O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS
TA’LIM VAZIRLIGI
O‘RTA MAXSUS, KASB-HUNAR TA’LIMI MARKAZI
U. I. Inoyatov,
S. D. Yusupova, F. R. Salimbekova
BUXGALTERIYA HISOBI
Kasb-hunar kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma
Qayta ishlangan va to‘ldirilgan nashr
«SHARQ» NASHRIYOT-MATBAA
AKSIYADORLIK KOMPANIYASI
BOSH TAHRIRIYATI
TOSHKENT — 2011
2
T a q r i z c h i l a r:
Fayziyev Sh. – iqtisod fanlari doktori,
professor
Xomitov K. Z. – iqtisod fanlari nomzodi
Mazkur «Buxgalteriya hisobi» o‘quv qo‘llanmasi korxona (tashkilot)larda
buxgalteriya hisobining tashkil qilinishi, ularning faoliyatida hisob ishlarining
yuritilishi bo‘yicha nazariy bilimlar va amaliy ko‘nikmalar asosida tuzilgan
bo‘lib, amaldagi qonun va me’yoriy hujjatlarga muvofiq hamda Davlat ta’lim
standartlariga mos ravishda tayyorlandi.
Ushbu qo‘llanmadan kasb-hunar kollejlari o‘quvchilari hamda «Bux-
galteriya hisobi»ni o‘rganishga qiziquvchi keng kitobxonlar ommasi foyda-
lanishlari mumkin.
© «Sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi
Bosh
tahririyati, 2008, 2011.
ISBN 978-9943-00-653-9
ÓÄÊ 657.1(075)
ÁÁÊ65.052ÿ722
I–58
3
KIRISH
O‘zbekistonning mustaqil yuksalishi mobaynida qilingan ishlarni
sarhisob qiladigan bo‘lsak, ulkan yutuqlar qo‘lga kiritilganligining
guvohi bo‘lamiz. Shuningdek, «Buxgalteriya hisobi» sohasida ham
keyingi yillarda O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi, O‘zbekis-
ton Respublikasi Davlat Soliq qo‘mitasi hamda O‘zbekiston Respub-
likasi buxgalterlari va auditorlari milliy
assotsiatsiyasi tomonidan
buxgalteriya hisobinining tamoyillarini rivojlantirish maqsadida bir
qator ibratli ishlar amalga oshirilmoqda.
Buxgalteriya hisobini tartibga soluvchi qonunlar qabul qilinishi,
ular bo‘yicha xalqaro talablarga javob beradigan milliy standartlar
va boshqa me’yoriy hujjatlar yaratilishi, hisob milliy satandartlarining
buxgalteriya hisobi xalqaro standartlariga tenglashtirilishi, vatani-
mizning jahon iqtisodiyotiga integrallashuvida
katta ahamiyat kasb
etadi.
Respublikamiz oliy va o‘rta maxsus o‘quv yurtlarida berilayotgan
iqtisodiy bilimlar ichida muhim o‘rinlardan birini buxgalteriya hisobi
egallaydi. Chunki, buxgalteriyani – biznesning tili deydilar.
Buxgalteriya hisobi ma’lumotlari xo‘jalik mexanizmining tarkibiy
qismi bo‘lib, marketingdek, menejmentdek ishbilarmonlik va tadbir-
korlik faoliyatlarini iqtisodiy axborotlar bilan ta’minlovchi asosiy
manba hisoblanadi.
Shularni hisobga olgan holda ushbu
darslik Toshkent Moliya va
iqtisodiyot kolleji o‘qituvchilari Ulug‘bek Inoyatov, Surayyo Yusupo-
va, Feruza Salimbekovalar tomonidan O‘zbekiston Respublikasi Oliy
va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, O‘rta maxsus kasb-hunar ta’limi
markazi, O‘rta maxsus kasb-hunar ta’limini rivojlantirish instituti
tomonidan budjet tashkilotlari,
kichik korxonalar, sanoat tarmoqlari,
qishloq xo‘jaligi korxonalari hisobchi xodimlari hamda kasb-hunar
kollejlari talabalari foydalanishlari uchun qayta nashrga tayyorlandi.
O‘quv qo‘llanmada hisobning mohiyati va tashkil etilishi, pul
mablag‘lari bilan hisoblashuvlar va kredit muomalalarining hisobi,
moddiy zaxiralar hisobi, asosiy vositalar va nomoddiy aktivlar hisobi,
mehnat
va ish haqini hisobga olish, ishlab chiqarish xarajatlari va
mahsulot tannarxi kalkulyatsiyasi hisobi, kichik korxonalar hamda
4
fermer xo‘jaliklarida buxgalteriya hisobining tashkil etilishi, tayyor
mahsulot va uni sotishning hisobi, fondlar
va moliyaviy natijalarni
hisobga olish, buxgalteriya hisoboti, budjet muassasalarida buxgal-
teriya hisobining xususiyatlari mavzulari talabalar uchun oddiy va
tushunarli qilib ko‘rsatib berilgan.
Darslik haqida fikr-mulohazalar bildirgan va taklif kiritgan barcha
kitobxonlarga mualliflar oldindan o‘z minnatdorchiliklarini bildiradi.
Bizning manzil: Toshkent shahar, Sergeli 3, 49-uy.
