|
Transportning iqlim isishidagi ahamiyati
|
| bet | 84/119 | | Sana | 07.02.2024 | | Hajmi | 0,61 Mb. | | #152531 |
Bog'liq Ekologiya 11. Rom уоrм ато. Л tos II кenт z 1 L-fayllar.orgTransportning iqlim isishidagi ahamiyati
Transport tarmog'i pamik issiqxona gazlari chiqindilarining yirik va tez rivojlanayotgan manbalaridan Ьiridir. Dunyo miqyosida avtomo Ьil transporti va transport moslamalaridan chiqarilayotgan karbonat angidrid jadal sur'atlarda yiliga 2-5 marta ortmoqda.
Transport karbonat angidrid, qo'rg'oshin, oltingugurt va azot
oksidlarini chiqarishi natijasida havoning ifloslanish muammosini ham chuqurlashtirmoqda. Bu sohaning qazib olinadigan suyuq yoqilg' iga kuchli darajada bog'liqligi, issiqxona gazlari chiqindilariga qarshi kurashni murakkaЫashtirmoqda. Transport sektorida neftning eng yirik istemolchisi va karbonat angidridni chiqaruvchi eng yirik manba avtomoblldir. Bugungi kunda aholi jon boshiga to'g'ri keladigan eng ko'p avtomobillar soni rivojlangan mamlakatlarga tegishlidir. Masalan, Amyerikada 1996 yilda har 1ООО kishiga 484 avtomobll to'g'ri kelgan. Avtomoblllar soni rivojlanayotgan mamlakatlarda juda tez o'smoqda.
Yangi matyeriallar va konstruktsiyalar transport sohasida enyer g(JJadan foydalanisl1da samaradorlikni ko'taradi. Ви lюlat transportni '1arakatga keltirish ucliun zarur Ьо'/gan yoqilg 'i miqdorining kama yishiga olib keladi. Masalan, О 'zbekistonda chiqari/ayotgan «Cobalt» avtomoblli foyda/anislida juda tejamli, cliunki blrlik masofaga boslщa
_,ыmoblllarga nisbatan kamyoqi/g'i ta/ab qi/adi.
197
Bu Ьorada turli konstruktiv echitnlar ham bo'lishi mumkin. Rivojlangan mamlakatlarda transport moslamalarida ichki yonuv dvigateli ishini texnikaviy takomillashtirish va benzin tarkiblni yaxshilash hoziming o'zidayoq chiqindilami, shu jumladan issiqxona gazlari va ifloslantiruvchi moddalar miqdoriпi kamaytirishga imkon byeradi.
Hozirgi kunda ayrim mamlakatlar bozorida paydo Ьо' lgan, benzin va elektroenergiyada ishlaydigaп aralash transport vositalari shu tur va o'lchamdagi mavjud transport vositalariga nisbatan ikki marta tejam lidir. Karbonat angidrid chiqindilarini kam uglye1·odli yoqilg'ilarga
o'tish yo'li Ьilan ham kamaytirish mumkin. Masalan, AQSh va Islandiyada vodorod yoqilg'isida ishlaydigan transport mavjud, Braziliyada esa yoqilg'i sifatida shakar qamishdan olinadigan spirtdan foydalaniladi. Evropada soliqqa tortilmaydigan Ьiodizel yoqilg'isi kundan - kunga ko'proq tarqalmoqda. Yoqilg'i sifatida elementlardan foydalaniladigan transport vositalari ustida ish jadal suratla1·da olib borilmoqda.
|
| |
