128
5.15 – rasm. L2TP protokolining tuzilishi
PPTP protokolidagidek, L2TP protokoli tunnelga uzatish uchun paketni
yig‗ishda avval PPP axborot ma‘lumotlari maydoniga PPP sarlovhasini, so‗ngra
L2TP sarlovhasini qo‗shadi. Shu tariqa olingan paket UDP protokol tomonidan
inkapsulyatsiyalanadi. L2TP protokol jo‗natuvchi va qabul
qiluvchi porti sifatida
UDP-portidan foydalanadi.
5.16-rasmda L2TP tunneli bo‗yicha jo‗natiluvchi paket tuzilmasi keltirilgan.
L2TP protokoli
PPP protokoli
AH protokoli
TSP protokoli
Autentifikatsiya
algoritmlari
Shifrlash
algoritmlari
Interpretatsiya
domeni DOI
Каlitlarni
boshqarish
130
L2TP
protokoli
«foydalanuvchi»
va
«kompyuter»
sathlarda
autentifikatsiyalashni ta‘minlaydi hamda ma‘lumotlarni autentifikatsiyalaydi va
shifrlaydi. Mijozlarni va VPN serverlarini autentifikatsiyalashning
birinchi
bosqichida L2TP sertifikatsiya xizmatidan olingan lokal sertifikatlardan
foydalanadi.
L2TP kompyuterni autentifikatsiyalashni tugatganidan so‗ng, foydalanuvchi
sathda autentifikatsiyalashda foydalanuvchi ismini va parolni ochiq ko‗rinishda
uzatuvchi har qanday protokol, xatto PAP ishlatilishi mumkin. Bu tamomila
xavfsiz, chunki L2TP butun sessiyani shifrlaydi. Ammo foydalanuvchini
autentifikatsiyalashni, kompyuter va foydalanuvchini autentifikatsiyalashda turli
kalitlardan foydalanuvchi MSCHAP yordamida o‗tkazish
xavfsizlikni oshirishi
mumkin.
L2TP protokolining taxmini bo‗yicha provayderning masofadan foydalanish
serveri va korporativ tarmoq marshrutizatori orasida tunnel hosil qiluvchi
sxemalardan foydalaniladi.
IPSec protokoli asosan IP tarmoqlarda ma‘lumotlarni xavfsiz uzatishni
ta‘minlaydi. IPSecning ishlatilishi quyidagilarni kafolatlaydi:
- uzatilayotgan
ma‘lumotlarning
yaxlitligini,
ya‘ni
ma‘lumotlar
uzatilishida buzilmaydi, yo‗qolmaydi va takrorlanmaydi;
- uzatiladigan ma‘lumotlarning mahfiyligini, ya‘ni ma‘lumotlar shunday
shaklda uzatiladiki, ularni ruxsatsiz ko‗zdan kechirishning oldi olinadi.
5.3. QoSni ta‘minlash usullari
Paketli kommutatsiya tarmog‗ida ovoz va video xabarlarini uzatishda katta
texnik muamolardan biri ovoz va tasvirlarni buzilishsiz
va shovqinsiz olishga
yordam beruvchi kafolatli xizmat ko‗rsatish sifati (QoS)ni ta‘minlash hisoblanadi.
Aksariyat paketli kommutatsiya tarmoqlarida signalni kechikishiga sezgir
bo‗lmagan ilova va vazifalarni bajarish qurilgan. Ovoz va video xabarlar ma‘lumot
uzatish tezlgiga nisbatan juda talabchandir. Paketni kechikishi 200 ms dan ortsa,
131
bu degani paketni vaqti o‗tdi, kerak emas, ma‘lumotlar eskirib bo‗lganlgini
bldiradi. Ovoz va video xabarlarini uzatish uchun tarmoq qurilgan, ishlab chiqilgan
bo‗lishi kerak. Shu bilan birga ekspluatatsiya qilishda real vaqtda paketlarni o‗tish
samaradorligini maksimal oshirish keak.
Shak shubhasiz o‗tkazish yo‗lagini katta yuklanishini videotrafik tashkil
qiladi. Ma‘lumki, bugungi kunda televideniya xabarlarini uzatish va so‗rov
bo‗yiicha videoning bitta kanalini uzatish 4 Mbit/s da uzatishni talab qiladi.
Vaziyat sezilarli pog‗onada o‗zgaradi, qachonki MPEG – 4 standartida o‗tish
amalga oshirilganda. Lekin har qanday holatda videotrafik uchun sifatli tasvirni
olish uchun qo‗shimcha 2 Mbit/s ni zahiralash kerak bo‗ladi.
Muammolar
qachonki, global tarmoq (WAN) orqali uzatilayotgan signalni
sifatini qo‗llab quvvatlashi kerak bo‗lganda ko‗payadi. Lokal tarmoq 10, 100
Mbit/s va 1 Gbit/s oddiy tezligi WANga kirishda yuqori narhda bo‗lganligi uchun
ishlatilmaydi, chunki global tarmoqqa murojaat qilish tezligi 1,45 Mbit/s va undan
past bo‗lgan tezlikni tashkil qiladi. Elektron pochta va boshqa turdagi
ma‘lumotlarni almashish bu qandaydir kechikishga ega, ammo bu muhim
ahamiyatga ega emas. Ovoz va video xabarlarni uzatish uchun o‗tkazish
yo‗lagining bir qismini zahiralash kerak, aks
holda xizmatni olish fikri
to‗laliligicha yo‗qotiladi.
Multimedali xabarlarni uzatishda QoS asosiy talab hisoblanadi. Qanday qilib
paketlarni tashlab yubormasdan yoki kechikishsiz har xil turdagi trafikning
paketlarini kafolatli uzatish muhim vazifa hisoblanadi.
QoS uchun asosiy tavsiflar quyidagilar:
- paketlarni yetkazishning kechikishi. Bu ko‗rsatkich asosan video va ovoz
xabarlarini uzatishda asosiy ahamiyatga ega;
- djitter – paketlarni yetkazishda kechikishni o‗zgarishi. Djitterni bir
nechta usullar bilan hisoblash mumkin. Djitterni hisoblash quyidagi
tavsiyanomalarda aniqlangan:
IETF RFC 3550 RTP: A Transport Protocol for Real-Time Applications;
IETF RFC 3611 RTP: Control Protocol Extended Reports (RTCP XR);
132
- paketlarni yo‗qolishi – tarmoqni o‗ta yuklanishi natijasida alohida
paketlar tashlab yuboriladi. Ovoz va video xabarlarni uzatishda asosiy ko‗rsatkich
hisoblanadi.
