Genlerdin’ polimer ta’siri Genlerdiń óz-ara tásiri formalarınan biri bolıp, hár túrlı dominant allel emes genlerdiń bir belgini kúsheytiwi bolıp tabıladı. Ol tábiyatda keń tarqalǵan. Bunday genler polimer genler

Download 23,07 Kb.
bet	1/3
Sana	09.12.2023
Hajmi	23,07 Kb.
	#114193

1 2 3

Bog'liq
Латипова Г. өзбетинше

Genlerdin’ polimer ta’siri
Noallel genlerdiń polimer tásiri.

A’jiniyaz atindag’i No’kis Ma’mleketlik Pedagogika Instituti Ta’biyiy pa’nler fakulteti Biologiya ta’lim bag’dari talabasi Latipova Gu’ljaynanin’ Biologiyadan ma’seleler ha’m shinig’iwlar sheshiw pa’ninen islegen

O’Z BETINSHE JUMISI

Pa’n oqitiwshisi: Kutlimuratova G

Tema: Polimer na’sil quwiwshiliqqa baylanisli ma’sele ha’m shinig’iwlar du’ziw

Genlerdin’ polimer ta’siri
Genlerdiń óz-ara tásiri formalarınan biri bolıp, hár túrlı dominant allel emes genlerdiń bir belgini kúsheytiwi bolıp tabıladı. Ol tábiyatda keń tarqalǵan. Bunday genler polimer genler dep ataladı, belgi bolsa poligen dep ataladı. Ádetde, polimer genler birdey shártli belgiler menen belgilenedi (A1 A1 hám a1 a1; A2 A2 hám a2 a2; A3 A3 hám a3 a3... ).
Genotipde dominant alleller sanı qansha kóp bolsa belgi sonsha kúshli kórinetuǵın boladı. Organizmlerdiń salmaǵı, boyiniń uzınlıǵı, teri pigmentatsiyasi, intellektual qábileti, genetikaǵa beyim kesellikler sol usılda nasilden nasilge ótedi. Mısalı, adamda teriniń pigmentatsiyalaniwi dominant jaǵday daǵı melanin genine baylanıslı. Lekin bul belginiń muǵdarlıq kórsetkishleri to’rt hár túrlı allelga kiretuǵın polimer genlerge baylanıslı. Bul genlerdiń dominant allelleri qansha kóp bolsa, teri pigmentatsiyasi sonsha kúshli kórinetuǵın boladı.Poligen belgiler ortalıq faktorları ta 'sirine baylanıslı.
Noallel genlerdiń polimer tásiri. Allel bolmaǵan genlerdiń polimer tipi komplementariya hám epistazdan pútkelley parıq qıladı. Eger komplementar násilleniwde belgi tiykarǵı, toltırıwshı gen allelleri tásirinde payda bolsa, epistazda belgige bir allel gen tuwrı, ekinshi allel bolmaǵan gen natuwrı tásir qılsa, polimeriyada bir-birine allel bolmaǵan genler bir baǵdarda belgige tásir kórsetip onı rawajlandıradı. Polimer násilleniw kumulyativ hám nokumulyativ polimeriyaǵa ajıratıladı.
Kumulyativ polimeriyada eki jup noallel gen qatnasında F2 de fenotip boyınsha qatnas 1:4:6:4:1 boladı. Adamlarda teri reńiniń násilleniwin alıw múmkin, bul belgi eki jup noallel genniń kumulyativ tásirine baylanıslı halda júzege shıǵadı. Nokumulyativ polimeriyada genotipte polimer genlerden bir dominant alleli bolsa da belgi júzege shıǵadı. Dominant alleller sanı belginiń júzege shıǵıw dárejesine tásir kórsetpeydi. Nokumulyativ polimeriyada eki jup noallel gen qatnasında F2 de fenotip boyınsha qatnas 15:1 boladı. Mısalı, shopanqalta ósimliginde qozaqsha miywesi úshmúyeshlik hám máyek tárizli formada boladı. Eger qozaqshası úshmúyeshlik shopanqalta menen qozaqshası máyek tárizli shopanqalta shaǵılıstrılsa, F1 áwládta qozaqsha miywelerdiń úshmúyeshlik forması payda boladı. F2 gibridlerdiń 15/16 bólimi úshmúyeshlik, 1/16 bólimi máyek tárizli formadaǵı miywege iye boladı.

Download 23,07 Kb.

1 2 3

Download 23,07 Kb.