172
Shunga ko’ra,
abcd
o‘ramda ilgarigidek o‘zgaruvchan EYuK hosil qilinadi, ammo kollektor bo‘lgani
sababli cho‘tkalar o‘zgarmas potentsiallarga ega bo‘lib qoladi.
Normal tipli o‘zgarmas tok mashinalaridagi kollektor plas-tinkalarining soni 50…80 ta bo‘lib, ulardan
olinadigan tokning qiymati deyarli o‘zgarmas bo‘ladi.
O‘zgarmas tok mashinasi asosan ikki qismdan iborat bo‘lib, uning magnit oqim hosil qiluvchi birinchi
qismi induktor, EYuK hosil qiluvchi ikkinchi qismi esa yakor deb ataladi.
Induktor o‘z navbatida stanina
1
hamda asosiy (bosh) qutblar
2
dan iborat bo‘lib, yakor esa yakor
o‘zagi
3,
kollektor
4,
val 5, podshipnik
6,
podshipnik qalqoni 7 va ventilyator
8
dan iborat bo‘ladi (13.3-
rasm).
13.3 – rasm. O‘zgarmas tok mashinalarining konstruktiv sxemasi
(a)
va magnit zanjiri(b).
13.3 O‘zgarmas tok generatorlari va ularning tavsiflari
Elektr mashinasining ishlashi uchun zarur bo‘lgan magnit maydon hosil qilish usuliga ko‘ra o‘zgarmas
tok mashinalari elektromagnit va doimiy magnit bilan qo‘zg‘atiluvchi mashinalarga bo‘linadi. Doimiy magnit
bilan qo‘zg‘atiluvchi mashinalar magnito-elektr mashina deb ham ataladi. Bunday mashinalar juda
kam uchraydi, ular asosan taxogenerator va shu singari maxsus mashinalar sifatidagina ishlatiladi.
Elektromagnit bilan qo‘zg‘atiluvchi mashinalar qo‘zg‘atuvchi chul-g‘amining ulanish sxemasiga
ko‘ra
