KIRISH 6
I bob. Dasturlash fanining meyoriy xujjatlarining tahlili. (fan dasturini olish) 10
Namunaviy fan dasturini modul tizimida moslashtirish. 10
1.2. Ma’ruza , amaliy mashg’ulot, mustaqil ishlarni tashkil etilishi. 22
1.3. Xulosa. 28
II. LMS moodle tizimi va uning ta’lim tizimidagi o’rni. 29
2.1 LMS moodle tizimining imkoniyatlari va kamchiliklari 29
2.2 Dasturash fanining LMS moodle tizimida shakllantrish texnologiyasi 33
Ro’yxatdan o’tish tugaganini bildirish 43
Majburiy til – tavsiya etiladigan qiymat – “majbur qilinmaydigan”. Bu holda har talaba o’zi uchun interfeys tilini tanlashi mumkin [8,11]. 45
Kurs qatnashchilari 45
Ta’limga yangi texnologiyalarning kirib kelishi – axborotni uzatish va qayta ishlashning elektron vositalariga asoslangan yangi ta’lim texnologiyalarining va o’qitish shakllarining paydo bo’lishiga olib keldi. Masofaviy o’qitishda quyidagi texnik vosita va texnologiyalar qo’llaniladi: o’rgatuvchi, sinovchi va aloqa vositalari. O’rgatuvchi vositalarga izohli lug’atlar, qidiruv vositalari, elektron o’quv qo’llanmalar, ma’ruzalarning videokursi va boshqalar kiradi. Sinovchi vositalarga test savollari, o’z-o’zini tekshirish vositalari mansub. Aloqa vositalari bo’lib forumlar, pochta, audio va video kassetalar xizmat qiladi. 46
Odatdagi ma’ruza kursi an’anaviy o’qitishda quyidagini nazarda tutadi: ma’ruza, izohlar (o’quv materialini ma’ruzachi tomonidan izohlash), og’zaki, yakuniy imtihonda baholash. 46
Masofaviy ta’limda o’qituvchi funksiyasini o’rgatuvchi va sinovchi vositalar (to’la avtomatlashtirilgan, tugal dasturiy mahsulotlar) bajaradi, shuningdek, o’qitishning avtomatlashtirilgan muhitini tashkil etuvchi video va elektron nashr etilgan uslubiy material bajaradi. Elektron darslikning imkoniyatlarini multiplikasiya va videotexnikaning zamonaviy vositalarini qo’llagan holda kengaytirish mumkin. Bular o’quv kursi bo’yicha videoma’ruzalar, ishlab chiqarish jarayonlarining namoyishi, mashhur olimlarning chiqishlari va boshqalar bo’lishi mumkin. Elektron darslikni yaratishda ma’lumotlar omborini yaratish va unga ma’lumotlar kiritish lozim bo’ladi. Bunday vaziyatda ma’lumotlar omboriga murojaat va unda joylashgan materiallar ustida amallar bajarishning ayrim usullari mavjud bo’ladi 46
Zamonaviy kompyuterga mo’ljallangan didaktik dasturlar (elektron darsliklar, kompyuter topshiriqnomalari, Multimediali elektron darsliklar, gipermatnli axborot-ma’lumot tizimlari, elektron arxivlar, elektron kataloglar, ma’lumotnomalar, ensiklopediyalar, sinovchi va shakllantiruvchi trenajyor dasturlar) o’qitishning multimediya vositalari sarasiga kiradi. Multimediya didaktik materialni uzatishni yuqori darajada qulay va ko’rgazmali bo’lishini ta’minlaydi, bu o’z navbatida talabalarda o’rganishga qiziqishni orttiradi. 46
Ta’lim muassasasining axborotlashgan muhitini yaratish Oliy ta’lim muasssalarining barcha kompyuter sinflarini internetga ulash va shu asnoda internetda mavjud ma’lumotlardan, shu jumladan elektron o’quv adabiyotlaridan foydalanish imkoni yo’q vaziyatda lokal tarmoqda ishlovchi oliy ta’lim muassasasining internet-fazosini yaratish mumkin. Yaratilajak internet fazo fanlar bo’yicha didaktik portfel, o’qituvchilarning individual portfeli kabi bir turkum ma’lumotlardan tashkil topadi. 47
Oliy ta’lim muasssalarida yangi axborotlashgan muhitga asoslangan o’quv tizimini, Internet – oliy ta’lim muassasasi fazosini joriy qilish, unga elektron o’quv adabiyotlarini joylashtirish hamda masofaviy ta’lim shakl va metodlarining ilmiy-nazariy asoslari bayoniga to’xtalamiz. Talabalarning fundamental tayyorgarlik darajasi sifatini oshirishga yo’naltirilgan o’qitishning yangi texnologiyalarini rivojlanishi tez o’zgarayotgan axborotlashgan jamiyatda zamonaviy oliy ta’lim muassasasi modernizasiyasida ham asosiy yo’nalish hisoblanadi. 47
Yaqindagina kompyuter texnologiyalaridan asosan tashkilotlar, banklar yoki ilmiy-tekshirish institutlarida foydalanish mumkin degan fikr hukmron edi. “Axborotlashgan ta’lim tizimi” tushunchasiga ayni vaqtda turli qarashlar va takliflar mavjud. Unga internet ta’lim federasiyasi materiallariga asoslanib quyidagi ta’rifni berish mumkin. Ta’lim muassasasidagi axborotlashgan muhit - ta’lim jarayoni samaradorligini oshirishga qaratilgan axborot texnologiyalarining tizimi integrasiyasini ta’minlovchi maxsus tashkil etilgan komponentlar majmuasidir . 47
