izohlab berishga imkon bermasa, unda boshqa mezonni kiritish va to
bu farqlami ravshan aniqlashga qadar tadqiqotlami davom ettirish
lozim.
Bozomi segmentlash orqali, kichik biznes subyekti quyidagi
maqsadlami ko‘zlaydi: - iste’molchilami xohish va talabini maksimal
ravishda hisobga olish; - tovam i (xizmatni) va xo ‘jalik yurituvchi
subyektni raqobatbardoshligini ta ’minlash; - xo‘jalik yurituvchi
subyekt xarajatlarini
optimallashtirish; - x o‘jalik yurituvchi subyekt-
ning marketing strategiyasi samaradorligini oshirish; - raqobatchilardan
xolis b o ig a n segmentlarga ketish.
7.3-rasm. Bozomi segmentlash turlari37
Segmentlashning asosiy maqsadi bozordagi xatti-harakatlami
o‘rganib, ulam ing obrazini (modelini) va kelajakdagi ehtiyoj talablam i
tasavvur qilishdan iborat. Hozirgi raqobatda yutib chiqishning asosiy
sharti yangi, yuqori sifatli tovar va kompleks
servis texnika xizmatlar
hamda samarali sotish usullarini q o ilashd an iborat b o iib qoldi. Ana
shu
talablar
asosida
marketing
tadqiqotlarining
ustuvor
turi
iste’molchilami o ‘rganish va navbatida bozomi segmentlashdan
37 Qosimova M.S., Yusupov M.A., Ergashxodjayeva SH.D. Marketing.Darslik. - T.. TDIU,
2010. 265 b.
129
boshlanadi, chunki bozor bir xil subyektlardan tashkil topgan emas.
Bozomi segmentlarga b o iis h xaridorlaming tovarga talablari va
xaridorlar tavsiflari to ‘g ‘risidagi eng muvofiq bilimlarni talab qiladi.
Makrosegmentlash bozorlami hududlar, mamlakatlar bo‘yicha ulaming
sanoatlashuviga qarab bo'lishni k o ‘zda tutadi. Mikrosegmentlash esa
bir mamlakat iste’molchilarini yanada batafsilroq mezonlar bo‘yicha
guruhlarga bo‘ladi. Ichkarida segmentlashda segmentlash jarayoni
keng iste’molchi guruhlari bilan boshlanib,
keyin tovar yoki
xizmatlami oxirgi iste’molchilari klassifikatsiyasiga bog‘liqligiga
qarab bosqichma-bosqich chuqurlashadi. Chuqurda segmentlash tor
iste’molchi guruhlari (segmentlari) bilan boshlanib, keyin tovami
ishlatish va q o ila n ish sohasidan bog‘liqligiga qarab kengaytirishni
nazarda tutadi. Avvaldan segmentlash maksimal bozor segmentini
o ‘rganishga moMjallangan marketing tadqiqotining boshlang‘ich
bosqichidir.Yakuniy segmentlash bozor muhiti
sharoitlari va firmaning
o ‘z imkoniyatlarini tartibga solib o ‘tkazishdagi bozor tahlilini
yakunlovchi bosqichidir. Quyidagi rasmda bozomi segmentatsiyalash
mezonlari
berilgan.
Bozor
segmentatsiyasining
tamoyillari
quyidagilardir:
- geografik tamoyil;
- psixografik tamoyil;
- demografik tamoyil;
- xulq-atvor tamoyili;
- holat tamoyili.
