|
Malakali elektron imzo (QES)Bog'liq Elektron raqamli imzo httpsmy.soliq.uzsearchtintin pdftin=631998062, 2 Axborotni ximoyalashning doimiy dasturiy aparat vositalari, Yuksak ma\'naviyatli yoshlarni tarbiyalashda O\'rta Osiyo allomala, gronert2004, 10.1021@ja01646a024, 1, SAMPLE TOPICS AND QUESTIONS(1), kurs ishi haqiqiy, savol 01, 1mustaqil ishi, portal.guldu.uz-3-mavzu MUSTAQIL O’ZBEKISTON RESPUBLIKASINING TASHKIL TOPISHI VA UNING TARIXIY AHAMIYATI, С Ў Р О В Н О М А, 4-amaliy ish, 3- lek Maǵlıwmat informaciya xızmetiMalakali elektron imzo (QES)
Bu "qog'oz va qalam bilan yozilganidek" imzoingizni ko'rsatishning elektron
versiyasidir. Bu uchinchi tomon ishonchli xizmat ko'rsatuvchi provayder (TSP)
tomonidan imzoni elektron tekshirishning qo'shimcha xavfsizligiga ega rivojlangan
elektron imzo bilan bir xil. Imzolovchi oʻz telefonidagi ilovadagi elektron hujjatdagi
elektron imzosini tasdiqlaganida, TSP barcha tegishli “mos keladigan” mezonlarni
koʻrib chiqadi va hammasi joyida ekanligini tasdiqlaydi. Har bir mamlakatda
o'zining maxsus TSPlari mavjud va ular odatda davlatga qarashli kompaniyalar yoki
muassasalardan, masalan, pochta bo'limidan kelib chiqadi.
Elektron raqamli imzo (ERI) biror hujjatning muallifini bir qiymatli o’rnatish
uchun zarur. ERI biror hujjat yoki shartnomaning haqiqiyligini ta’minlovchi oddiy
imzoning analogidir. Elektron raqamli imzo quyidagilarni amalga oshirish imkonini
beradi:
− Yaxlitlik nazorati;
− Hujjatni o’zgartirishlardan (soxtalashtirish) himoyalash;
− Mualliflikni inkor etish imkoniyatini yo’q qilish;
− Hujjatning muallifligini isbotlab tasdiqlash.
ERI ning ushbu xususiyatlari uni yuridik qiymatga ega elektron hujjat aylanishini
tashkil etishda qo’llaniladi.
Elektron raqamli imzo qurish sxemalari
Raqamli imzo qurishning bir necha sxemalari bor:
− Simmetrik shirfrlash algoritmi asosida. Ushbu sxema tizimda ikkala tomon
ishonchidan foydalanuvchi uchinchi shaxs – arbitr borligini qaraydi. Hujjatni
mualliflashtirish yopiq kalit bilan shifrlash va uni arbitrga jo’natishdan iborat.
− Assimmetrik shifrlash algoritm asosida. Hozirgi vaqtda ERI ning bunday
sxemalari nisbatan ko’p tarqalgan va keng qo’llanilmoqda.
Bundan tashqari, yuqoridagi sxemalarning modifikatsiyasi bo’lgan raqamli
imzoning boshqa usullari bor.
Yetarlicha katta hajmli hujjatlarni imzolashda ERI hujjatning o’ziga emas,
balki uning heshiga qo’yiladi. Ixtiyoriy uzunlikdagi kiruvchi massiv berilganlarini
fiksirlangan uzunlikdagi bit satrga xesh deyiladi.
Xesh-funksiyalardan foydalanish quyidagi imkoniyatlarni yaratadi:
− Hisoblashdagi qiyinchiliklarni kamaytiradi;
− Moslik bilan bog’liq muammolar yo’qligi;
− Berilganlar yaxlitligini tekshirish imkoniyati.
|
| |
