|
I rahmonov, D. Yuldasheva, M. Abdurahmonova
|
| bet | 37/39 | | Sana | 22.05.2024 | | Hajmi | 5,21 Mb. | | #250181 |
Bog'liq 9kl siziw2-QOSi MSHA
SXEMALAR
Predmetlerdi jobalaw, onlaw, qadagalaw, dUzetiw ham olardan paydalaniw ham de mexanizm, asbap Uskene, qurilma ham tagi basqalardin hareket (jumis) procesinin izbe-izligi sxemalarda tUsindirip beriledi. Sonliqtan sxema jobaga tiyisli grafikaliq hUjjet esaplanadi. Onda predmet (mashina) boleklerinin qurami ham mexanizmlerdin waziypasina qarap hareket procesin aniqlaw, olardi jumisqa tayarlaw ham durislaw ham de ornatiwda ham olar arasindagi baylanislardi shartli belgiler menen korsetiwshi konstruktorliq hUjjet sxema delinedi.
Mashina ham agregatlarda mexanikaliq, yagniy kinematikaliq, gidravlika-liq, pnevmatikaliq hareketler ham elektr tarmaqlari birles- ken boladi. Olardi isletiwdi ansatlastiriw maqsetinde, jiynaw sizilma- lari qatarinda sxemalari da siziladi.
Sxemalar masshtabqa amel etpey bir koriniste, bir tegislikte jayilganday siziladi yamasa aksonometriyaliq proekciyada sUwretlenedi.
Mashina mexanizmlerinde suyiqliq qollanilsa gidravlikaliq, hawa joli menen jumis orinlansa pnevmatikaliq sxemalari dUziledi. Misali,
mashina tormozlandirilganda onin sistemasinda suyiqliq bolsa gidrav- likaliq, hawa jardeminde tormozlansa pnevmatikaliq sxema siziladi.
Kinematikaliq sxemalar. Mashina elementlerinin bir-birine salis- tirmali hareketin tusindirip beretugin sxema kinematikaliq sxema delinedi. Kinematikaliq sxemalar elementleri OzMSt 2.770:2003 na baylanisli shartli belgilerde apiwaylastirilip siziladi. Vallar, kosherler, shatunlar tiykargi juwan tutas siziq penen, qalgan elementleri jinishke tutas siziq penen siziladi. 1-sizilma, a, b da tisli dongeleklerdin hareketlerin baqlap uyrenetugin modellerden birinin kinematikaliq sxemasi suwretlengen.
Modeldin negizgi orninda onin aniq suwreti (1-sizilma, a) boy- insha: shepte bir jup qiysiq tisli cilindrlik qurilmadan vint (chervyak) tisli uzatpaga hareket beredi. Oz nawbetinde, chervyak tisli qurilma reykali uzatpani hareketke keltiredi.
Sxema (1-sizilma, b) da uslagish (1) arqali val (I) aylandirilsa, qiy- siq tisli cilindrlik dongelek (2) tap ozindey dongelek (3) ti hareketke keltiredi. Ol, oz nawbetinde, val (II) di aylanba hareket qildiradi. Val (II) dagi chervyak (4) shervyakli dongelek (5) ti hareketlendiredi.
|
| |
