• TA’LIMNI AXBOROTLASHTIRISH, JAMIYAT VA TA’LIMNI AXBOROTLASHTIRISHNING HUQUQIY –ME’YORIY ASOSLARI
  • Axborotlashtirishning huquqiy -me'yoriy asoslari book · January 021 citations reads 3,832 author




    Download 0,71 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet1/9
    Sana14.09.2024
    Hajmi0,71 Mb.
    #271077
      1   2   3   4   5   6   7   8   9
    Bog'liq
    QarshiboyevOtkir



    See discussions, stats, and author profiles for this publication at: 
    https://www.researchgate.net/publication/349101194
    TA'LIMNI AXBOROTLASHTIRISH, JAMIYAT VA TA'LIMNI
    AXBOROTLASHTIRISHNING HUQUQIY -ME'YORIY ASOSLARI
    Book
    · January 2021
    CITATIONS
    0
    READS
    3,832
    1 author:
    Nurmuxamad Duisenov
    Chirchik state pedagogical Institute
    188
    PUBLICATIONS
    322
    CITATIONS
    SEE PROFILE
    All content following this page was uploaded by 
    Nurmuxamad Duisenov
    on 07 February 2021.
    The user has requested enhancement of the downloaded file.


    TA’LIMNI AXBOROTLASHTIRISH, JAMIYAT VA 
    TA’LIMNI AXBOROTLASHTIRISHNING HUQUQIY 
    –ME’YORIY ASOSLARI 
    Abstract: Zamonaviy jamiyat uchun axborot eng muhim tovarga aylanganligi haqidagi 
    fikrni tez-tez eshitamiz. Jamiyat rivoji ehtiyojlarini qoniqtirishga yo‘naltirilgan ta’lim 
    tizimini axborotlashtirish jarayoni uning sifatini ko‘tarishga qaratiladi. 
    Ta’lim tizimi uchun axborotlashtirish jarayoni — yetuk barkamol shaxslarni jadal 
    rivojlanib borayotgan, axborotlashgan jamiyat sharoitlariga va kelajak hayotga 
    tayyorlash, ta’lim mazmuni, o‘qitish metodlari hamda ta’lim shakllarini o‘zgartirish, 
    o‘sib kelayotgan avlodda o‘z hayotini muvaffaqiyatli va mustaqil qurish ko‘nikma 
    hamda malakalarini shakllantirishdan iboratdir. 
    Ta’lim tizimini axborotlashtirish — bu hayotdan yangi usullarni izlash jarayonidir. 
    Ta’lim tizimini axborotlashtirish bu butun ta’lim jarayonini samarali tashkil etishdir. 
    Bunda asosan fanning so‘nggi yutuqlariga tayangan holda har bir o‘quvchi va umumiy 
    jamoaning o‘zlashtirganlik faoliyati natijalari, ta’lim jarayoniga axborot 
    texnologiyalarini samarali tatbiq etish darajasi aniqlanadi. 
    Ta’lim tizimini axborotlashtirish — bu kompyuter texnikasi va axborot 
    texnologiyalaridan dars jarayonida foydalanish, ta’limda yangi sifat ko‘rsatkichiga 
    erishishdir. 
    Buning 
    uchun 
    ta’lim 
    jarayonida 
    axborot-kommunikatsiya 
    texnologiyalaridan keng foydalanishda o‘qituvchilarning malakasini oshirish va 
    metodik qo‘llab-quvvatlash zarur. 
    Ma’lumki, hozirgi davrda insonga media-texnologiyalarning ta’siri kun sayin ortib 
    borayotganligi kuzatilmoqda. Bu holat, ayniqsa, kitob o‘qishga nisbatan televizorni 
    qiziqib tomosha qiladigan bolalarga kuchli ta’sir etmoqda. 



