|
/11-sinf Informatika va axborot texnologiyalari
Pdf ko'rish
|
| bet | 128/510 | | Sana | 20.05.2024 | | Hajmi | 14,88 Mb. | | #245028 |
Bog'liq 10-11-sinf Informatika va AT @E BAZA ISHREJA10/11-sinf Informatika va axborot texnologiyalari
. 1. ks rt tizim ha i a
beradi va bizga tashxis yoki harakatlar rejasini taqdim
etadi.
Ekspert tizimni yaratish jarayoni
bilimlar
muhan isli i
deb ham nomlanadi. Uning asosiy
qismlari quyida tasvirlangan:
•
bilimlar bazasi;
•
xulosa chiqarish mexanizmi
•
foydalanuvchi interfeysi.
Ekspert tizimlar
tash islash
yoki tavsiyaviy
harakatlarni bajarish uchun bilimlar bazasi va
qoidalar toʻplamidan foydalanadi Ular berilgan
bilimlar bazasi yordamida tahlil qilib, murakkab
muammolarni yechishga xizmat qiladi
Ekspert tizimlar foydalanuvchiga muammolar haqida
savollar berib, maʼlumot toʻplaydi Savollarning
dastlabki toʻplami foydalanuvchining javoblariga
qarab keyingi savollarga oʻtadi Ekspert tizim
olingan bilimlarga asoslanib, unga qanday savollar
berish kerakligi haqida mulohaza yuritadi. Tizim
foydalanuvchining javoblaridan turli ehtimolliklarni
istisno qilishda foydalanadi. Natijada qaror qabul
qilish yoki tashxislashga imkon yaratiladi
Ekspert tizim konsepsiyasini ilk marta 1970-yillarda
Stenford universitetida Edvard Feygenbaum ishlab
chiqqan. U bilimlarga asoslangan laboratoriya
tizimiga ham asos solgan. Ekspert tizimlar
sunʼiy
int ll kt
ning dastlabki chinakam muvaff aqiyatli
shakllaridan biri hisoblanadi.
Biz koʻplab sohalarda ekspert tizimlarga tayanamiz
Ulardan xuddi hayotimizda ayrim ekspertlar
yordamidan foydalangandek foydalanamiz. Masalan,
salomatligimizda muammo boʻlsa, shifokorga boramiz
yoki mashinamiz oʻt olmay qolsa, avtomobil ustasiga
boramiz Biz ekspert tizimdan shunga oʻxshash
tarzda foydalanishimiz mumkin. U salomatligimiz yoki
avtomobilimiz bilan bogʻliq muammo haqida savollar
Bilimlar bazasi
Ekspert tizim ishlab chiquvchilar maʼlumotlar bazasini
yaratish uchun ekspertlar guruhi bilan uchrashadi.
Ular ekspertlardan ikki turdagi bilimni olishga
harakat qiladi. Birinchisi — haqiqiy bilimlar. Ular
keng tarqalgan. Ikkinchi turi esa evristik bilimlardir.
Bunday bilimlar nisbatan shaxsiy hisoblanadi va qator
tajribalar, mulohazalar yordamida qoʻlga kiritiladi
Bilimlar bazasi yaratilgach, ekspert tizim undan
kutilayotgan savollarni shakllantirish va natijalarni
taqdim etishda yordam koʻrsatish uchun foydalanadi
Qoidalar bazasi bilimlar bazasining bir qismi
hisoblanadi. Qoidalar bazasi ekspert tizim yechim
topish yoki natijalarni olish uchun foydalanadigan
qoidalar toʻplamidir Bu qoidalardan mulohaza yuritish,
muammoning yechimini olish yoki qaror qabul
qilish uchun asos sifatida yakunlovchi mexanizmda
foydalaniladi. Har bir qoida ikki qismdan tashkil topadi:
IF
va
. Qoidalar bir nechta IF qismlardan iborat
boʻlishi mumkin Ular mantiqiy operatorlar, jumladan,
hamda
yordamida birlashtiriladi.
Koʻplab ekspert tizimlarda bilimlarga asoslangan ichki
muharrir mavjud U bilimlar bazasida xatolar yoʻqligini
tekshiradi, zarur hollarda uni tahrirlaydi hamda
yangilaydi.
|
| |