Axborotlashgan muhitni tashkil etuvchi barcha komponentlar uning butunligini kafolatlashi lozim, ya’ni u shunday yaxlit tizimki, uning ayrim qismlari nafaqat bir-birini to’ldiradi, shu bilan bir qatorda tashkil etuvchilarsiz normal ish yuritib bo’lmaydi 47
Oliy ta’lim muassasasi Internet-fazosini tashkil etuvchilari – o’quv, tarbiyaviy va ilmiy-uslubiy ishlar hamda talabalarni fanlar bo’yicha qo’llab-quvvatlash, oliy ta’lim muassasasining Web–sahifasi, o’qituvchilarining individual portfeli, fanlar bo’yicha o’quv darslarining uslubiy ta’minoti bo’limlaridan iborat bo’ladi. Undan internetga ulanish imkoni bo’lmagan oliy ta’lim muassasasilarning Internet-fazosini tashkil etishda ham foydalanish mumkin. Shunday qilib, yaxlit axborotlashgan ta’lim muhitidan maqbul foydalanishning tashkiliy tartibi Oliy ta’lim muasssalari uchun quyidagicha bo’ladi. 47
Internet-fazo muvofiqlashtiruvchi markazi oliy ta’lim muassasasining turli xizmatlarida foydalanish uchun dasturiy vositalar omboridan tashkil topadi. Boshqarish jarayoni ishini avtomatlashtirish, axborotlarni tahlil qilish va hisobot tuzish uchun maxsus dasturiy texnologiyalar majmuasini yaratish lozim bo’ladi. 48
Boshqaruv bloki uslubiy ta’minoti bo’yicha turli xil nazorat sinovlari uchun mo’ljallanadi. 48
O’quv bloki yoki didaktik portfel fan bo’yicha quyidagilardan tashkil topadi: 48
• o’quv rejalar va dasturlar; 48
• darslik va uslubiy qo’llanmalar; 48
• an’anaviy bosma o’qitish vositalari; 48
• kodogrammalar; 48
• diapozitivlar; 48
• o’quv kinofilmlari; 48
• jadvallar; 48
• o’quv mashg’ulotlarini o’tkazish uchun didaktik materiallar; 48
• o’quv jihozlari; 48
• multmediali dars ishlanmalari; 48
• o’rgatuvchi va nazorat qiluvchi dasturiy vositalar; 48
• virtual laboratoriyalar; 48
• elektron ensiklopediya va lug’atlar. 48
Fanlar bo’yicha didaktik portfel doimiy yangilanib borishi va to’ldirilishi lozim. Uni elektron ko’rinishdagi tayyor mahsulot bilan yohud xususiy mahsulotni yaratish bilan amalga oshirish mumkin. Aytib o’tish joizki, elektron ko’rinishdagi tayyor mahsulot bilan bir qatorda didaktik portfelni ta’lim muassasasida tayyorlangan o’quv mahsulotlar bilan ham to’ldirib borish ahamiyatlidir. Bu esa o’z navbatida birinchidan ta’lim muassasasi imkoniyatlarini ochadi va talabalarga differensiallashgan yondashuv imkonini beradi. 48
Ushbu loyiha faoliyatida zamonaviy Internet-texnologiyadan foydalanish o’ta muhimdir. Loyiha bilan ishlash jarayonida ayrim talabalar HTML gipermatn tilini o’rganadilar, binobarin loyiha ishlari natijasi Web – sahifa tarzida tuziladi. Mazkur dasturiy vositalar asosida ta’lim muassasasida ma’lum fan yo’nalishlari bo’yicha elektron darsliklar, virtual laboratoriya ishlari tayyorlanadi. Dasturni shunday yozish lozim bo’ladiki, yonma-yon joylashgan kompyuterdagi foydalanuvchilar mutloq bir xil natija olmasligi zarur. Bundan tashqari yaratilgan dasturiy mahsulot o’qituvchiga talaba bajarayotgan har bir ishni kuzatib borish imkoniyatini yaratish zarur. Amaliy ishlarni bajarish jarayonida eksperement natijalarini o’zida joylovchi nazorat fayli tashkil etiladi. 49
Darsdan so’ng, o’qituvchi ushbu fayllarni ko’zdan kechirishi va tegishli natijalar bilan taqqoslash imkoni bo’lishi lozim. Ushbu turdagi dasturiy mahsulotning amaliy jihatlaridan yana biri uning masofaviy ta’limga moslashgan bo’lishidadir. 49
Fan sohalari bo’yicha lozim materiallar bilan didaktik portfelni to’ldirish bilan bir qatorda ta’lim muassasasining pedagog-o’qituvchilari haqida umumiy ma’lumotlar-pedagogik staji, ma’lumoti, malaka oshirganligi haqida ma’lumot, yutuqlari, chop qilingan o’quv-uslubiy materiallarini ham kiritish muhim ahamiyatga ega. 49
Oliy ta’lim muassasasida Internet-muhitni yaratishning yana bir e’tiborli jihati shuki, u ham bo’lsa talabalarni psixologik-pedagogik quvvatlashdir. 49
1. Bir nechta fayllar ko’rinishidagi javob. Topshiriqning bu tipi har bir qatnashchidan ixtiyoriy tipli bir yoki bir nechta fayllarni yuklashga ruxsat beradi. Ular MS Word hujjatlari, tasvirlar yoki boshqa fayllar bo’lishi mumkin. Talaba topshiriqqa javob berishda o’rnatilgan fayllarning maksimal sonini yuklashi mumkin, ammo majbur emas. 52
Saytdan tashqaridagi javob. Bu rejim topshiriq Moodle dan tashqaridagi berilganda foydali hisoblanadi. Masalan, pochta orqali yoki o’qituvchi bilan shaxsan ko’rishganda. 52
2.3 Xulosa 64
Xotima. 65
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati. 67
