12
birikmalar kimyosi va texnologiyasi negizida yaratildi va yaratilmoqda.
Monomerlarning qancha molekulasi o‘zaro birikib makromolekula hosil qilishini
ko‘rsatadigan kattalik
polimerlanish darajasi (n) deyiladi.
Makromolekula
tarkibida qayta-qayta takrorlanadigan atomlar gruppasi
struktura bo‘g‘inlari deb
ataladi.
Bir xil yoki ikki va undan ko’p kichik
molekulali monomerlarni
katalizator ishtirokida yoki ishtirokisiz o’zaro bir – birlari bilan birikib, qo’shimcha
maxsulotsiz yuqori molekulyar modda hosil qilish reaksiyalariga
polimerlanish
reaksiyalari deyiladi.
Alkenlarning polimerlanish reaksiyasini birinchi bo’lib M. M Butlerov
ochgan. M. M. Butlerov sulfat kislota ishtirokida izobutilendan diizobutilen
(C
8
H
16
) va triizobutilen (C
12
H
24
) larni bosqichli polimerlanish
asosida sintez
qilishga muvofaq bo’lgan.
Yuqori temperatura, yuqori bosim va katalizator ishtirokida qo’shbog’ning
uzilishi natijasida etilen molekulalari bir – biri bilan birikib yuqori molekulyar
modda
polimer hosil qiladi:
bu yerda n – polietilenni darajasi (monomer molekulalar soni)
Alkadienlar – ikki qo‘shbog‘li uglevodorodlar bo‘lib,
ularning umumiy
formulasi C
n
H
2n-2
bilan ifodalanadi. Ularga С
3
Н
4
, С
4
Н
6
, С
5
Н
8
, С
6
Н
10
, С
7
Н
12
, С
8
Н
14
,
С
9
Н
16
, С
10
Н
18
Ulardan sanoat ahamiyatiga ega bo‘lgani – butadien –1.3 va
izoprendir.
СН
2
= СН – СН = СН
2
