyoviy, fizikaviy va 
    psixologik usullar yordamida amalga oshirish mumkin.
    Steganografiya kriptografiya o‘rnini bosmaydi, balki uni to‘ldiradi. 
    Steganografiya usullari yordamida xabarni bekitish xabar uzatilishi faktini aniqlash 
    extimolligini anchagina pasaytiradi. Agar ushbu xabar shifrlangan bo‘lsa u yana 
    bir, qo‘shimcha himoyalanish satxiga ega bo‘ladi. Steganografik usullaridan 
    axborotni ruxsatsiz foydalanishdan himoyalashda, tarmoqlarni monitoringlashga 
    va tarmoq resurslarini boshqarishga qarshilik ko‘rsatishda, ro‘yxatda 
    ko‘rsatilmagan foydalanuvchilardan dasturiy ta’minotni niqoblashda, ba’zi 
    intellektual mulkka egalik xuquqini himoyalashda hamda raqamli ob’ektlarni 
    autentifikatsiyalashda foydalaniladi. 
    Ma’lum steganografik usullarini quyidagi ikkita guruhga ajratish mumkin:
    - moddiy steganografik usullar
    - axborot steganografik usullari. 
    Moddiy steganografik usullar steganografik konteynerning (maxfiy axborot 


    137 
    o‘rnatiladigan ob’ektning) fizikaviy yoki kimyoviy xususiyatlari asosida axborotni 
    bekitish uchun ishlatiladi. Bunday xususiyatlarga misol tariqasida gabarit 
    o‘lchamlarini, konteyner rangini yoki ma’lum ta’sir natijasida o‘rnatilgan 
    axborotning namoyon bo‘lish qobiliyatini ko‘rsatish mumkin. 
    Bunday steganografik usullarning tadqiqi va yaratilishi axborotning turli 
    moddiy eltuvchilari xususiyatlarini va axborotni o‘rnatishning norasmiy usullarini 
    o‘rganish bilan bog‘liq. 
    Moddiy steganografik usullarga ko‘rinmaydigan siyohlar, mikronuqtalar va 
    h. taalluqli. Hozirda audiotexnika, videotexnika va hisoblash texnikasi axborotni 
    eltuvchi standart vositalar hisoblanadi. 

    Download 2,72 Mb.
    1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   191




    Download 2,72 Mb.
    Pdf ko'rish