93
5
Qidiruv tizimlarida
ishlashni boshlash
1-amaliy ko‘nikma
Veb-brauzerlar
Veb-brauzer–butunjahon internet tarmog‘ida joylashgan veb-sahifalarni
koʻrsatuvchi dasturiy taʼminot.
Veb-sahifalar internetga gipermatnli belgilash tili (HTML) kabi kompyuter tilida
yuboriladi. Veb-brauzer uni siz oʻqiy oladigan tilga tarjima qilb beradi.
Mashhur veb-brauzerlarga quyidagilar kiradi:
• Google Chrome
• Safari
• Microsoft Edge
• Firefox.
Har bir veb-brauzerda foydalanishingiz mumkin boʻlgan toʻrtta asosiy qism bor.
Ular quyidagilar:
•
Manzil paneli
•
Oldinga
tugmasi
•
Ortga
tugmasi
•
Yangilash
tugmasi.
Veb-manzil
ayrim vaqtlarda
URL (Universal
Resource Locator)
deb ham ataladi.
Bilasizmi?
94
Reload: avval
kirilgan veb-
sahifani qayta
ochish.
Load: veb-sayt
yoki
veb-saytdagi
sahifani ochish.
Kalit soʻzlar
Havola: bu
raqamli sahifadagi
element boʻlib,
uni tanlab,
ochishingiz
mumkin.
Kalit soʻz
ga
oʻzgarguniga
qadar
sichqonchani
ekran bo‘ylab
yurgizish orqali
sahifadagi
havolani
topishingiz
mumkin.
Ko‘rsatma
Ortga
tugmasi qaytish lozim boʻlgan har qanday veb-sahifaga oʻtish imkonini
beradi.
Veb-sahifaga qaytish uchun
Ortga
tugmasidan foydalangan boʻlsangiz,
Oldinga
tugmasi bilan hozirgina kirgan veb-sahifangizga oʻtish mumkin.
Yangilash
tugmasi
sahifani
qayta yuklash imkonini beradi. Sahifa toʻliq
yuklanmay qolganida foyda beradi. Saytda oʻzgargan va yangilangan
maʼlumot boʻlsa ham, ushbu tugmadan foydalanish kerak.
Yangilash
tugmasidan foydalanganda, u siz joylashgan veb-sahifani qayta yuklaydi va
yangilanganini koʻrsatadi.
Manzil paneli – siz kirishni xohlagan veb-sayt manzili yoziladigan maydon.
Har bir veb-saytning oʻz takrorlanmaydigan nomi bor. Masalan:
NASA uchun
veb manzil: www.nasa.gov. Uni “www” deb yozmasdan (yozishga oson boʻlishi
uchun) qisqartirish mumkin.
1.1-masg‘ulot
Veb-brauzerni oching.
Manzil satriga www.nasa.gov/kidsclub sayti manzilini kiriting.
Enter tugmasini
bosing.
1.2-masg‘ulot
Bosh sahifadan boshqa sahifaga oʻtish uchun
havola ustiga bosing.
1.3-masg‘ulot
Bosh sahifaga qaytish uchun
Ortga
tugmasini bosing.
1.4-masg‘ulot
Boshqa sahifaga qayta o‘tish uchun
Oldinga
tugmasini bosing.
1.5-masg‘ulot
Sahifani
qayta yuklash uchun
Yangilash
tugmasini bosing.
Yaxshi! Siz hozir veb-brauzerning asosiy funksiyalaridan foydalandingiz.
95
5
Qidiruv tizimlarida ishlashni boshlash
2-amaliy ko‘nikma
Qidiruv tizimlari
Qidiruv tizimlari butunjahon internet tarmog‘idan (WWW) maʼlumotlarni
qidirish imkonini beradi.
Koʻplab qidiruv tizimlari bor: Google, Bing, DuckDuckGo, Yahoo, va Kiddle
www.uz kabilardan foydalanishingiz mumkin.
Qidiruv tizimlari kitoblarga oʻxshaydi, faqat ulardan ma’lumotning
hajmi
jihatidan ancha kattaroq bo‘ladi. Kitobning oxirini ochsangiz, odatda u yerda
indeksni topasiz.
Kitobdagi aniq maʼlumotni topishni istasangiz, indeksdan maʼlumot
olish
uchun sahifa raqamini topasiz. Shundan keyin kitobning kerakli sahifasiga
oʻtishingiz mumkin.
Koʻpgina qidiruv tizimlarida qidiruv satri mavjud boʻlib, qidiruvni boshlash
uchun ushbu qatorga matnni kiritishingiz mumkin.
Butunjahon internet tarmog‘ida mavjud boʻlgan barcha veb-saytlar