    Yangi 
    axborotlarning 
    katta 
    oqimi, 
    reklamalar, 
    televideniyeda 
    kompyuter 
    texnologiyalaridan keng foydalanilishi, kompyuter o‘yinlari, elektron o‘yinchoqlar va 
    oilada mustahkam o‘rinni egallab borayotgan kom-pyuterlar bola tarbiyasi hamda 
    atrofdagi olamni anglab borishiga kattalardan alohida e’tiborni talab etmoqda. 
    Shuni ta’kidlash zarurki, bola voyaga yetgani sayin uning sevimli amaliy faoliyatining 
    mazmuni o‘zgarib boradi — o‘yinlari, sevimli qahramonlari va qiziqishlari ham 
    o‘zgaradi. O‘quvchi ilgari axborotni darslik, adabiyotlar, dars jarayonida o‘qituvchi 
    ma’ruzasi va radio hamda televideniye orqali olgan bo‘lsa, endilikda bunga axborot 
    texnologiyalari, Internet tarmog‘i ham qo‘shildi. 
    Ta’lim tizimini axborotlashtirishda o‘qituvchidan darsni yangi innovatsion va 
    pedagogik texnologiyalar asosida o‘tish talab etiladi. Pedagogik texnologiyaning 
    asosini axborot texnologiyasi tashkil etadi. Sababi ta’lim jarayoni texnologiyasining 
    asosi axborot olish va qayta ishlashdan iborat. 
    Ta’lim texnologiyasining eng muvaffaqiyatli usullaridan biri kompyuter texnologiyasi 
    hisoblanadi. Ta’limda kompyuter (yangi axborot) texnologiyasi — bu o‘quvchiga 
    axborotni tayyorlash va yetkazish vositasi kompyuter orqali amalga oshiriluvchi 
    jarayondir. 
    O‘qituvchi AKT’dan foydalanib, dars o‘tishda bu o‘sib kelayotgan avlod uchun 
    mo‘ljallangan saboq ekanligini unutmasligi kerak, demak, darsga tayyorgarlik ko‘rish 
    jarayonida maqsadga ko‘ra dars rejasini tayyorlashi, dars o‘quv materialini tanlashda 
    asosiy: tizimlilik hamda muntazamlilik, qulaylik, differentsial yondashuv, ilmiylik va 
    boshqa didaktik tamoyillarga rioya etishi zarur. 
    Shuni unutmaslik kerakki, kompyuter o‘qituvchining o‘rnini bosa olmaydi, balki uning 
    fikrlariga qo‘shimcha beradi xolos. 
    AKT’dan 
    foydalanib 
    o‘tiladigan 
    darsga 
    quyidagi: 
    • moslashuvchanlik tamoyili: kompyuterning bolaning individual xususiyatlariga 
    ta’siri; 
    • boshqaruv tamoyili: o‘qish jarayonining istalgan vaqtida o‘qituvchining rahbarligi; 



    • 
    ta’limda 
    interaktivlik 
    va 
    dialogli 
    sharoitning 
    mavjudligi; 
    • AKT o‘qituvchi va o‘quvchining harakatlariga «qo‘shimcha berishi»; 
    • go‘yoki ular bilan dialogda «bo‘lishi» hamda kompyuter savodxonligini shakllantira 
    borishi 
    kuzatiladi; 
    • 
    individual 
    va 
    guruhiy 
    ishlashning 
    qulayligi; 
    • kompyuter bilan ishlashda o‘quvchining psixologik holatining barqarorligi; 
    • ta’limda cheksiz imkoniyatlar: mazmuni, ilovalarning ko‘pligi kabi jihatlar xos 
    bo‘ladi. 
    Kompyuterdan 
    foydalanib, 
    dars 
    o‘tishning 
    barcha 
    bosqichlarida: 
    • 
    darsga 
    tayyorgarlik 
    va 
    ta’lim 
    jarayonida; 
    • 
    yangi 
    materialni 
    tushuntirish; 
    • 
    mustahkamlash; 
    • 
    takrorlash; 
    • nazorat qilishda AKT vositalari keng qo‘llanilishi mumkin. 
    Bunda 
    kompyuter 
    quyidagi 
    funksiyalarni 
    amalga 
    oshiradi: 
    1. 
    Kompyuter 
    o‘qituvchi 
    funksiyasida: 
    • 
    o‘quv 
    axborotlari 
    manbai; 
    • 
    ko‘rgazmalilik; 
    • 
    trenajyor; 
    • 
    tashhis 
    va 
    nazorat 
    vositasi. 
    2. 
    Ish 
    quroli 
    funksiyasi: 
    • 
    matnlar 
    tayyorlash 
    vositasi, 
    • 
    ularning 
    saqlanishi; 
    • 
    grafik 
    muharrir; 
    • darsga tayyorgarlik ko‘rish va javob berishga tayyorlanishda foydalanilishidan iborat. 
    Xulosa qilib aytganda, ta’lim jarayoniga axborot texnologiyalarining tatbiq etilishi, 
    shubhasiz, boshqaruv malasalarini sifat jihatidan yuqori darajada hal etish va yanada 
    samarali ish usullari hamda shakllariga o‘tish imkonini beradi. 



