57
BOSHQARUV TEXNOLOGIYALARINING RIVOJLANISH EVOLYUTSIYASI
Umaraliyev Jamshidbek To‘xtasin o‘g‘li
Muhammad Al-
Xorazmiy nomidagi TATU Farg‘ona filiali talabasi
Turdaliyev Kamronbek Ilhomjon
o‘g‘li
Muhammad Al-
Xorazmiy nomidagi TATU Farg‘ona filiali talabasi
Ibrohimova Biyranoy Ilhomjon qizi
Muhammad Al-
Xorazmiy nomidagi TATU Farg‘ona filiali talabasi
Tojidinov Azizbek Ilhomjon
o‘g‘li
Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi TATU
Farg‘ona filiali talabasi
Annotatsiya: Ushbu maqolada telekommunikatsiya tarmoqlarini boshqarish
tizimlarini qurish pirinsplari va tarmoq resurslarini boshqarishning dinamik tizimi,
funktsiyalari va uni tashkil etish. Shu bilan birga, tarmoqda texnik xizm
at ko’rsatish
tizimi, funksiyalari va uni tashkil etish haqida ma’lumotlar berilgan.
Kalit so‘zlar: Telekommunikatsiya, tarmoq, boshqaruv tizimi, resurs, dinamik
tizimi, funktsiyalari.
Telekommunikatsiya tarmoqlarini boshqarish tizimini qurish prinsiplari.
ESE ni boshqarishni tashkil etish asosida quyidagi prinsiplar yotadi:
boshqaruvning funksional, jismoniy va axborot tuzilmalari integratsiyasi;
boshqaruv tizimlarini rivojlantirish va rekonfiguratsiya
qilish imkonini
beruvchi ochiq tizimlar metodologiyasi asosida moslashuvchan arxitekturani
yaratish;
boshqaruv tizimi komponentlarini standartlashtirish;
boshqaruv jarayonlarini avtomatlashtirishning yuqori darajasi;
axborotlarni qayta ishlash yangi texnologiyalarini qo‘llash.
Shunga ko‘ra, ESE tarkibiga kiruvchi elektraloqa tarmoqlari kompleksi
markazlashtirilgan boshqaruv bilan ta‘minlangan bo‘lishi kerak.
ESE vositasida
markazlashgan boshqaruv har kungi sharoitda, tarmoq operatorlariga litsenziya
hududi doirasida aloqa xizmatlari ko‘rsatish va tarmoqni
boshqarish masalalarida
mustaqillik berish bilan mutanosib bo‘lishi kerak. Yuqorida aytilganlardan kelib
chiqqan holda, ESE boshqaruv tizimi amalda umumiy va chegaralangan
foydalanishdagi operator tarmoqlarining turli boshqaruv tizimlari yig‘indisidan
iborat
dir. Favqulodda holatlarda ko‘rsatib o‘tilgan aloqa tarmoqlariga rahbarlik qilish
58
va
ularni boshqarish, shuningdek, har kungi sharoitda ish jarayonini umumiy
yo‘naltirish ESEning markazlashgan boshqaruv
organlari tomonidan amalga
oshiriladi. Kompleksning asosini umumiy foydalanishdagi tarmoqlar operatorlari
tizimlari tashkil etadi. Bu tarmoqlar mamlakatning butun hududini egallab olgan va
aholiga,
korxonalar, xalq xo‘jaligi muassasalariga, shu qatorda barcha
iste‘molchilarga hech qanday cheklashsiz xizmat qiladi. Boshqaruvni tashkil etishda
operatorlarning turli mavqeda
ekanliklari hisobga olinadi, bu esa ularning
tarmoqlarining katta-
kichikligiga va davlat miqyosida tutgan o‘rniga qarab, federal,
zonal va mahalliy ahamiyatdagi turlariga bo‘linadi (4 rasm).
Umuman olganda, elektraloqa tarmoqlarini
boshqarish tizimi deganda,
―tarmoqni rejalashtirish, texnik xizmat ko‘rsatish, foydalanish, tezkor (operativ) va
tarmoqlarni va ko‘rsatilayotgan xizmatlarni ma‘muriy
boshqaruv axborotlashtirish
texnologiyalari kompl
eksi asosida tarmoqni boshqaruvchi tizim‖ tushuniladi.
