Elektrolitik iletkenlik
İçinde bir doğru akım üreticine bağlı pozitif (anot) ve negatif (katot) kutuplar bulunan, bu iki kutup arasındaki elektriksel iletkenliği sağlayan elektrolitin bulunduğu kapalı kaplaraelektrolitik hücre (Şekil 14.1 ) denir.
Bir elektrolitik hücrede elektrolit olarak Sodyum klorür (NaCl) bulunsun. Doğru akım üretecinden akım verildiğinde anot pozitif yükle, katot da negatif yükle yüklenir. Sodyum klorür eridiğinde Na+ ve Cl- iyonlarını meydana getirir. Bu nedenle negatif yüklü klorür iyonları pozitif yüklü anoda, pozitif yüklü sodyum iyonları negatif yüklü katoda doğru hareket ederler. Bu şekilde klorür iyonları bir elektronunu katoda vererek nötral hale geçerken, sodyum iyonlarıda katotdan bir elektron alarak nötr hale gelir. Bu olay bir yükseltgenme – indirgenme olayıdır. Çünkü katottan sodyum iyonu elektron alarak indirgenmiş, klorür ise anoda elektron vererek yükseltgenmiştir. Anot ve katoda elektrot da denir.
Anotta 2Cl- = Cl2 +2e- klorür iyonları yükseltgenir.
Katotta Na+ +e- = Na sodyum iyonları indirgenir.
Bu iki yarı tepkime toplanarak
2NaCl = 2Na(s) + Cl2(g) (elektroliz)
Bu eşitlikten sanayide ergimiş sodyum klorürden , sodyum metali ve klor gazının elde edilmesinde kullanılır.
Çözelti elektriksel bakımdan nötrdür. Çünkü katyonların toplam pozitif yükü, anyonların toplam negatif yüküne eşittir.
Elektroliz
Elektrolizin temel ilkesi elektrik enerjisinin kimyasal enerjiye dönüşmesidir. Sodyum klorürün sodyum ve klora ayrışması bir elektroliz olayıdır. Sulu çözeltideki sodyum klorürün elektrolizinde ortamda sodyum ve klorun yanı sıra suyun iyonlaşmasından meydana gelen hidrojen ve hidroksit iyonları da bulunur. Katot indirgenmenin meydana geldiği elektrot olduğundan
Na+ +e- = Na
2H2O +2e- = H2 + 2OH-
2H2 + 2e- = H2(g)
İndirgenmenin meydana geldiği anotta ise
2Cl- = Cl2(g) +2e-
2H2O = 4H+ +O2 + 4e-
Toplam tepkime
2H2O +2Cl- = Cl2(g)+ H2(g) + 2OH- (elektroliz)
Çözeltide indirgenme olayına katılmayan sodyum iyonları sürekli bulunacağından elektroliz sonunda sodyum klorür çözeltisi, sodyum hidroksit çözeltisine dönüşür.
|