|
Fanga oid atamalar va belgilar (mavzuga oid) Matematik statistika
|
| bet | 8/8 | | Sana | 24.01.2024 | | Hajmi | 42,03 Kb. | | #145086 |
Bog'liq FANGA OID ATAMALAR VA BELGILARTizimli(sistematik) xatolik-Bu ma’lum bir qonuniyat bo‘yicha vaqt o‘tishi bilan o‘zgaradigan xatolikdir (maxsus holat-vaqt o‘tishi bilan o‘zgarmaydigan doimiy xatolikdir). Tizimli xatolar eksPerimenchi tomonidan va asbob xatolari (noto‘g‘ri shkala, kalibrlash va boshqalar) bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.
Takroriy o‘lchashlar orqali sistematik xatolikni to‘g‘rilab bo‘lmaydi. Uni tuzatishlar yoki tajribani "takomillashtirish" yo‘li bilan bartaraf etiladi.
Xatolarning tasodifiy va sistematikaga bo‘linishi etarlicha shartlidir. Masalan, yaxlitlash xatosi ma’lum sharoitlarda tasodifiy xatolik yoki sistematik xatolik bo‘lishi mumkin.
(mavzuga oid)
o‘rta arifmetik qiymat - teng aniqlikdagi o‘lchashlar natijalari qatori uchun eng ishonchli qiymat.
- o‘lchash natjalari uchun Gauss tomonidan kiritilgan yig‘indi belgisi.
Aniqlikka baho yoki xarakteristikasi-deb, o‘lchangan qiymatning haqiqiy qiymati ehtimoliy bo‘lgan interval uchun, ishonchli chegaralarini o‘rnatish tushuniladi.
-ba’zi bir doimiy kompleks sharoitlarda teng aniqlikda o‘lchangan o‘lchashlar o‘rta arifmetikining o‘rta kvadratik xatosi.
-o‘lchangan kattalik uchun o‘rta arifmetik qiymatning matematik kutilishidan o‘rtacha kvadratik og‘ishi.
-sistematik xatolarning ma’lum bir o‘lchash sharoitlarida ta’sirini xarakterlovchi matematik kutilishning o‘rtacha kvadratik xatoligi.
(mavzuga oid)
= -teng aniqlikda bo‘lmagan yoki turli turkumdagi o‘lchash natijalarining vazni;
- o‘lchanadigan kattaliklarning har qanday F funksiyasi uchun o‘rta kvadratik xatosi ma’lum bo‘lgan F funksiyaning vazni;
μ kattalik- “vazn birligining xatosi” deb nomlanadi;
(mavzuga oid)
O‘lchash vazni: O‘lchash natijasining qiymati va uning ishonchlilik o‘lchovi, ushbu o‘lchovning vazni deb ataladigan raqam bilan ko‘rsatiladi, boshqacha qilib aytganda, vazn-raqam sifatida ifodalanadigan o‘lchov natijasiga ishonch darajasi.
O‘lchash sharoiti qanchalik yaxshi bo‘lsa, natija shunchalik ishonchli bo‘lsa, uning vazni shunchalik katta bo‘ladi, ya’ni unga bo‘lgan ishonchimiz shunchalik katta bo‘ladi. Shunday qilib, vazn o‘lchash sharoitini xarakterlaydi. Lekin ma’lum bir o‘rtacha kvadratik xatolik ma’lum shartlarga mos keladi. O‘rtacha kvadratik xatolik qancha kichik bo‘lsa, natija shuncha ishonchli va shuning uchun uning vazni shuncha katta bo‘ladi. Yuqoridagilarga asosan o‘lchash natijalarining vaznlari tegishli o‘rtacha kvadratik xatolarning kvadratlariga teskari proporsional qiymatlar sifatida qabul qilinadi, ya’ni yoki .
- teng aniqlikda bo‘lmagan yoki turli turkumdagi o‘lchash natijalarining o‘rta arifmetikning yaxlitlangan qiymati;
- teng aniqlikda bo‘lmagan yoki turli turkumdagi o‘lchash natijalarining vazn birligining xatosi;
- kattaliklarning har biri ikki martadan o‘lchangan o‘lchash natijalari;
- kattaliklarning ikkilangan o‘lchashning farqi;
- ikkilangan o‘lchashlarda bitta o‘lchashning o‘rta kvadratik xatosini;
-Har biri ikki marta o‘lchangan kattalikning eng ishonchli qiymatlari (o‘rta arifmetik qiymati)ning o‘rta kvadratik xatosi;
-ikkilangan o‘lchashlarning yetarlicha n-katta sonidagi farqidagi qoldiq sistematik xatolari o‘rtacha qiymati;
-ikkilangan o‘lchashlarda bitta o‘lchashning o‘rta kvadratik xatosi;
-Ikkita o‘lchash o‘rta arifmetik qiymatining o‘rta kvadratik xatosi.
|
| |