    Texnologiyaning rivojlanishi jamiyatni axborotlashtirishga olib keldi. Bugungi kunda 
    televizor va kompyuter bo'lmasa, Internetdan qanday foydalanishni bilmagan bir uyni 
    tasavvur qilish qiyin. Axborot texnologiyalari hayotimizning barcha sohalariga qat'iy 
    va ishonchli kirib boradi. Ta'lim tizimi istisno emas edi. Bugungi kunda, faqatgina 
    vazirlik emas, balki Ivanovoda joylashgan axborotlashtirish va ta'lim sifatini baholash 
    markazi ham amaliy mashg'ulotlar bilan shug'ullanmoqda.Keyinchalik, ushbu 
    tendentsiyaning asosiy muammolari va vazifalari, uning qobiliyatlari haqida gapiramiz, 
    shuningdek ijobiy va salbiy fikrlarni ko'rib chiqamiz.ta'lim axborotlashtirish - bu ta'lim 
    uchun AKTdan foydalanish asosida mikroişlemcilerden asoslangan axborot vositalari 
    turli, shuningdek, elektron mahsulotlar va yangi pedagogik texnologiyalarni o'quv 
    jarayoniga joriy etish bilan bog'liq emas, balki murakkab zamonaviy tendentsiya 
    hisoblanadi.Ta'limni axborotlashtirish, eng avvalo, kompyuter texnikasining so'nggi 
    yutuqlaridan foydalangan holda asosiy ta'lim va pedagogik maqsadlarni amalga 
    oshirishga qaratilgan uslub va vositalarni ishlab chiqishga qaratilgan. Bu kompyuter 
    o'quvchilarini kompyuter savodxonligini oshirish, AKT sohasidagi zamonaviy 
    yutuqlarni o'zlashtirish, ta'limni modernizatsiyalash, ta'limning maqsadlari, usullari va 
    shakllarini, uning mazmunini o'z ichiga oladi. 
    Ta'limni axborotlashtirish jarayoni o'z maqsadlariga ega. Bunga quyidagilar kiradi: 
    1. Ta'lim, ilmiy va madaniy axborotdan foydalanish uchun qulay sharoit yaratish. 
    2. Axborot texnologiyalaridan foydalangan holda pedagogik jarayonda ishtirokchilar 
    o'rtasida o'zaro aloqalarni kuchaytirish. 
    3. Ta'lim boshqaruv modelini o'zgartirish. 
    4. AKTdan foydalanish orqali ta'lim sifatini oshirish. 
    Ta'limni axborotlashtirishni rivojlantirish quyidagi shartlarga ega: 



    - butun jamiyatni tezkor axborotlashtirish jarayoni. Shunday qilib, bugungi kunda 
    ko'proq odamlar shaxsiy kompyuterlariga ega bo'lib, ular butun dunyo bo'ylab 
    tarmoqqa ulangan, shu jumladan maktab o'quvchilari va talabalari 
    - informatika texnik imkoniyatlarining o'sishi va ularning narxining pasayishi, bu 
    ularga qulayroqdir. Deyarli har bir maktabda o'z kompyuter laboratoriyasi mavjud 
    bo'lib, aksariyat zamonaviy maktablar va universitetlar har bir sinfda kompyuterlar, 
    multimedia proektorlari va doskalarni o'rnatadilar. 
    - Jamiyat uchun yangi axborot muhiti, infosferani shakllantirish yo'nalishi. Tabiiyki, 
    bunday istiqbollar bilan maktab o'quvchilari va talabalarni AKTdan to'g'ri va foydali 
    foydalanishga o'rgatish muhimdir. 
    Ta'lim sohasini axborotlashtirish pedagogik va kompyuter fanlari yutuqlariga 
    asoslangan, jumladan: 
    - informatika; 
    - kibernetika; 
    - tizimlar nazariyasi;
    - didaktika. 
    Ularning yordami bilan ta'lim sohasida yangi kompyuter texnologiyalari joriy etilibgina 
    qolmay, o'quvchilarning bilimlarini yanada yaxshiroq egallashi mumkin, shuningdek, 
    o'qitish uslublari va yondashuvlarini ishlab chiqish, uni boshqarish. Elektron darsliklar, 
    testlar, o'quv dasturlari yaratilib, ular kompyuter fanida eng so'nggi yangiliklar va 
    didaktikaning asosiy printsiplaridan foydalanadi. 

    Download 0,71 Mb.
      1   2   3   4   5   6   7   8   9




    Download 0,71 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Axborotlashtirishning huquqiy -me'yoriy asoslari book · January 021 citations reads 3,832 author

    Download 0,71 Mb.
    Pdf ko'rish