165
osongina ishga tushiriladi. Bunda aylanish tezligining ortishi bilan qo‘zg‘atish chulg‘amiga beriladigan
o‘zgarmas tok ham asta-sekin ortadi, tezlik sinxron qiymatga yaqinlashganda motor o‘z-o‘zidan
sinxronizmga tortiladi [4].
Demak, sinxron motorlarni ishga tushirishda, asosan, asinxron usul qo‘llaniladi. Buning uchun
sinxron motorlarning rotori o‘zagiga qo‘zg‘atish chulg‘amidan tashqari, kataksimon qisqa tutashgan
chulg‘am ham joylashtiriladi( 12.8-rasm).
12.8-rasm. Sinxron motorlarni asinxron usulda ishga tushirish.
Bu chulg‘am ishga tushirish chulg‘ami deb ataladi va uning yordamida sinxron motor asinxron
motor singari ishga tushiriladi. Buning uchun, dastavval, uning qo‘zg‘atuvchi chulg‘ami razryad
qarshiligiga tutashtirilib, so‘ngra stator chulg‘ami elektr tarmog‘iga ulanadi. Bunda stator chulg‘amidan
uch fazali tok o‘tib, natijada
n = 60f/p
chvstota bilan aylanuvchi magnit maydon hosil bo‘ladi. Statorning
aylanuvchi magnit maydonning rotordagi qisqa tutashgan chulg‘am bilan kesilishi natijasida bu chulg‘amda
EYuK va, demak, tok hosil bo‘ladi. Rotordagi tok bilan aylanuvchi magnit maydon o‘zaro ta’siri natijasida
rotor