• Oksidlanishli fosforillanish
  • ADFning fosforillanishi (substratli va oksidlanishli fosforillanishi)




    Download 4,12 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet108/273
    Sana21.05.2024
    Hajmi4,12 Mb.
    #249242
    1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   273
    Bog'liq
    Sobirova-R.A-biokimyo

    ADFning fosforillanishi (substratli va oksidlanishli fosforillanishi)
    Moddalarning oksidlanishi kislorodli (aerob) va kislorodsiz
    (anaerob) sharoitda kechishi mumkin. Bularning barchasida energiya
    ajralib chiqadi. Bu energiya ATF yoki issiqlik sifatida ajraladi. ATF
    sintezi fosforillanish bilan borib, bunda ADFga makroergik bog‘lar
    tutuvchi moddalardan yoki kislorodni oksidlanishi natijasida anorganik
    fosforni birikishi kuzatiladi. Shuning uchun ADFning fosforillanishi 2
    xil yo‘l bilan boradi: oksidlanishli fosforillanish va substratli
    fosforillanish.
    Oksidlanishli fosforillanish
    asosiy energiya generatori hisoblanadi.
    Oksidlanishli fosforillanish mitoxondriyalarning ichki membranasida
    joylashgan nafas zanjirida kechadi. Bir juft proton va elektronlarni nafas
    zanjiri orqali o‘tishi natijasida ko‘p miqdorda energiya ajralib chiqadi.
    Avval aytilganidek NADga bog‘liq bo‘lgan substratlarning oksidlanishi
    natijasida 52,7 kkal energiya ajralib chiqqanligi ko‘rsatilgan. Shunday
    21,3 kkal 3 ta ATF sinteziga sarflanadi. Qolgan energiya esa issiqlik
    sifatida tarqaladi. Shuni aytish kerakki, 1 molekula ATFni sintezlash
    uchun 7,3 kkal energiya talab qilinadi, glyukozani to‘liq aerob sharoitda
    oksidlanishida esa 686 kkal energiya ajralib chiqadi va 38 molekula
    ATF sintezlanadi. 38 molekula ATF sinteziga esa 277,4 kkal energiya
    talab qilinadi. Bu 686 kkal energiyani atigi 40% ini tashkil etadi. Qolgan
    60% energiya esa issiqlik shaklida chiqadi va organizmning
    temperaturasini muvozanatda ushlashga safarbar etiladi. Hosil bo‘lgan
    ATF energiya quyidagi jarayonlarga sarflanadi: kimyoviy, mexanik,
    plastik, faol transport, transdegidrogenaza reaksiyalariga.
    Substratli fosforillanish 
    esa membranaga bog‘liq bo‘lmay sitozolda
    kechadi. Bunda makroergik bog‘lar tutuvchi metabolitlar energiya
    manbai hisoblanadi. Bularga asosan 1,3-difosfoglitserat,
    fosfoyenolpiruvat, kreatinfosfat, argininfosfat va boshqalar kiradi.
    Substratli fosforillanishda kam miqdorda ATF sintezlanadi. Ular


    189
    yordamchi energetik mexanizmlardir. Jumdalan, glyukozani anaerob
    oksidlanishi natijasida 2 molekula sut kislotasi va 4 molekula ATF
    sintezlanadi, ya’ni atigi 29,2 kkal energiya ajralib chiqadi. Filogenetik
    jihatdan substratli fosforillanish ustun turadi. Ular kislorodsiz sharoitda
    oddiy hayvonlarning asosiy energetik manbai hisoblangan. Ammo
    energetik qiymati kam bo‘lsada, u katta ahamiyatga ega, chunki yadrosi,
    mitoxondriyasi bo‘lmagan eritrotsitlarda, shuningdek, ko‘pchilik
    kasalliklarda kuzatiladigan gipoksiya sharoitida hujayraning asosiy
    energiya manbai bo‘lib qoladi.

    Download 4,12 Mb.
    1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   273




    Download 4,12 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    ADFning fosforillanishi (substratli va oksidlanishli fosforillanishi)

    Download 4,12 Mb.
    Pdf ko'rish