Ko’chishning induktiv o’zgartgichlari.
Induktiv o’zgartgichlarning ishlash prinsipi po’lat o’zakli g’altakning po’lat
yakor harakati tufayli induktiv qarshiligining o’zgarishini o’lchashga asoslangan.
4.-a-rasmda induktiv o’zgartgich yordamida buyumning qalinligini o’lchash
ko’rsatilgan. 4 va 6 roliklar orqali buyum 5 o’tishida rolik 4 bilan bog’langan shtok 3
yordamida yakor 2 harakatlanadi. Havo bo’shlig’ining o’zgarishi
magnitli
o’tkazgichning magnit oqimi F - ni o’zgartiradi.
Natijada g’altakning induktivligi L induktiv qarshiligi hamda g’altakda tok
o’zgaradi.
L = (2.8.)
X = 2 ; (2.9.)
I = ; (2.10)
Bu yerda, - havo bo’shlig’idagi magnit o’tkazuvchanlik;
W - g’altakning o’ramlar soni;
11
S - magnitli o’tkazgichning kesim yuzasi;
f - manbaa kuchlanishi chastotasi;
- havo bo’shlig’i kattaligi;
U - manbaa kuchlanishi;
Z - o’zgartgich chulg’amining to’liq qarshiligi;
R - o’zgartgich chulg’amining aktiv qarshiligi.
Formulada o’zgartgichdan o’tayotgan tok uning konstruktiv o’lchamlari
o’zgarmas bo’lganda havo bo’shlig’i kattaligiga bog’liq o’zgaradigan induktiv L ga
bog’liq 5. - rasmda o’zgartgichdan o’tayotgan tokning (1 egri chiziq) va g’altak
induktivligi L ning o’zgarishi (2 egri chiziq) tasvirlangan.
4- rasm. Induktiv o’zgartgichlaryning sxemalari
5-rasm. Tok va induktivlikning havo bo’shlig’iga bog’liqlik grafigi.
Induksion o’zgartgichlar.
Induksion uzgartgichlar chiziqli va burchakli siljishlar tezligini ulchash uchun
ishlatiladi. Bu uzgartgichlar turkumiga selsinlar va taxogeneratorlar kiradi.
Ikki va
undan ortik bir-biri bilan mexanik boglanmagan vallarni burchakli xarakatini
distansion uzatish sxemalarida selsinlar keng kullaniladi.
Avtomatlashtirish
sxemalarida kupincha bir fazali selsinlar ishlatitladi. Ular konstruktiv uzgaruvchan
tokli elektrik
mashinalar kabi tayyorlanib, ikkita chulgamdan iborat. Ulardan biri
kuzgatuvchi chulgam deb ataluvchi
statorda joylashgan bir fazali, ikkinchisi esa
selsinning silindrik rotorida joylashgan sinxronlash chulgami deb ataluvchi uch fazali
simmetrikdir. Selsinlar indikatorli va transformatorli rejimda ishlaydi.
6-rasm. Indikatorli rejimda ishlaydigan bir fazali sel’sinning ulash sxemasi.
12
Foydalangan Adabiyotlar
1. S.F.Amirov M.S.Yoqubov N.G’.Jabborov “Elektr o’lchashlar”
Toshkent shahri, Navoiy ko’chasi -30
2. YU.S. Zabrodin. «Promishlennaya elektronika», M.
Visshaya shkola,1982
3. B.S. Gershunskiy. «Osnovi elektroniki i mikroelektroniki». Kiev. Izd.
«Visha shkola», 1989
4. QODIR ODILOV, QOBULJON ODILOV “Umumiy elektrotexnika va elektronika
asoslari” Toshkent “ILM ZIYO” 2005
Internet manba manzillari:
1.
https://uz.denemetr.com/docs/769/index-283071-1.html?page=2
.
2.
