• Applikatsiya bilan ishlash texnologiyasi
  • Mozaika  (koshin, naqsh) san’ati –




    Download 7,65 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet62/114
    Sana21.06.2024
    Hajmi7,65 Mb.
    #264904
    1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   114
    Bog'liq
    bosh

    Mozaika 
    (koshin, naqsh) san’ati – 
    qadama(terma) naqsh va shunday ishlash 
    san’atidir. Mozaika monumental dekorativ san’at turlaridan biridir. 
    Turli davrlarda va turli mamlakatlarda mozaika qo’llaniladigan 
    materialiga ko’ra ham, naqsh va rasmlariga ko’ra ham o’ziga xos 
    xususiyatlarga ega bo’lgan. O’rta Osiyo madrasalari, maschidlar, 
    hukmdorlarning saroylari mozaika bilan bezatilgan. Mozaika hozirgi 
    kunda monumental san’atga aylangan. Mozaika bilan binolarning 
    tashqi qismlari, devorlari va xalq amaliy san’ati asarlari bezatiladi. 
    Mozaika ishlarida oyna, sapol plitalaridan foydalaniladi. Loyda rangli 
    ko’zgu parchalaridan ajoyib mozaika asarlari yaratiladi, ular quyoshda 
    bir-biriga qo’shilib va porlab, shodlik kayfiyatini yaratadi. 
    Keyingi yillarda yog’ochning turli navlaridan mozaika qilish 
    keng tarqaldi. Bu ish unchalik murakkab emas, uni ustaxona 
    sharoitlarida xam amalga oshirish mumkin. Buning uchun yupqa 
    yog’och plastinkalar (bir qavatli fanera)dan tasvir yig’iladi va keyin 
    ularni asosga yelimlab, ustidan lak yoki politura beriladi. Mozaika 
    bilan mebellarni, jurnal stollari, yodgorliklar va ko’pchilik shu kabi 
    narsalarni bezash mumkin 
    Applikatsiya bilan ishlash texnologiyasi

    Applikatsiya ishini bajarishda asosiy e’tibor uning umumiy 
    ko’rinishiga qaratilishi kerak. Yaxshi o’ylangan kompozitsiya, ya’ni 
    tasvirlash lozim bo’lgan narsalarni joylashtirish applikatsiyaning 
    muvaffaqiyatining garovidir. 
    Tasvirlash lozim bo’lgan narsalar yordamida shakl va 
    narsalarning holati aniqlanadi, tasvirlangan hodisalarning uyg’unligiga 
    erishiladi. Tasvirning barcha detallari, hatto eng kichiklari ham 
    qog’ozdan qirqiladi, ularni chizmaslik kerak. Tayyorlangan 
    qisml(detal)lar yelimlanadigan sath, yangi fonga joylashtiriladi va 
    o’ylangan tasvir hosil qilinadi, agarda bu tasvir mahqul bo’lmasa 
    qismlar boshqacha joylashtiriladi. Qismlarni yopishtirishda joyni 
    adashtirmaslik uchun ularning o’rnini qalam bilan belgilab qo’yiladi.


    179 
    Misol tariqasida eng oddiy geometrik shakl – kvadratni olib, uning 
    almashinishini hosil qilish uchun turli holatlarda joylashtirib ko’ramiz.
    Ishni boshlash uchun markazni topish, simmetriya o’qini o’tkazish va 
    elementlarni shunga ko’ra joylashtirish lozim. 
    Ish mavzu va fikrni tanlashdan boshlanadi. Ko’pincha ochiq 
    tondagi qog’oz va fon tanlanadi. Applikatsiya mo’ljallangan tasvir va 
    elementlar miqdori qog’ozni tanlashni belgilaydi. Tasvir ustida 
    ishlanganda asosiy e’tibor tanlangan mavzuning mazmuniga, kerakli 
    materiallar, ularning o’lchamlari, ranglarini tanlashga qaratiladi. 
    Tasvir hajmiga ko’ra eng katta element asosiy tematik element 
    bo’lishi kerak. 
    Namuna tariqasida 1-sinf o’quvchilari 8 – mart uchun 
    tabriknoma yasashlari mumkin(1-rasm). Bu ishda bolalar andoza bilan 
    ishlaydilar, taxlash va simmetrik qirqishni eslaydilar, chamalash
    ko’nikmalarini sinaydilar va rangli qog’ozdan ingichka oq va sariq 
    to’g’ri chiziqlarni qirqadilar. Quyosh uchun kvadrat qog’ozdan doira 
    qirqsa bo’ladi. Bolalar yasagan gullar turlicha bo’lishi mumkin. 
    Novdalar ham qo’lda qirqiladi. 

    Download 7,65 Mb.
    1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   114




    Download 7,65 Mb.
    Pdf ko'rish