|
Bor guruhchasining umumiy tavsifi
|
| bet | 43/51 | | Sana | 09.01.2024 | | Hajmi | 198,84 Kb. | | #132889 |
Bog'liq 1-Ma`ruza. Mavzu Metallmaslar. Vodorod. Suv. Reja. Metallmaslar-fayllar.org4. Bor guruhchasining umumiy tavsifi.
Alyuminiy, uning oksid va gidroksidlari,
alyuminiy va uning qotishmalarining ishlatilishi.
Bor guruhchasini B, Al, Ga, In va Ta elementlari tashkil etadi. Bular p-elementlardir. Atomlarining tashqi energetik pog`onasida uchtadan elektron bo`ladi. Ular kimyoviy reaksiyaga kirishganida valent elektronlarini berib, +3 ga teng (bor –3 ham) oksidlanish darajasini namoyon qiladi, talliy uchun +1 oksidlanish darajasi eng barqarordir.
7. 3-jadval. Bor guruhchasi elementlarining xossalari.
|
№
|
Xossalari
|
B
|
Al
|
Ga
|
In
|
Ta
| |
1.
2.
3.
4.
5.
6.
|
Tartib raqami
Valent elektronlari
Atomining ionlanish energiyasi, eV
Nisbiy elektrmanfiyligi
Birikmalarida oksidlanish darajasi
Atom radiusi, nm
|
5
2s22p1
71,35
2,01
+3, -3
0,091
|
13
3s23p1
53,20
1,47
+3
0,143
|
31
4s24p1
57,20
1,82
+3
0,139
|
49
5s25p1
52,69
1,49
+3
0,116
|
81
6s26p1
56,31
1,44
+1, +3
0,171
|
Bor guruhchasidagi elementlarda metallik xossalar berilliy guruhchasining elementlariga qaraganda ancha kuchsiz ifodalangan. Masalan, davrda berilliy bilan uglerod orasida joylashgan bor elementi metallmas elementlar qatoriga kiradi. Uning ionlanish energiyasi eng katta. Guruhcha ichida yadro zaryadi kattalashishi bilan atomlarning ionlanish energiyasi kamayadi va elementlarning metallik xossalari kuchayib boradi. Alyuniniy metall, lekin uning gidroksidi amfoter xossalarga ega. Talliyda metallik xossalar ancha kuchli ifodalangan.
Bu elementlar kislorod bilan R2O3 tipidagi oksidlar hosil qiladi, bu oksidlarga R(OH)3 tipidagi asoslar muvofiq keladi. Ularning bordan boshqa hammasi suvdagi eritmalarida gidratlangan ionlar R3+ holida bo`lishi mumkin. Bor–kislota hosil qiluvchi element. B guruhchasi elementlaridan eng katta ahamiyatga ega bo`lgani Al dir.
|
| |
