|
Educational Research in Universal SciencesBog'liq ERUS-Quranboyeva MuxarramEducational Research in Universal Sciences
ISSN: 2181-3515 VOLUME 2 | SPECIAL ISSUE 9 | 2023
https://t.me/Erus_uz Multidisciplinary Scientific Journal September, 2023
26
- xotirani charxlaydi;
- gumafanlar bo‘yicha muvaffaqiyatga erishishda yordam beradi;
- kundalik muammolarni hal qilish uchun ko‘nikmalarni rivojlantiradi;
-matematik muammolarni hal qilish psoxologik barqarorlikni keltirib chiqaradi.
[2]
Shu bilan birga matematikani tabiiy fanlar: fizika, kimyo va texnika fanlari bilan
izchil o‘qitish, o‘quvchilarning fizikaviy, kimyoviy va texnikaviy jarayonlarni
aniqlash, ularni modellashtirish, takomillashtirish kabi masalalar bilan bog‘liq
muammolarni hal qilishda,o‘quvchilarni mustaqil fikrlash doirasini kengaytirishda,
o‘quvchilarda insonparvarlik g‘oyalarni yuzaga kelishi va rivojlantirishni ta’minlansa,
matematikani qoida, qonuniyatlarini,formulalarini tabiiy fanlar bilan bog‘lash
o‘quvchilarning matematik qobiliyatini rivojlantirish imkoniyatlarini yaratib beradi.
Matematika ta’limida predmetlaro aloqadorlikdan foydalanish,bu birinchi
navbatda matematik modellar zahiralarini tashkil qilish,ya’ni ularni boshqa fanlarni
yanada chuqurroq o‘rganishda qo‘llashdir.Bu modellar zaxirasiga matematikaning
asosiy tushunchalari,ya’ni: kattalik,son, funksiya,figura, tenglama, hosila, integral,
ehtimollik va boshqalar kiradi. Masalan,hosila-matematikani turli fizikaviy, kimyoviy,
texnik masalalarni hal qilishda, shuningdek, mexanik harakat tezligi, reaksiya tezligi,
zaryadlar oqimining o‘zgarishini o‘rganishda qo‘llaniladi.
Masalalarning matematik modellari:
-matematik tenglamalarni yechish;
-funksiyaning eng katta va eng kichik qiymatini topish;
-differensial tenglamalarni yechish;
-boshlang‘ich shartlarni qanoatlantiruvchi funksiyalarni izlash;
-ba’zi kattaliklarning qonuniyatlarni topish va boshqalar.
Predmetlararo aloqadorik bu texnika va tabiiy fanlarni o‘rganishda matematik
modellardan foydalanishdagi yangicha bilim va malakalarni rivojlantirishdan iborat.
Tabiiy fanlarni umumiy o‘rta ta’lim maktablarida o‘qitish metodikasida kursning
ketma- ketlik mazmuni va dars mashg‘ulotlarining vaqtlari bir-biriga mos holatda
bo‘lishini taqozo qiladi. Lekin undan foydalanishda quyidagilarga e’tibor qaratish
lozim:
-bir xil matematik ma’lumotlardan matematika va tabiiy fanlar darslarida
imkoniyatga qarab,’’bir tilda’’ foydalanish ;
-tabiiy fanlar darslarida matematik bilimlardan foydalanish ko‘rsatkichi xuddi shu
bilimlarni matematika darslarida foydalanish ko‘rsatkichiga mos bo‘lishi kerak.
Masalan, fizikadan laboratoriya ishlarini bajarishda o‘lchashlarni ma’lum
aniqlikda bajarish o‘quvchining matematika bo‘yicha tayyorgarligiga bog‘liq.
Jumladan matematika kursini o‘rganishda trigonometrik funksiyalar, Pifagor
|
| |
