9
I bob. Mexanik harakat haqida umumiy ma’lumotlar
Harakatning nisbiyligi
Odatda, jismning vaziyati yerga nisbatan o‘zgarmasa,
u tinch turibdi,
deymiz. Aslida, jismning tinch yoki harakat holati nisbiydir. Qayiqda o‘tirgan
odam qayiqqa nisbatan tinch holatda bo‘lsa, daryo qirg‘og‘iga nisbatan
harakatda bo‘ladi. Yerdagi barcha narsalar go‘yoki tinch turganga o‘xshaydi.
Lekin ular Yer bilan birga Quyosh atrofi da aylanadi, ya’ni harakatda bo‘ladi.
Ma’lum tezlikda ketayotgan poyezd ichida yurib
ketayotgan odam vagonga
nisbatan kichik tezlikda harakatlansa, tashqaridagi temiryo‘l
relsiga nisbatan
katta tezlikda harakatlanayotgan bo‘ladi. Bu odam tezligi turli jismlarga
nisbatan turlicha bo‘ladi. Boshqa jismlar bo‘lmasa,
yakka bir jism tezligi
haqida biron bir fi kr yuritish mumkin emas.
