Международный
научный
журнал
№
5
(100),
часть
1
«
Научный импульс
»
Январь
, 202
3
1487
BIOLOGIYA FANINI O‘QITISHDA O‘QUVCHILARDA MUSTAQIL ISHLARNI TASHKIL
ETISH VA ILMIYDUNYO QARASHINI SHAKLLANTIRISHDA UNING AHAMIYATI
Xudoyberdiyeva Muxayyo Xalimovna
Farg‘ona ICHSHUI kasb-hunar maktabi
Biologiya fani o‘qituvchisi
Annotatsiya:
Biologiya fanini o‘qitishda o‘quvchilarda mustaqil ishlarni tashkil etish va
ilmiy dunyo qarashini shakllantirishda uning ahamiyatixaqida ma’lumotlar berilgan.
Kalit so‘zlar
:
Biologik ta`lim muhiti, ta`lim tizimi, mustaqil ishlarini tashkil etish,
motivatsion faollik, mustaqil ishlarni nazorat qilish, tashqi motivatsiya, ichki motivatsiya,
protsessual (tarbiyaviy) motivatsiya, mustaqil ishlarini tashkil etish uchun zarur shart-
sharoitlar.
Bugungi shiddat bilan rivojlanib borayotgan bir
davrda yoshlarning mustaqil
fikrlashlari va o‘z ustida ishlashlari o‘ziga bo‘lgan ishonchning yanada ortishiga, yuzaga
kelayotgan vaqt taqsimotini to‘g`ri tanlay olishiga va vaqtlarini samarali va mazmunli
o‘tkazishlarida asosiy poydevor vazifasini o‘tamoqdadir. Shu nuqtai nazardan ta`lim
sohasida ilmiy dunyoqarashni shakllantirishda mustaqil ishlarning
ahamiyati nihoyatda
kattadir. Akademik litseylarda ta`lim olayotgan o‘quvchi yoshlarning mustaqil ishlari, sinf
ishlari bilan bir qatorda, o‘quv jarayonini tashkil etish hamda ilmiy dunyoqarashni
rivojlantirish shakllaridan biri bo‘lib, ta`lim jarayonining ajralmas qismi hisoblanadi.
Biologiya fanidan mustaqil ishlar jamlanmasi DTSlariga asoslangan o‘qituvchi
tomonidan
yuklatilgan topshiriq bo‘yicha va o‘qituvchining metodik rahbarligi asosida beriladi, lekin
uning bevosita ishtirokisiz amalga oshiriladi. O‘quvchi yoshlarning mustaqil ishlari
ro‘yxatiga asosan quyidagilarni asos qilib olishimiz mumkin:
Biz ma’ruzalar, amaliy va laboratoriya mashg‘ulotlariga
tayyorgarlik, seminarlar, test
sinovlari, imtihonlar, referatlar yozish, ba’zi muammolar bo‘yicha ma’ruzalar
tayyorlash,
kurs ishlari va yakuniy malakaviy ishlarni bajarish bilan bog‘liq.
Mustaqil ishlarni kiritamiz. O‘quvchi larning mustaqil ishlashi uchun mo‘ljallangan
o‘quv topshiriqlarini ishlab chiqish uchun asos bo‘lib, o‘quv intizomining nazariy mazmuni,
shuningdek, o‘quvchi larning avvalgi o‘qish davrida shakllangan bilim va
ko‘nikmalar majmuasi bilan bir qatorda amaliyotda shakllangan malakalariga
tayanadi. Belgilangan tartibdagi mustaqil ishlashlarni bajarish ilmiy ko‘rsatkichlarining
kombinatsiyasi o‘quv intizomini rivojlantirishda o‘quvchilar ishlarining izchilligini,
ularning
mustaqil fikrlash qobiliyatini shakllantirish bilan birga ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotning
asosiy harakatlantiruvchi omili bo‘lib xizmat qiladi.
Biologiya fanidan mustaqil ishni tashkil etish o‘qituvchi tomonidan beriladigan
maslahat yoki yordamni, shuningdek, kerakli ma'lumotlarni, shu jumladan kompyuter
ma'lumotlar bazasini, darslik, o‘quv va uslubiy qo‘llanmalar, ma'ruza matnlari,
