2-MAVZU: UMUMTA’LIM MAKTABLARIDA TARBIYA FANINI JORIY
ETISHNING DOLZARBLIGI: MAQSAD VA VAZIFALARI.
Reja:
1. O‘zbekiston Respublikasi ta’lim-tarbiya
sohasidagi davlat siyosati, umumta’lim
maktablari o‘quvchilari uchun “Tarbiya” fani Konsepsiyasining mazmuni va
dolzarbligi.
2. Tarbiya fani Milliy tiklanishdan milliy yuksalish sari g‘oyasi asosida tatbiq etilishi,
maqsad va vazifalari.
3. Tarbiya fani muammolari, unga an’anaviy va zamonaviy yondashuvlar.
4. Tarbiya fanining dolzarbligi va zarurati.
Kalit so‘zlar: Tarbiya, axloq, qonun, qaror, qadriyat,
Milliy tiklanish, uzluksiz ta`lim,
fan, boshlang‘ich, o‘quv reja, globallashuv asri, Konsepsiya, oilaviy tarbiya an‘analari.
Bugungi globallashuv jarayonlari, fan-texnika taraqqiyoti, innovatsion jamiyatga
bo‘lgan ehtiyoj yoshlar uchun ko‘plab imkoniyatlar yaratmoqda. Ular oldiga tezkor
qarorlar qabul qilish, innovatsion tafakkurni shakllantirish, intellektual salohiyatni
oshirish bilan birga milliy va umuminsoniy qadriyatlarga sodiq bo‘lishdek
hayotiy
talablarni qo‘ymoqda. Shu bois, O‘zbekiston Respublikasida “Tarbiya” fani konsepsiyasi
mazkur fanni davlatning ta’lim-tarbiya sohasidagi siyosatini amalga oshirishda mavjud
bo‘lgan dolzarb muammolarni hal etishga yo‘naltiriladi. Konsepsiya yosh avlod
tarbiyasidagi ishlarni yangi bosqichga olib chiqishga qaratilgan ustuvor vazifalar,
asosiy
maqsad va yo‘nalishlarni belgilab beradi. Shuningdek, Konsepsiyada belgilangan
yo‘nalishlar mamlakat yoshlarini ma’nan va jismonan barkamol qilib tarbiyalash, iqtidori
va salohiyatini ro‘yobga chiqarish, ularni davlat va jamiyatning rivojiga keng jalb etish,
tashabbuslarini yetarli darajada qo‘llab-quvvatlash maqsadida huquqiy asoslar, iqtisodiy
imkoniyatlar va tashkiliy mexanizmlarni yanada kengaytirishga xizmat qiladi.
Mazkur Konsepsiya O‘zbekiston Respublikasining
Konstitutsiyasi, O‘zbekiston
Respublikasining “Ta’lim to‘g‘risida”gi, “Yoshlarga oid davlat siyosati to‘g‘risida”gi
qonunlari, xalqaro huquqning umume’tirof etilgan hujjatlari, xususan “Bola huquqlari
to‘g‘risida”gi, “Bola huquqlarining kafolatlari to‘g‘risida”gi konvensiyalar, Birlashgan
Millatlar
Tashkilotining
“Yoshlar-2030”
strategiyasi
hamda
O‘zbekiston
Respublikasining ta’lim to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga asoslanadi.
Konsepsiyada belgilangan vazifalar O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning
beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar
strategiyasi talablari, Uzluksiz ma’naviy
tarbiya konsepsiyasi, milliy va jahondagi ilg‘or tajribalar, mamlakatimizdagi ijtimoiy-
siyosiy o‘zgarishlar bilan uyg‘un ravishda amalga oshiriladi.
Konsepsiya umumiy o‘rta ta’lim tizimida o‘quvchilarning yoshiga mos ma’naviy
rivojlanishini ta’minlash va faol fuqarolik kompetensiyalarini shakllantirish maqsadida
umumiy o‘rta ta’lim maktablarida o‘qitilayotgan “Milliy istiqlol g‘oyasi: asosiy
tushuncha va tamoyillar” turkumiga kiruvchi fanlar “Odobnoma”, “Vatan tuyg‘usi”,
“Milliy istiqlol g‘oyasi va ma’naviyat asoslari”, “Ma’naviyat asoslari”, “Dunyo dinlari
tarixi” fanlarini birlashtirgan yagona Tarbiya fanining asosiy yo‘nalishlarini belgilab
beradi. Shu maqsadda, Xitoy Xalq Respublikasi,
Singapur, Yaponiya, Koreya
Respublikasi, Avstraliya, Germaniya,
Buyuk Britaniya, Fransiya va Rossiya
Federatsiyasi kabi davlatlarning tajribalari o‘rganildi, amaldagi fanlarning o‘quv
dasturlari har tomonlama qiyosiy tahlil qilindi.
Konsepsiya asosida yaratilgan dastur amaldagi Sog‘lom avlod asoslari,
Salomatlik, Yo‘l harakati qoidalari, Hayot xavfsizligi asoslari,
Salomatlik darslari,
Huquqiy tarbiya, Ekologik tarbiya, Media madaniyati, Iqtisod va soliq saboqlari kabi bir
qancha fakultativ o‘quv kurslari dasturlarini birlashtiradi.
Konsepsiya umumiy o‘rta ta’limning davlat ta’lim standartlarida belgilangan
talablarning (keyingi o‘rinlarda — Malaka talablari) negizi hisoblanadi. Konsepsiya
“Tarbiya” fanini o‘rganish bosqichlari, o‘quv fani bo‘yicha ta’lim mazmuni va malaka
talablarining tuzilishini belgilaydi.
