6. . nt rn t a mulo ot ilish
Internet muloqot qilish uchun moʻljallangan tarmoqdir
U foydalanuvchilarga bir qancha usullarda muloqot
qilishga imkon beradi, jumladan
•
xabarlarni tezkor ayirboshlash xizmati (IM)
•
ovozli IP (VOIP)
•
yangi xizmatlar
Tezkor xabarlar (IM) matnni tarmoq, koʻpincha,
internet boʻylab real vaqt rejimida uzatishga imkon
beruvchi aloqa shakli Tezkor ayirboshlash xizmati
turiga qarab xabarlar turlicha uzatiladi abar
foydalanuvchi yaratgani va yuborgani zahoti yoki
belgima-belgi uzatiladi Ayrim xizmatlar fayllarni
uzatish va suhbatlarni saqlash imkonini beradi
IM endilikda koʻplab ijtimoiy tarmoq saytlarining
funksiyasi hisoblanadi Bunda foydalanuvchilar
xabarlarni oʻz profilida eʼlon qilib oʻtirmay, onlayn
muloqot qila oladi Koʻplab tashkilotlar, masalan, texnik
yordam liniyalari IMni kliyentlar bilan oʻzaro muloqot
vositasi deb biladi Bu, ayniqsa, texnik yordam xizmati
mutaxassisi kliyentga yoʻl-yoʻriq koʻrsatishi talab
qilinganida samara beradi
IM foydalanuvchilari uni koʻpincha smartfonlardagi
matnli xabarlarga muqobil deb hisoblaydi Ular matn
terishni kamaytirish va javob berishni tezlashtirish
uchun qisqartma soʻzlardan foydalanadi Bunda
umumiy soʻzlar va ifodalar qisqartirilgan boʻladi,
masalan, LOL (xandon otib kulish) va smayliklar
abarlarni tezkor ayirboshlash xizmatiga Facebook
ijtimoiy tarmogʻidagi shaxsiy xabarlar tizimi namuna
boʻladi Foydalanuvchilar bir-birlariga xabarlarni maxfiy
tarzda yuborishi, shuningdek, bir-birlarining profillariga
xabarlar joylashi mumkin
6.06-rasm. ozir aksariyat ijtimoiy tarmoq izmatlari
tezkor xabar ayirboshlash funksiyasini taklif
qilmoqda.
Ovozli xabar IP (VOIP) texnologiyalari
foydalanuvchilarga ovozli muloqot qilish imkonini
beradi Foydalanuvchining ovozi kompyuter tomonidan
yozib olinadi va oluvchiga raqamli koʻrinishda uzatiladi
VOIP tizimi tarmoq ichida yoki tashqarisida ishlashi
mumkin va bunda maʼlumotlarni uzatish uchun
internetdan foydalanadi
VOIP muayyan afzalliklarga ega Tizim tashkilot lokal
tarmogʻi yordamida ishga tushirilganida tashkilot
ichida qoʻngʻiroqlar bepul boʻladi yangi telefon
tarmoq nuqtasiga yoki simsiz tarmoqqa ulanib
tarmoqqa boshqa VOIP telefonlar qoʻshiladi Biroq
tarmoq intensiv trafikda ishlayotgan boʻlsa, ovozlar
yaxshi eshitilmasligi yoki umuman yoʻqolib qolishi
mumkin
Skype
VOIP xizmatiga misol boʻladi Foydalanuvchilar
Skype dasturi yordamida internetda qoʻngʻiroqlarni
amalga oshirish imkoniga ega
angiliklar xizmati obunachilar uchun yangiliklarni
toʻplovchi va uzatuvchi tashkilotdir Foydalanuvchilar
smartfon dasturlari yordamida yangiliklar
bildirishnomalariga obuna boʻlishi mumkin Ayrim
xizmatlar mavzularni filtrlash imkonini beradi Natijada
foydalanuvchining smartfoniga uni qiziqtiradigan
yangiliklargina yetib keladi Ba’zi xizmatlar esa
obunachilarga yangiliklarning sarlavhalarinigina uzatib
turadi
Google News yangiliklar xizmatiga misol boʻladi
Foydalanuvchilar unga obuna boʻlishi va har kuni
yangiliklarni qabul qilishi mumkin Bunda koʻpincha
oʻzi tanlagan ruknlardagi xabarlar taqdim etiladi
Bu xizmatlarning barchasidan paketli kommutatsiya
texnologiyasi sababli foydalaniladi
6.07-rasm. Foydalanuvchilar oʻzi tanlagan ruknlar
boʻyicha abarlarni olish uchun yangiliklar
izmatlariga obuna boʻlishi mumkin.
