Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Sumqayıt Dövlət Universitetinin nəzdində Sumqayıt Dövlət Texniki Kolleci

Download 1.07 Mb. Pdf ko'rish
bet	11/18
Sana	30.05.2022
Hajmi	1.07 Mb.
	#22310
Turi	Mühazirə

1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 ... 18

Bog'liq
elektrik-təc.-əsasları-tam

Gərginlik ölçü transformatorları
Gərginlik ölçü transformatorları birinci tərəfin yüksək gərginliyini ölçməyə uyğun olan
qiymətə qədər azaldan və bunu kifayət qədər dəqiqliklə Knom dəfə artırdıqda birinci tərəf
gərginliyi alman həddə qədər dəyişdirən qurğudur. Transformatorun nominal transformasiya
əmsalı - Knom=İlnom/İ2nom. olur. Gərginlik transformatorunun qiymət ölçü xətası aşağıdakı kimi
tapılır:
Gərginlik və cərəyanların elektrik-maqnit induksiya qanununa görə çevrilməsinin
ideallaşdınlmış nəzəriyyəsi ilə hərəkət etdikdə xətaların hesabatı mürəkkəb olur. Ona görə əsl
xətaların həddini, gərginlik transformatorlarının maqnit keçirici içliyinin ölçülərindən, poladın
maqnit xassələrindən, sarğılarının konstruksiyası və məftillərin en kəsiyindən təyin edirlər.
Gərginlik transformatorlarının maqnit keçiricisinin induksiyası güc transformatorlarından az
olmalıdır. Onlarda səpələnən maqnit seli və QQ gərginliklərinin nisbəti də güc
transformatorlarından 5-15 dəfə kiçik olmalıdır. Ona görə xətaları azaltmaq üçün bu parametrlər
düzgün seçilməlidir.
Birinci və ikinci tərəf gərginlikləri arasında olan bucaq fərqinə bucaq xətası deyilir. Əgər
ikinci tərəf gərginliyi fazaca birinci tərəf gərginliyindən irəlidə olarsı xəta müsbət hesab edilir.
Bucaq xətası radian və ya dəqiqələrlə ifadə edilirlər.
Gərginlik transformatorunun ikinci tərəf X
2
, R
2
, xarici dövrənin X və R müavimətləri, ikinci
tərəfin İ
2
cərəyanı, U
2
gərginliyi birinci tərəf dolağ sarğı saylanna gətirilsə, aşağıdakıları yazmaq
olar: X
2
'=X
2
-n
2
; R'
2
=R
2
∙ n
2
; X '=Xn
2
; R'=R n
2
; İ
2
' =İ
2
/n; U'
2
=U
2
∙n, n=w
1
/ w
2
Gərginlik transformatorunun müəyyən U
2
' gərginliyi və İ
2
' cərəyamnda malik olduğu xəta,
İ
2
cərəyanından Z
2
'=R
2
'+jX
2
' müqavimətində və İ
1
=İ
0
+
I
2
' cərəyanı təsirindən Z
1
=R
1
+jX
1
müqavimətində gərginlik düşküləri ilə mütənasib olmalıdır:
U
1
-U
2
' =İ
2
'Z
2
'+İ
1

∙Z
1
= İ
0
∙Z
1
+İ
2
'(Z
1
+Z
2
')
Burada İ
0
- birinci tərəf U
1
gərginliyindən asılı olan maqnitlənmə cərəyanıdır.Müqavimətlər və
cərəyanların kompleks ifadələri nəzərə alındıqda gərginliklər fərqi üçün aşağıdakı ifadələri
yazmaq olar
İ
2
' = İ
2
'a ~jİ
2
'r və İ
0
= İ
0a
- jİ
or

Bu kompleks ifadənin həqiqi hissəsinin Uı gərginliyinə olan nisbətinin əks işarə ilə
götürülmüş qiyməti gərginlik xətasına - f xəyali hissəsinin nisbətinin əks işarə ilə götürülmüş
qiyməti isə -
𝜹 bucaq xətası adlanır.
(3.4) ifadəsindən görünür ki, transformatorların gərginlik və bucaq xətaları iki hissədən ibarət
olur. Onlardan biri, ifadənin həqiqi və xəyali hissələrinin birinci iki toplananları, yüksüz
transformatorun xətasına uyğundur. İkincisi isə, ifadənin 3 və 4-cü toplananları, yük cərəyanı ilə
mütənasib olur.

Göründüyü kimi aktiv və induktiv xarakterli yüklənmə və K
nom
=n üçün, gərginlik xətası
həmişə mənfi olur. Bu ikinci tərəf U
2
gərginliyinin çevrilmə mislindən bir qədər az olduğunu
göstərir. Ona görə ölçü dəqiqliyini artırmaq və xətam azaltmaq üçün dolaqlarda sarğı sayım
nominaldan bir qədər az seçirlər. Bu məqsədlə birinci tərəf dolağının sarğılar sayını U
1nom/
U
2nom

=
w
l
/w
2
nisbətindən daha az götürülür. Sarğıların bu şəkildə seçilməsinə sarğı korreksiyası deyilir.
Aparılan belə korreksiya transformatorun bucaq xətasına təsir etmir.
Gərginlik ölçü transformatorları elektromaqnit prinsipli və tutum tipli növlərə bölünür. Onlar
birfazlı və üçfazlı konstruksiyalarda ayrıca və ekranlaşdırılmış komplekt cərəyan keçiricisi və
paylayıcı qurğusu ilə bitişik şəkillərdə hazırlanırlar. Gərginliyi, qurğunun sxemi, vəzifəsi, soyutma
sistemi, qurşadırıldığı yerlərə görə gərginlik ölçü transformatorları aşağıdakı tiplərdə buraxılır:
HOC, HOCK, HTC, HTCK - (O) -birfazlı, (T) - üçfazlı, (S)- quru, (K)- kompensə edilmiş. Bu
transformatorlar 6(10) kV-luq daxili qurğular üçün buraxılırlar.

Download 1.07 Mb.

1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 ... 18

Download 1.07 Mb.

Pdf ko'rish