tom onidan beigilab berilgan tuzilma hozirgi paytda ham muvaffa-
qiyatli ravishda ishlab turibdi va bugun paydo bo'lgan ko ‘p tashki
lotlar tu zilm a sig a q arag an d a ancha «zamonaviydir». Balki bu -
ayrim am aliy tashkilotlar ham , b u t u n xalqlar ham paydo b o ‘lib
y o ‘q bo'layotgan bir paytda Rim katolik cherkovining k o ‘p asrlar
davom ida g u llaganining muhirn sababi bo'lsa kerak. Z am onaviv
harbiy tashkilotlar ham k o ‘p tom onlam a
qadimgi Rim tashkilotlari-
ga juda o'x shaydi. A m m o, qadim dagi b o sh q aru v va tashkilotlar
zamonaviylaridan sezilarli darajada farq qiladi.
Garchi tashkilotlar, dunyo qancha mavjud bo'lsa, deyarli shun-
cha mavjud b o ‘lsa-da, xali hech kim XX asrgacha tashkilotlarni
qanday qilib tartibli ravishda boshqarish ustida o ‘ylab k o 'rm aganga
o'xshaydi. Insonlarni tashkilotlarni
boshqarish em as, balki ulardan
toydalanib, ko'proq m ablag' orttirish, kuchli siyosiy hukmronlikka
ega bo'lish qiziqtirgan. H a tto tashkilotni sam arali boshqarishdan
kelib chiqadigan pragm atik ko'rinishdagi
m anfaat ham m enejm ent
usullariga va vositalariga astoydil qiziqish u y g ‘ota olmagan.
XX asr boshlarida Robert O uen ko‘p vaqtini boshqa insonlar
yordamida tashkilot maqsadlariga erishish muam molariga bag'ishladi.
U ishchilarga d urust uy-joy berdi, ishchilarni ochiq-oydin va adolatli
baholash tizimini ishlab chiqdi va yaxshi ishi uch u n qo'shim cha
ish haqi bilan moddiy rag'batlantirishni rivojlantirdi. 0 ‘z vaqti uchun
nihoyatda z o ‘r bo'lgan ushbu novatorlik
islohotlari rahbarlik roli
va voqelikning inson idrokiga noyob ravishda shiddat bilan kirib
kelishi b o ’ldi. Insonlar «bu ajoyib ijtimoiy tajriba»ni o'z ko'zlari
bilan ko'rish uchun unin g S hotlandiyaning Nyu Lanark shahridagi
fabrikasiga kelishar edi. Ammo, fabrika g'oyat katta daromad kelti-
rishiga qaramay, boshqa ishbilarrnonlar O uenning islohotlarida aqli
rasolik ko'rishm agcn. Bilishimizcha, ularning hech biri undan o'rnak
olm agan.
