Cover ict stb indd

93
5
Qidiruv tizimlarida ishlashni boshlash
1-amaliy ko‘nikma
Veb-brauzerlar
Veb-brauzer–butunjahon internet tarmog‘ida joylashgan veb-sahifalarni 
koʻrsatuvchi dasturiy taʼminot.
Veb-sahifalar internetga gipermatnli belgilash tili (HTML) kabi kompyuter tilida 
yuboriladi. Veb-brauzer uni siz oʻqiy oladigan tilga tarjima qilb beradi.
Mashhur veb-brauzerlarga quyidagilar kiradi:
• Google Chrome
• Safari
• Microsoft Edge
• Firefox.
Har bir veb-brauzerda foydalanishingiz mumkin boʻlgan toʻrtta asosiy qism bor. 
Ular quyidagilar:
•
Manzil paneli
•
Oldinga
tugmasi
•
Ortga
tugmasi
•
Yangilash
tugmasi. 
Veb-manzil 
ayrim vaqtlarda 
URL (Universal 
Resource Locator) 
deb ham ataladi.
Bilasizmi?

94
Reload: avval 
kirilgan veb-
sahifani qayta 
ochish.
Load: veb-sayt 
yoki veb-saytdagi 
sahifani ochish.
Kalit soʻzlar
Havola: bu 
raqamli sahifadagi 
element boʻlib, 
uni tanlab, 
ochishingiz 
mumkin.
Kalit soʻz
ga 
oʻzgarguniga 
qadar 
sichqonchani 
ekran bo‘ylab 
yurgizish orqali 
sahifadagi 
havolani 
topishingiz 
mumkin.
Ko‘rsatma
Ortga 
tugmasi qaytish lozim boʻlgan har qanday veb-sahifaga oʻtish imkonini 
beradi.
Veb-sahifaga qaytish uchun 
Ortga
tugmasidan foydalangan boʻlsangiz, 
Oldinga
tugmasi bilan hozirgina kirgan veb-sahifangizga oʻtish mumkin. 
Yangilash
tugmasi sahifani 
qayta yuklash imkonini beradi. Sahifa toʻliq 
yuklanmay qolganida foyda beradi. Saytda oʻzgargan va yangilangan 
maʼlumot boʻlsa ham, ushbu tugmadan foydalanish kerak. 
Yangilash
tugmasidan foydalanganda, u siz joylashgan veb-sahifani qayta yuklaydi va 
yangilanganini koʻrsatadi.
Manzil paneli – siz kirishni xohlagan veb-sayt manzili yoziladigan maydon. 
Har bir veb-saytning oʻz takrorlanmaydigan nomi bor. Masalan: NASA uchun 
veb manzil: www.nasa.gov. Uni “www” deb yozmasdan (yozishga oson boʻlishi 
uchun) qisqartirish mumkin.
1.1-masg‘ulot
Veb-brauzerni oching.
Manzil satriga www.nasa.gov/kidsclub sayti manzilini kiriting. 
Enter tugmasini 
bosing.
1.2-masg‘ulot
Bosh sahifadan boshqa sahifaga oʻtish uchun 
havola ustiga bosing.
1.3-masg‘ulot
Bosh sahifaga qaytish uchun 
Ortga
tugmasini bosing.
1.4-masg‘ulot
Boshqa sahifaga qayta o‘tish uchun 
Oldinga
tugmasini bosing.
1.5-masg‘ulot
Sahifani qayta yuklash uchun 
Yangilash
tugmasini bosing.
Yaxshi! Siz hozir veb-brauzerning asosiy funksiyalaridan foydalandingiz.

95
5
Qidiruv tizimlarida ishlashni boshlash
2-amaliy ko‘nikma
Qidiruv tizimlari
Qidiruv tizimlari butunjahon internet tarmog‘idan (WWW) maʼlumotlarni 
qidirish imkonini beradi.
Koʻplab qidiruv tizimlari bor: Google, Bing, DuckDuckGo, Yahoo, va Kiddle
www.uz kabilardan foydalanishingiz mumkin.
Qidiruv tizimlari kitoblarga oʻxshaydi, faqat ulardan ma’lumotning hajmi 
jihatidan ancha kattaroq bo‘ladi. Kitobning oxirini ochsangiz, odatda u yerda 
indeksni topasiz.
Kitobdagi aniq maʼlumotni topishni istasangiz, indeksdan maʼlumot olish 
uchun sahifa raqamini topasiz. Shundan keyin kitobning kerakli sahifasiga 
oʻtishingiz mumkin.
Koʻpgina qidiruv tizimlarida qidiruv satri mavjud boʻlib, qidiruvni boshlash 
uchun ushbu qatorga matnni kiritishingiz mumkin.
Butunjahon internet tarmog‘ida mavjud boʻlgan barcha veb-saytlar 

Download 38,94 Mb.