|
Algoritmning tasvirlash usullari
|
| bet | 5/27 | | Sana | 29.05.2024 | | Hajmi | 1,08 Mb. | | #256320 |
Bog'liq Nosirjonov S Delphi dasturlash tili
Yuqorida ko‘rilgan misollarda odatda biz masalani yechish algoritmini so‘zlar va matematik formulalar orqali ifodaladik. Lekin algoritm boshqa ko‘rinishlarda ham berilishi mumkin. Biz endi algoritmlarning eng ko‘p uchraydigan turlari bilan tanishamiz.
Algoritmning so‘zlar orqali ifodalanishi. Bu usulda ijrochi uchun beriladigan har bir ko‘rsatma jumlalar, so‘zlar orqali buyruq shaklida beriladi.
Algoritmning formulalar bilan berilish. Bu usulidan matematika, fizika, kimyo kabi aniq fanlardagi formulalarni o‘rganishda foydalaniladi. Bu usulni ba’zan analitik ifodalash deyiladi.
Algoritmlarning grafik shaklida tasvirlanishida. Algoritmlar maxsus geometrik figuralar yordamida tasvirlanadi va bu grafik ko‘rinishi blok-sxema deyiladi.
Algoritmning jadval ko‘rinishda berilishi. Algoritmning bu tarzda tasvirlanishdan ham ko‘p foydalanamiz. Masalan, maktabda qo‘llanib kelinayotgan to‘rt xonali matematik jadvallar yoki turli xil lotereyalar jadvallari.
Funksiyalarning grafiklarini chizishda ham algoritmlarning qiymatlari jadvali ko‘rinishlaridan foydalanamiz. Bu kabi jadvallardan foydalanish algoritmlari sodda bo‘lgan tufayli ularni o‘zlashtirib olish oson.
Yuqorida ko‘rilgan algoritmlarning tasvirlash usullarining asosiy maqsadi, qo‘yilgan masalani yechish uchun zarur bo‘lgan amallar ketma-ketligining eng qulay holatinni aniqlash va shu bilan inson(foydalanuvchi) tomonidan dastur yozishni yanada osonlashtirishdan iborat. Aslida dastur ham algoritmning boshqa bir ko‘rinishi bo‘lib, u insonning kompyuter bilan muloqotini qulayroq amalga oshirish uchun mo‘ljallangan.
Oval (ellips shakli), u algoritmning boshlanishi yoki tugallashini belgilaydi.
|
To‘g‘ri burchakli to‘rtburchak, qiymat berish yoki tegishli ko‘rsatmalarni bajarish jarayonini belgilaydi.
|
Parallelogramm, ma’lumotlarni kiritish yoki chiqarishni belgilaydi.
|
Oltiburchak, takrorlash operatorini ifodalashda ishlatiladi.
|
Yordamchi algoritmga murojatni belgilaydi.
|
Romb, shart tekshirishni belgilaydi va shart bajarilsa "ha", tarmoq bo‘yicha, aks holda "yo‘q”- tarmog‘i bo‘yicha amallar bajarilishini ta’minlaydi.
|
Strelka - amallar ketma ketligining bajarilish yo‘nalishini ko‘rsatadi.
|
Blok-sxemalarni tuzishda foydalaniladigan asosiy sodda geometrik figuralar quyidagilardan iborat.
Blok-sxemalar bilan ishlashni yaxshilab o‘zlashtirib olish zarur, chunki bu usul algoritmlarni ifodalashning qulay vositalaridan biri bo‘lib dastur tuzishni osonlashtiradi, dasturlash qobiliyatini mustahkamlaydi. Algoritmik tillarda blok
- sxemaning asosiy strukturalariga maxsus operatorlar mos keladi.
Shuni aytish lozimdir, blok-sxemalardagi yozuvlar odatdagi yozuvlardan katta farq qilmaydi.
Misol sifatida keltirilgan ax2bxc0 kvadrat tenglamani yechish algoritmining blok-sxemasi quyida keltirilgan.
1.2.1-chizma. Kvadrat tenglamani yechish algoritmi.
|
| |
