ФЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ҲУҚУҚНИ МУҲОФАЗА ҚИЛИШ АКАДЕМИЯСИ
2-курс талабалари учун
Модул номи: Ҳуқуқбузарликлар профилактикаси соҳасида замонавий техника ва алоқа
воситалари
Иш тури: Якуний назорат
Фтказилган сана: 22.05.2023 йил
А бўлимдаги 2 та мантиқий саволга жавоб ёзилиши шарт.
№
Баҳолаш мезонлари
1-мантиқий
савол
2-мантиқий
савол
1.
Мантиқий саволнинг моҳияти тўғри тушунилганлиги ва
жавобнинг тўлиқлиги ҳамда савол мазмунига мос келиши
2.
Жавобнинг назарий асосланганлиги, модул асосий тушунча
ва категорияларининг тўғри қўлланилганлиги ҳамда
мустақил фикрларнинг баён қилинганлиги
3.
Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар нормаларидан
фойдаланилганлиги ва тўғри қўлланилганлиги
4.
Грамматик, орфографик ва стилистик хатоларнинг мавжуд
эмаслиги
Жами
балл
Б бўлимдаги 1 та казусга жавоб ёзилиши шарт.
№
Баҳолаш мезонлари
Казус
1.
Муаммоли масаланинг моҳияти тўғри тушунилганлиги ва жавобнинг
тўлиқлиги ҳамда масала мазмунига мос келиши
2.
Мустақил фикрлар, назарий қоидалар ва ҳуқуқни қўллаш амалиётидаги
мисоллар асосида ижодий баён қилинганлиги
3.
Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар нормаларидан фойдаланилганлиги ва тўғри
қўлланилганлиги
4.
Грамматик, орфографик ва стилистик хатоларнинг мавжуд эмаслиги
A bo‘lim.
1-mantiqiy savol.
Aloqa so‘zining o‘ziga to‘xtalib o‘tadigan bo‘lsak, aloqa insonlar o‘rtasida
axborot uzatish vazifasini bajaradi. Bu holat turli xil ko‘rinishda bo‘lishi mumkin.
Masalan: fikrlar, g‘oyalar, axborot almashinuvini aytib o‘tishim mumkin. Shu
bilan birgalikda shuni ham aytib o‘tishim kerakki, aloqaning o‘ziga xos
xususiyatlari ham bor bular axborot va kommunikativ, normativ va kommunikativ,
hamda hissiy va kommunikativ xususiyatlaridir. Savol o‘rnida aytish joiz bo‘lsa
aloqaning maqsadi nima deyiladigan bo‘lsak, aloqaning maqsadi insonlar
o‘rtasidagi axborot uzatishni ta’minlashdir. Odatda aloqa deganda ko‘pchiligimiz
faqatgina odamlar o‘rtasidagi og‘zaki muloqot munosabatlarini tushunamiz. Aslida
aloqa odamlar o‘rtasidagi bir ko‘prikni
bajarishidan tashqari, ilmiy va amaliy
tadqiqotlar va tahlil qilish maqsadida ham aloqa munosabatlari o‘rganilinadi.
Xo‘sh yurtimizda harbiy sohada aloqaning o‘rni qanday yo‘lga qo‘yilgan? Talabga
javob bergulik darajadami yoki yo‘q? Hozir shu haqida qisqacha to‘xtalib o‘taman.
Harbiy sohada armiyaning qudrati faqatgina qurol, askarlarning soni bilan
baholanmaydi. Bizga ma’lumki aloqa qadimdan qadamma-qadam rivojlanib
kelgan, harbiy sohadagi o‘z o‘rniga ega bo‘lgan bir vazifadir. Qadimda bu ishni
choparlar, aynan shu vazifa bilan shug‘ullanuvchu shaxslar shug‘ullangan bo‘lsa
hozirda zamonaviy davrga kelib bu ishni texnologiyalar egallamoqda.
Bugungi
kunda har bir harbiy qismni zamovaviy aloqa vositalari bilan ta’minlamasdan turib
ularga bir vazifa berishning iloji yo‘q. Chunki aynan hozirgi davrga kelib harbiy
sohada axborot, telekommunikatsiya va avtomatlashtirilgan tizimlarning o‘rni
tobora ortib bormoqda. Harbiy sohada aloqaning eng muhim vazifalaridan biri
aloqa vositalarini rivojlantirish, ularni yetarli darajada ta’minlash bilan birgalikda
amaliyot jarayonida qo‘shin guruhlarini boshqarishda ancha qo‘l keladi. Aloqaning
harbiy sohadagi o‘rnini faqat va faqat rivojlantirish va unga yetarli miqdorda pul
ajratish kerak deb bilaman.
