26
Detalning ko‘rinishlaridan birini ko‘chirib chizing.
Bosh va chapdan
ko‘rinishlarda ularning yarmini qirqimning yarmi bilan birlashtirib tasvirlang
va o‘lchamlarni qo‘ying (10.4-chizma).
standart talabida to‘g‘ri bajarilgan qirqimni aniqlang. (10.5-chizma).
10.4-chizma.
10.5-chizma.
11-§. KO‘RINISHNING QISMINI
QIRQIMNING QISMI BILAN BIRLASHTIRIB TASVIRLASH
Ba’zan detal simmetriya shakliga ega bo‘lsa ham, undagi biror
element
ko‘rinishning yarmi bilan qirqimning yarmini birlashtirib tasvirlash shartiga
to‘g‘ri kelmay qoladi, ya‘ni xalaqit beradi. Bunday holatlarda ko‘rinishning
qismini qirqimning qismi bilan birlashtirib tasvirlashga to‘g‘ri keladi. 11.1-
27
11.3-chizma.
chizma,
a da xuddi shunday qilingan. Bu yerda ko‘rinishning qismi qirqimning
qismidan qancha katta yoki kichikligi inobatga olinmaydi, ular to‘lqinsimon
ingichka tutash chiziq bilan ajratiladi. Detal
elementi, ya’ni qirra simmetriya
o‘qiga to‘g‘ri
kelib qolsa, 11.1-chizma,
b dagidek qirra saqlab qolinadi yoki
11.1-chizma,
c dagidek ochib ko‘rsatiladi.
Bunday chizmalarga o‘lchamlar 11.2-chizmadagidek qo‘yiladi.
11.1-chizma. 11.2-chizma.
1. Detalning chizmasida ko‘rinishning qismini qirqimning
qismi bilan birlash-
tirib tasvirlashda qanday shartliliklar mavjud?
2. Detal elementi (qirrasi) qirqimda simmetriya o‘qiga to‘g‘ri kelib qolsa,
qanday yo‘l tutiladi?
1. 11.3-chizma
A, B, C da detallarning ikkitadan ko‘rinishlari berilgan. Ular-
dan bittasini ko‘chirib chizing va ko‘rinishning
qismi bilan qirqimning
qismini birlashtirib tasvirlang. o‘lchamlarini qo‘ying.
28
2. 11.4-chizma
A, B, C da detallarning ikkitadan ko‘rinishlari berilgan. Ular-
dan bittasini kerak bo‘lsa qirqim qo‘llab, o‘lchamlari yordamida bitta
ko‘rinishda tasvirlang.
Qirqimning qismi bilan ko‘rinishning qismini birlashtirib
tasvirlashda qismlar
o‘zaro teng bo‘lishi shartmi?
A. Ahamiyati yo‘q. B. shart. C. kesim. D. Mahalliy qirqim.
