“Dasturiy injiniring” yo`nalishi
653-21-guruh talabasi
Turg’unov Jahongir
Amaliy mashg‘ulot №1
Mavzu: Tarmoq simulyatorlari bilan ishlash.
Ishning maqsadi:
Ushbu laboratoriya ishi quyidagilar uchun mo‘ljallangan:
- Tarmoq simulyatorlari va emulyatorlarini o‘rganish.
Qisqa nazariy ma’lumotlar:
Tarmoq muhandislari va ma’murlari kompyuter tizimlarini loyihalash,
monitoring qilish yoki tahlil qilish uchun turli xil vositalardan foydalanadilar.
Haqiqiy tarmoqlarda tajriba o‘tkazmaslik uchun (tarmoq infratuzilmasi ishlamay
qolishi yoki ishdan chiqishi bilan to‘la) tizim ma’murlari buning uchun tarmoqni
modellashtirish vositalaridan foydalanadilar.
Simulyator tizimning harakatini va uning interfeysini simulyatsiya qiladi.
Emulator va simulyator o‘rtasidagi farqni tushunish lozim. Emulyator kompyuter
yoki boshqa qurilma modelini yaratish va uning ichida dasturiy ta’minotni ishga
tushirish imkonini beradi. Qurilmaning barcha asosiy komponentlari, jumladan,
protsessor, xotira va kiritish/chiqarish qurilmalarini yaratish imkonini beradi. Cisco
misolida emulyator marshrutizatorning modelini yaratadi va uning ichida haqiqiy
Cisco IOS operatsion tizimini ishga tushiradi. Shunday qilib, biz to‘liq ishlaydigan
routerga ega bo‘lamiz.
Graphical Network Simulator- so‘zma so‘z tarjima qilinganda grafik
tarmoq simulyatorini anglatadi, lekin aslida bu emulyator. Bu to‘g‘ridan-to‘g‘ri
kompyuteringizda turli xil tarmoq topologiyalarini yaratishga imkon beradi.
Ko‘pincha GNS laboratoriya dastgohi sifatida ishlatiladi, bu yerda u yoki bu
texnologiya yoki sxemani sinab ko‘rish mumkin (1-rasm).
1.rasm. GNS3 Emulyatori
GNS3 - bu turli tarmoq topologiyalarida tarmoq qurilmalarining o‘zaro
ta’sirini kuzatish imkonini beruvchi eng mashhur tarmoq emulyatsiyasi
dasturlaridan biridir. Bu xalqaro sertifikatlashtirish o‘qitish tarmog‘ining
integratsiyalashgan segmenti bo‘lgan dasturiy ta’minot. Muvaffaqiyatli tarmoq
modellashtirish haqida gap ketganda, ushbu dasturiy vosita qanchalik zamonaviy va
keng qamrovli ekanligini ko‘rsatish uchun bu faktning o‘zi kifoya. O‘rnatish va
amalga oshirish oson, bu ham havaskorlar, ham professional darajadagi mashhur
tanlovdir.
EVE-NG: Emulated Virtual Environment Next Generation yoki EVEN-NG -
bu kichik biznes va jismoniy shaxslar uchun mo‘ljallangan yagona tarmoq
simulyatori. Ushbu virtual tarmoq simulyatsiya vositasini amalga oshirish ham
pullik, ham bepul. Bepul versiyada har bir laboratoriya uchun 63 tugun chegarasi
mavjud. Tarmoq qurilmalarini virtualizatsiya qilish, bog‘lash va sozlash uchun
serverdan tashqari qo‘shimcha ilovani yuklab olish va o‘rnatishning hojati yo‘q.
Tarmoq
topologiyalarining
barcha
dizayni,
ulanishi
va
boshqaruvi
integratsiyalangan HTML5 mijozi yordamida osongina bajarilishi mumkin (2-
rasm).
2.rasm. EVE-NG -simulyatori
EVE-NG ni tarmoqni modellashtirishning eng yaxshi vositalaridan biriga
aylantiruvchi muhim omil shundan iboratki, u bir vaqtning o‘zida tarmoq
topologiyasiga o‘zgartirishlar kiritish imkonini berib, vaqtni tejaydi. Bundan
tashqari, u Ethernet va ketma-ket interfeyslar uchun ham mos keladi.
Cisco Packet Tracer - bu Cisco Systems tomonidan ishlab chiqarilgan
ma’lumotlar tarmog‘i simulyatori. Ishlaydigan tarmoq modellarini yaratish, (Cisco
IOS buyruqlari yordamida) marshrutizatorlar va kalitlarni sozlash, bir nechta
foydalanuvchilar o‘rtasida (bulut orqali) o‘zaro ishlash imkonini beradi.
Simulyatorda (3-rasm) Cisco 800, 1800, 1900, 2600, 2800, 2900
marshrutizatorlari va Cisco Catalyst 2950, 2960, 3560 kalitlari, shuningdek, ASA
5505 xavfsizlik devori amalga oshiriladi. nuqtalar va uyali minoralar. Bundan
tashqari, DHCP, HTTP, TFTP, FTP, DNS, AAA, SYSLOG, NTP va EMAIL
serverlari, ish stantsiyalari, kompyuterlar va routerlar uchun turli modullar, IP
telefonlar, smartfonlar, hublar, shuningdek, WANni taqlid qiluvchi bulut mavjud.
Tarmoq qurilmalari har xil turdagi kabellar, masalan, oldinga va teskari yamoq
kabellari, optik va koaksial kabellar, ketma-ket kabellar va telefon juftlari yordamida
ulanishi mumkin.
3.rasm. Cisco Packet Tracer Simulyatori
Bu sizga hatto murakkab tarmoqlar sxemalarini yaratishga, tarmoq
topologiyasini ishlash qobiliyatini tekshirishga imkon beradi. Biroq, qurilmalarning
amalga oshirilgan funksionalligi cheklangan va haqiqiy uskunaning barcha
imkoniyatlarini ta’minlamaydi. Cisco Packet Tracer Cisco Networking Academy
dasturi a’zolariga bepul taqdim etiladi.
Cisco Packet Tracer ning GNS3 ga nisbatan o‘quv jarayonida asosiy afzalligi
shundaki, GNS3 da hech qanday kalit yo‘q, GNS3 tizimi resurslariga ham yuqori
talablarga ega. Shuning uchun “Kompyuter tarmoqlari” fanidan amaliy mashg‘ulot
darslari Cisco Packet Tracer simulyatoriga asoslangan.
| 