3- mantiqiy savol.
Qo‘riqlanayotgan obyekt oldida shubhali buyumlarni agar xodim ko‘rib
qolsa dastlab vakolatli davlat organlariga bu haqida xabar berishi hamda
ehtiyotkorlik bilan harakatlanib obyektning yon atrofidagi
insonlarga bu haqida
bilintirmagan holda ularni iloji boricha voqea joyidan uzoqroq masofaga
joylashtirishi kerak. Shu bilan birgalikda aholi o‘rtasida shovqin suron chiqib
ketishining oldini ham olishi zarur. Bu ishni bajarish uchun albatta xodimning o‘zi
malakali bo‘lishi va bu kabi holatlarda qanday choralarni ko‘rishi kerakligini
bilishi kerak deb bilaman. Shubhali buyum topib olingan taqdirda bir nechta
harakatlarning bajarilishi taqiqlanadi. Bular: topib olingan
shubhali buyumni
qandaydir
mato bilan berkitish, suv sepish holatlari, yoki ustiga tuproq sepish
harakatlarini amalga oshirish, hech qaysi bir holatda uni joyidan qo‘zg‘tib
yubormaslik, unga teginishga harakat qilmasligi kerak.
Bu holatda xodimning qiladigan ishi faqatgina shuki, ichki ishlar organlari
xodimini yetib kelishini kutishi, buyumdan uzoqroq turishi unga yaqin turmasligi,
buyumni qo‘zg‘atib yubormasligi, vaqtni hisobga olishi, shubhali buyumni
ochmasligi va teginmasligi zarur. Aynan faqatgina shu holatlargina xodimning
bajarishi kerak bo‘lgan ishlar vazifasiga kiradi.
B bo‘lim.
2-kazus.
Kazusdan bizga ma’lum bo‘ldiki stansiyani aylanib chiqayotgan
ichki
ishlar organlarining xodimi kapitan Abidov qarovsiz qolgan bir jomadonni topib
oladi va darxol shu yerdagi insonlarni so‘roq qilgani aytilgan. Bu holatda shuni
aytishim mumkinki kapitan Abidovning dastlabki harakatlari noto‘g‘ri deb
o‘ylayman. U holatda mening harakatlarim qanday bo‘lar edi. Agar shu holatda
men bo‘lganimda datstlab birinchi navbatda u
shubhali buyumning oldidan
insonlarnin uzoqroq masofaga qo‘ygan bo‘lar edim. Sababi kazusda ham aytib
turganidek u jomadonning ichidan simlar chiqib ketgani va shovqin suron
eshitilgani aytilgan. Bu o‘z o‘zidan ma’lumki har bir ichki ishlar organi xodimi bu
holatda mustaqil o‘ylagani holda bu portlovchi moddaligi haqida taxmin qilishi
yoki insonlarga zarar yetkazuvchi bir buyum degan fikrga borish kerak deb
bilaman. Agar bu holatda jomadon oddiy bir jomadondek ko‘ringanida yoki
insonga shubha tug‘diradigan darajada ko‘rinmaganida boshqa bir chora ko‘rilishi
mumkin edi. Ammo bu holatda uning shubhaligi ko‘rinib turganini bilasak
insonlarning sog‘lig‘iga zarar yetkazmaslik uchun
ularni jomadonning oldidan
uzoqroq bir hududga ko‘chirishga buyruq berishi, agar bu yerda odam gavjum
bo‘lsa zaruriy yordamni ham chaqirishi kerak deb bilaman. Bu ishni amalga
oshirganidan so‘ng u jomadonni tekshirishi kerak, agar bu holatda jomadon biz
aytganimizdek portlovchi modda biri bo‘lsa shu ish bilan shug‘ullanuvchi ichki
ishlar organlari xodimlarini chaqirishi kerak deb bilaman. Endi kapitan
Abidovning insonlarni so‘roq qilish jarayoniga to‘xtalib o‘tsak. Kapitan Abidov bu
holatda baribir ham so‘roq jarayonini oxiriga yetkaza olmaydi shuning uchun u
insonlardan faqatgina bu jomadonni kim qo‘yib ketganligini yoki kimdir shu
vaziyatga guvoh bo‘lganmi yoki yo‘qligini so‘rashi mumkin xolos. Bu vaziyatda
insonlarni so‘roq qilib vaqtni ketkazishning foydasi yo‘q. chunki masala jiddiy
masala bo‘lishi mumkin. Bu holatdan tashqari Abidov
shu hududdagi kamerada
yozib olingan video tasvirlarni ham ko‘rib vaziyatga o‘z munosabatini bildirishi
mumkin.
