H2SO4
|
Na2CO3
|
NH4C1
|
BaCl2
| |
KOH
|
-
|
|
-
|
O'tkir hidli gaz chiqadi
|
-
| |
H2SO4
|
-
|
-
|
Hidsiz gaz ajralib chiqadi
|
-
|
Oq cho'kma tushadi
| |
Na2CO3
|
-
|
Hidsiz gaz ajralib chiqadi
|
-
|
-
|
Oq cho'kma tushadi
| |
NH4C1
|
O'tkir hidli
gaz chiqadi
|
-
|
-
|
-
|
-
| |
BaCl2
|
-
|
Oq cho'kma
|
Oq cho'kma
|
-
|
-
|
Masalan: 5- raqamlangan idishdan probirkaga2 ml miqdorda pipetka yordamida quyib, ustiga 1- idishdagi eritmadan ozgina solinadi. Odatdagi sharoitda hech nima kuzatilmaydi. 4-idishdan olingan eritma bilan ham xuddi shunday hoi yuz beradi. 2, 3- idishdagi eritmalar qo'shilganda oq cho'kma tushadi. Jadvaldan ko'rinib turibdiki, idishda BaCl2 eritmasi bor ekan.
Shunday yo'l bilan qolgan idishdagi eritmalar ham aniqlanadi.
II. 3 ta probirkaning birida suv, ikkinchisiga ishqor, uchinchisiga kislota berilgan. 1 ta reagent yordamida ushbu moddalarni aniqlash. Har bir idishdagi eritmalardan probirkaga oz miqdorda (2 ml dan) olinib, indikator yordamida anihlanadi. Mazkur usul bo'yicha ham quyidagicha jadval to'ldiriladi.
Probirka raqami
|
Indikator (rangi qanday o'zgardi)
|
Aniqlangan modda
| |
№ 1 - modda
|
|
| |
№ 2 - modda
|
|
| |
№ 3 - modda
|
|
|
Quyidagi o`zgarishlarni amalga oshiring.
a) CuCuOCuClCu(OH)2CuSO4;
b) CCO2H2CO3CaCO3
Darslik bilan ishlash.
Uyga har bir bajarilgan tajribalar yuzasidan zaruriy reaksiya tenglamalarini yozish vazifasi beriladi.
12-laboratoriya mashg`uloti
Uchinchi davr elementlarining oksid va gidroksidlari
Ushbu mashg`ulotda siz uchinchi davr elementlarining yuqori oksidlanish darajasiga ega bo`lgan oksid va gidroksidlarining kislota-asosli xossalarini aniqlashingiz lozim. Kuzatish natijalari asosida uchinchi davr elementlari gidroksidlarining xossalarini o`zgarish xarakterini ularning tartib nomeriga bog`liqligi haqida xulosa chiqaring.
1-tajriba. Probirkaga natriy va litiy oksidi solib, unga tomchilatib suv qo`ying. Kuzatilgan hodisani tushuntiring. Kislota asosli indikator yordamida hosil bo`lgan eritmaning muhitini aniqlang. Reaktsiya tenglamasi va indikator rangining o`zgarishini yozing. Natriy yoki litiy oksidi qanday oksidga mansub?
2-tajriba. Magniy oksidi kukuni solingan probirkaga tomchilatib suv qo`ying. Magniy oksidi suvda eriydimi yoki yo`qmi? Aralashmani chayqating. Indikator qog`oz yordamida muhitning xarakterini aniqlang. Reaktsiya tenglamasi va indikator rangining o`zgarishini yozing. So`ngra probirkaga tomchilatib xlorid kislota qo`ying. Kuzatilgan hodisani tushuntiring. Reaktsiya tenglamasini yozing. Magniy oksid ishqor eritmasida erish-erimasligini tekshiring. Magniy oksid va magniy gidroksidlarning kislota-asosli xossasi qanday?
3-tajriba. Alyuminiy oksidining suv bilan o`zaro ta`sirlashuvini sinab ko`ring. Indikator rangi o`zgaradimi?
4-tajriba. Tuz va gidroksidlarning eruvchanlik jadvali va laboratoriyada mavjud bo`lgan reaktivlardan foydalanib, almashinish reaktsiyasi yordamida alyuminiy gidroksid oling. Cho`kmaning rangiga e`tibor bering. Cho`kmani ikkiga bo`ling. Birinchisiga cho`kma eriguncha xlorid kislota qo`shing. Kuzatilgan hodisaning sababini tushuntiring. Reaktsiya tenglamasini yozing.
Cho`kmaning boshqa qismiga ishqor eritmasidan qo`shing. Kuzatilagn hodisani tushuntiring. Alyuminiy giroksid ishqor bilan o`zaro ta`sirlashdimi?
5-tajriba. Kremniy (IV)-oksid solingan probirkaga suv qo`ying. Shu oksid suvda eriydimi? Indikator rangga o`zgaradimi? Kuzatilgan hodisani tushuntiring.
6-tajriba. Silikat kislotaga ishqor qo`ying. Aralashmani kuchsiz qizdiring. Kuzatilgan hodisani tushuntiring.
7-tajriba. Fosfor (V)-oksidi solingan probirkaga u erigunicha tomchilatib suv qo`ying. Kuzatilgan hodisani tushuntiring. Eritma muhiti xarakterini tekshirib ko`ring. Reaktsiya tenglamasi va indiktor rangining o`zgarishini yozing.
13-laboratoriya mashg`uloti
Vodorod va uning xossalari
1-tajriba. K i s l o t a g a m e t a l l a r t a ` s i r e t i b, v o d o r o d o l i sh
Talabalarga oddiy asboblarni tuzishga va bu asboblardan vodorod olishga o'rgatish.
|
