O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
“Energiyata’minlashtizimlari” kafedrasi
“HAYOT FAOLIYATI XAVFSIZLIGI”
fanidan
MUSTAQIL ISH
Bajardi: Ruziyeva Soxibjamol
430-21 guruh
Qabulqildi: Xaydarbekova M.M
Toshkent 2023
O’tkir zaharlanishlar va ularga qarshi chora tadbirlar
Reja:
Kuchli ta'sir etuvchi zaharli moddalar.
O‘tkir zaharlanishdagi asosiy patologik sindromlar.
Ba’zi zaharlanish turlari va ularga birinchi yordam ko`rsatish.
O‘tkir allergik reaksiyalar
Vodorod peroksidi.
Gidrazin.
Aminobirikmalar.
O‘tkir zaharlanishlar organizmga zaharli moddalar ta'siri natijasida paydo bo‘ladi va bu holatlar zudlik bilan tibbiy yordam ko‘rsatishni talab etadi. Ushbu zaharlanishlar kimyoviy moddalar, dorilar, oziq-ovqat, ichimliklar yoki toksik moddalarni qabul qilish natijasida kelib chiqishi mumkin. Zaharlanishlar sog‘liq uchun katta xavf tug‘diradi va ular turli sabablarga ko‘ra yuzaga keladi.
O‘tkir zaharlanishlarning oldini olish va ularga qarshi kurashish chora-tadbirlari quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
1. Profilaktika: Aholini zaharlanish xavfi va uni oldini olish choralari haqida xabardor qilish muhim. Bu bolalar, qariyalar va boshqa zaif guruhlar uchun alohida ahamiyatga ega.
2. Zudlik bilan yordam: Zaharlanish holatida birinchi yordam ko‘rsatish, masalan, zaharli moddaning ta'sirini kamaytirish, bemorni xavfsiz joyga ko‘chirish va zudlik bilan tibbiy yordam chaqirish muhimdir.
3. Tibbiy muolajalar: Kasalxonalarda zaharlanishlarni davolash uchun antidotlar, sorbentlar va boshqa maxsus vositalar qo‘llaniladi. Qattiq zaharlanish holatlarida reanimatsiya choralarini ko‘rish zarur bo‘ladi.
4. Nazoratchilik: Kimyoviy moddalar va dorilar ustidan qat'iy nazorat o‘rnatish, ularning xavfsiz saqlanishi va qo‘llanilishi uchun tegishli qoidalarga rioya qilish talab qilinadi. Oziq-ovqat mahsulotlari va ichimliklar sifati ustidan qat'iy nazorat o‘rnatish ham muhimdir.
5. Reabilitatsiya: Zaharlanishdan keyingi tiklanish davrida bemorga psixologik va tibbiy yordam ko‘rsatish, shuningdek, uzoq muddatli salbiy ta'sirlarni kamaytirish uchun maxsus reabilitatsiya dasturlari amalga oshiriladi.
Zaharlanish – o‘tkir kasallik kabi boshlanib, organizmga kimyoviy moddaning toksik ta’siri natijasida yuzaga keladi.
Zaharlanishning quyidagi turlari bir-biridan farq qiladi:
a) maishiy (alkogolli, tasodifiy, qasddan);
b) ishlab chiqarishdagi;
v) bolalardagi;
g) tibbiy;
d) biologik;
e) ovqatdan.
Organizmga zaharning tushish yo‘llari to‘rt xil bo‘ladi:
1) ingalyatsion (tutun holida);
2) teri orqali;
3) ichak orqali;
4) parenteral (ko‘pincha tibbiy).
Oziq-ovqat moddalari bilan zaharlanganda oshqozonni zond orqali 18–20ºC haroratdagi 12–15 l suv bilan (har bir porsiyasi 300–500 ml bo‘lishi kerak) yuvish lozim.
Ilon chaqqanda, teri ostiga yoki muskul orasiga toksik modda tushganda 6–8 soatga o‘sha joyga sovuq qo‘yiladi, 0,3 mg 0,1 % li adrenalin eritmasi, ilon chaqqan joyning yuqorisiga esa novokain blokadasi qilinadi.
Ingalyatsion zaharlanishda zaharlangan kishini toza havoga olib chiqib, nafas olish yo‘lini kislorod bilan ingalatsiya qilish lozim.
Teriga toksik modda tushganda terini oqar suvda yuvib tashlash kerak.
Toksik modda to‘g‘ri ichakka, qinga, siydik pufagiga yuborilganda ularni klizma (https://azkurs.org/radioaktiv-moddalarni-atrof-muhitga-chiqarib-yuborilganda-yuza.html), sprinsirovka va kateterizatsiya qilish lozim.
Toksik moddani qon aylanish sistemasidan chiqarish uchun siydik haydovchi vositalar qo‘llab, diurezni forsirlashdan foydalaniladi.
|
