Berilgan molyar kontsentratsiyadagi eritma tayyorlash
Q a t t iq m o d d a n i s u v d a e r i t i b e r i t m a t a y yo r l a sh.
Eritma tayyorlash uchun 5,85 g NaCl tortib olinadi va u hajmi 1 l li o`lchov kolbasiga solinadi. Tuzni barcha qismi erigandan so`ng kolba bo`g`izidagi 1 l belgisigacha suv qo`shiladi.
Hajmi 1 l bo`lgan o`lchov kolbasiga 100-150 ml suv qo`yamiz. Hisoblab chiqilgan hajmda sul`fat kislotani pipetka yordamida olib o`lchov kolbasiga ehtiyotlik bilan shundan so`ng eritmani hajmi 1 l bo`lguncha suv solinadi.
I. Erigan moddaning ma'lum massa ulushiga ega bo'lgan eritmasini tayyorlash metodikasi
1. Osh tuzining 5 % li 100 g eritmasini tayyorlash
5 % li eritmada erigan moddaning massa ulushi
= 0,05 bo'ladi.
Erigan modda massasi esa 100 X 0,05 + 5 g bo'ladi, suvning massasi 100 - 5 = 95 g ga teng bo'ladi.
Elektron tarozida 5 g tozalangan osh tuzi tortib olinadi. Tortib olnigan tuzni 200 ml sig'imli stakanga solib 95 ml toza suvda eritiladi. Tayyor eritmani sklyankaga solib og'zi mahkam yopiladi. Sklyankaga «NaCl, 5 %, 100 g» degan yozuvli yorliq yopishtiriladi.
2. Osh tuzining 5 % li 20 g eritmasini tayyorlash
Tayyorlanadigan eritmadagi osh tuzining massa ulushi
=0,05 ga teng
Eritmadagi osh tuzing massasi esa 0,05 • 20 = lg. Suvning massasi esa 20-1=19 g (ml). Demak, 1 g osh tuzi 19 ml suvda eritiladi, shunda 20 g 5 % li eritma hosil bo'ladi. Tarozida 1 g tozalangan osh tuzi tortib olinadi va uni 50 yoki 100 ml li stakanga solib ustidan 19 ml suv quyib eritiladi.
Tayyorlangan eritmani sklyankaga solib og'zi zich yopiladi. Idishga «NaQ, I, 5 %, 20 g» deb yozilgan yorliq yopishtiriladi.
Massa ulushi turlicha bo'lgan, turli massadagi osh tuzi eritmasini yuqoridagi jadvaldan foydalanib tayyorlash mumkin.
II. Ma'lum molyar konsentratsiyali eritma tayyorlash
Molyar konsentratsiyali 1 1 eritmada erigan moddaning molyar soni. Eritma 1 M (1 molyar) bolsa, 1 1 eritmada 1 mol modda erigan bo'ladi. Agar 1 g eritmada mos ravishda 0,5, 0,1 yoki 2 mol modda erigan bo'lsa, eritmaning molyarligi tegishlicha 0,5, 0,1 yoki 2 molyar bo'ladi. Eritmaning molyar konsentratsiyasi C harfi bilan ifodalanadi. Masalan, C=0,3 M bo'lsa, demak, eritma 0,3 molyar konsentratsiyaga ega. Osh tuzi NaCl ning molekulyar massasi 58,5. Agar 1 mol osh tuzi, ya'ni 58,5 g NaCl 1 1 eritmada erigan bo'lsa, uning molyarligi C=l M bo'ladi. Agar 11 eritmada 0,5 mol NaCl, ya'ni 29,25 g osh tuzi erigan bo'lsa, uning konsentratsiyasi C=0,5 M bo'ladi va h. k.
Har qanday moddaning ma'lum molyarli eritmasini tayyorlash uchun molekulyar massasi asosida hisoblashlar qilinadi.
|
