322
U sanitar poyezd,
samolyot, vyer tolyot hamda maxsus jihozi bo’lmagan
transport vositalari bilan ta’minlangan. Shuni aytish kerakki avtomobil’
transportida zararlanganlarni ko’chirishni tashqi llashtirish temir yo’l, samolyot,
suv transportida ko’chirishni tashqi llashtirishdan farqlanadi.
Zararlanganlarni avtomobil transportida ko’chirishda birinchi tibbiy yordam
otryadiga yuklash chog’ida har bir avtomashina uchun ko’chirish passporti
to’ldiriladi. Avtomobil transporti qat’iy ko’rsatilgan yo’nalish bo’ylab belgilangan
davolash ko’chirish yo’nalishiga boradi. Shahardan tashqaridagi zonada
transport fuqaro muhofazasi tibbiy xizmati bosh kasalxonasi
tuzadigan TTP dan
o’tadi. Bu yyer da avtomobil transportida ko’chiriladigan zararlanganlar holatiga
qarab
va
qishloq
tuman
davolash-ko’chirish
yo’nalishidagi davolash
muassasalarining to’lganligini hisobga olgan holda taqsimlanadilar.
Yaqin orada malakali va mutaxasis yordamga muhtoj og’ir bemorlar
(neyroxirurgik, zararlanganlar, ko’krak va qorin bo’shlig’ida jarohati borlar)
shaharga yaqin qishloq tumaniga yuboriladi. Ya’ni zararlanganlarni TTP dan xuddi
qutqaruv olib borilayotgan o’choqdan BTYOga ko’chirishda mo’ljallanishiga qarab
emas, yo’nalishi bo’yicha bajariladi
Shahardan tashqaridagi zonaga boruvchi hamma avtomobil transportlar TTPda
to’xtashadi. Mashinaning o’zida shifokor tez zararlanganlarni ko’rib chiqadi.
Zaruriyat to’g’ilganda shu yyer da zararlanganlarga kechiktirilmaydigan tibbiy
yordam ko’rsatiladi. (jgut o’rnatish, bo’g’ilishni to’g’rilash v-b). Bir vaqtning o’zida
TTPning ro’yxatchisi haydovchidan ko’chirish passportini olib unda qaysi tuman va
qaysi yo’nalish bo’ylab mashina borishini belgilaydi. Ko’chirish passportlari TTPda
qoldiriladi,
bunga
asosan
qaysi
qishloq
tumanlariga nechta zararlanganlar yo’naltirilganligi to’g’risida hisobot olib boriladi.
Bu ma’lumotlar davriy markaziy tuman kasalxonasiga ber ilishi kerak. TTPda
ro’yxatchi ko’chirish passporti o’rniga haydovchiga talon (yo’nalish varaqasi) ber
adi. Bunda harakat yo’nalishi va oxirgi kelish manzili ko’rsatiladi.
323
Odatda kelish manzili markaziy tuman kasalxonasi (MTK) o’rnashgan
joyga
to’g’ri keladi. TTPdan mashinalar qat’iy ko’rsatilgan yo’nalishda harakat qilishlari
kerak. Haydovchilar yo’nalish varaqasida ko’rsatilgan yo’nalishni buzmasligi
maqsadida har bir MTKsi tumanga kirish chegarasida yordamchi taqsimot punktini
tuzadi.
Shunday qilib zararlanganlarni MTKning saralash maydonchasiga, ko’chirish
oqimi ko’p bo’lganda ko’p ixtisosli kasalxonaning saralash maydonchasiga ham olib
kelishadi. Bu yyer da zararlanganlarni qabul-saralash bo’limining shifokorlari
ko’rishadi. Shu bilan bir vaqtda zararlanganlar mashinadan mashinaga o’tkaziladi,
bir xil ixtisosli qilib to’planadi, keyin o’zining tumanidagi ixtisosli kasalxonaga
yuboriladi. Transport ta’sirini ko’tara olmaydigan bo’lib qolgan og’ir
zararlanganlar MTK, KIK da qoldiriladi.
Zararlanganlarni temir yo’l, samolyot yoki suv transportida ko’chirishda
fuqaro muhofazasi tibbiy xizmati boshlig’i zararlanganlarni olib borish va ajratilgan
transportda yuklashni tashkil etishi kerak.
Samolyotda ko’chirishda ism-sharifli ro’yxat tuziladi.
Transportga
zararlanganlar yuklatilgandan so’ng, ko’rsatilgan shahardan tashqaridagi manzilga
kelganda, ularni tushirishadi. Shu yyer da zararlanganlarni ixtisosiga qarab saralash
mumkin. Bu keyinchalik bir ixtisosiga qarab ajratib, ixtisosli kasalxonaga olib
borishni tezlashtiradi. TTP shifokori (BM TKga) bosh markaziy tuman
kasalxonasiga vaqti-vaqtida qaysi tuman davolash muassasiga qancha zararlanganlar
yo’naltirilganligi to’g’risida hisobot berishi kerak.
Kasalxonalar bazasining rahbari kasalxona bazasi ustidan rahbarlik olib boradi,
ajratiladigan MTYOB, MTYOO yordamida vujudga
kelgan vaziyatga qarab
manyevr o’tkazadi. Tuman davolash muassasalarining to’ldirilganligi, mutaxasis
yordam ko’rsatishi to’g’risida kasalxonalar bazasi boshqarmasi ba’zan viloyat
fuqaro muhofazasi tibbiy xizmati rahbariga hisobot beradi.
324
Shunday qilib kasalxona bazasining tizim va ishini tashkil etish murakkab va
og’ir jarayondir. Bu vazifalar harbiy davrda faqat fuqaro muhofazasi davolash
muassasa
rahbarlari, shifokor-mutaxassislar, hamda jami o’rta tibbiyot va
ta’minlovchi xodimlarni bilimdon va ishni yaxshi tashqi l etish, o’z vazifalariga
ma’suliyatli qarashlari tufayli bajarilishi mumkin.
