2. Tarkibida oltin bo’lgan ruda suyuqlantirilib, simob bilan aralashtiriladi. Simob o’zida
faqat oltinni eritib, amalgama hosil qiladi. Hosil bo’lgan amalgama termik parchalanib, sof
holida oltin ajratib olinadi.
kuydiriladi. Konsentrat tarkibidagi temir oksidlari va keraksiz jinslar shlak xolida ajratib
olinadi. Tarkibida mis ko’p bo’lgan aralashma kislorodli
atmosferada qaytadan
suyuqlantiriladi. Natijada mis rudasining oksidlangan qismi bilan oksidlanmagan qismi
reaksiyaga kirishib xomaki mis qaytariladi. Hosil bo’lgan xomaki mis rafinatsiya qilinib,
elektroliz natijasida mis metali ajratib olinadi:
2Cu
2
O + Cu
2
S → 6Cu + SO
2
Bundan tashqari, mis gidrometallurgiya usulida ham olinadi. Bu usudda tarkibida mis bo’lgan
ruda kaynoq sulfat kislota yoki ammiakli aralashma bilan ishlanadi. Natijada ruda
tarkibidagi mis CuSO
4
yoki [Cu(NH
3
)
4
]SO
4
xolida eritmaga o’tadi. Eritmaga temir ta’sir
ettirib yoki uni elektroliz qilib, erkin xolda mis metali ajratib olinadi.
Kumush rudasi, asosan qo’rgoshin rudalar bilan aralashgan xolda bo’ladi. SHuning uchun
tarkibida kumush bo’lgan rudalar suyuqlantirilib, usti ochiq vannalarda kislorod ta’sirida
oksidlanadi. Natijada, qo’rg’oshin RbO holida suyuqlantirilgan arlashma yuziga qalkib chiqadi,
kumush esa oksidlanmai metall holida cho’kmaga tushadi. Bundan tashqari,
suyuqlantirilgan rudalarga rux ta’sir ettiriladi. Kumush ruxda qo’rg’oshindagiga qaraganda
yaxshi erib, cho’kmaga tushadi. Hosil bo’lgan cho’kmadan distillyasiya yordamida kumush
ajratib olinadi. Sulfidli rudalardan kumush ajratib olishda, suyuqlantirilgan massaga natriy
sianid ta’sir ettirib, hosil bo’lgan kumushning kompleks birikmasi rux bilan qaytarilib metall
ajratib olinadi:
Ag
2
S + 4NaCN → 2Na[Ag(CN)
2
] + Na
2
S
2Na[Ag(CN)
2
] + Zn → Ag + Na
2
[Zn(CN)
4
1
Oltin, asosan quyidagi usullar bilan olinadi:
1. Tarkibida oltin bo’lgan qumdan oltinni ajratib olish uchun qum bir necha bosqichda
yuviladi. Natijada solishtirma massasi kam bo’lgan qum yuvilib ketadi va oltin cho’kmada
qoladi.
2. Tarkibida oltin bo’lgan ruda suyuqlantirilib, simob bilan aralashtiriladi. Simob o’zida
faqat oltinni eritib, amalgama hosil qiladi. Hosil bo’lgan amalgama termik parchalanib, sof
holida oltin ajratib olinadi.
3. Tarkibida oltin bo’lgan rudalar boyitiladi. Hosil bo’lgan konsentrat KCN yoki NaCN
eritmasi bilan ishlanadi. Natijada ruda tarkibidagi oltin kompleks birikmaga aylanadi.
Unga rux ta’sir ettirib, hosil bo’lgan oltin rafinatsiya qilinib metall holida ajratib
olinadi:
