Qurilma sxema tavsifi
Vertikal avtoklav - zich yopiladigan qalin qopqoqli ikkita qozondan iborat bo’lib, sirtdan metall g’ilof bilan qoplangan (96-rasm).
Tashqi qozonga suv, ichki qozonga esa sterillanadigan material qo’yiladi. Isigan suv bug’i ichki qozonning teshigi orqali tashqi qozonga o’tadi. Ichki qozonning tubidagi teshiklardan bug’ o’tkazuvchi naycha boshlanadi. U bug’ chiqarish jo’mragi bilan tugaydi. Avtoklavning yon devoriga manometr va kontakt manometr mahkamlangan. Kontakt manometr esa belgilangan bosimni saqlab turadi. Bulardan tashqari, yon devorda ehtiyot jo’mragi va suv o’lchaydigan nay ham bor. Avtoklavda bosim belgilangan miqdordan oshib ketsa, ehtiyot jo’mragi o’z-o’zidan ochiladi. Suv o’lchaydigan nay avtoklavdagi suv satxini aniqlashga yordam beradi.
Ishlash tartibi
Avtoklavda sterillash quyidagicha o’tkaziladi: avvalo tashqi qozonga voronka orqali suv quyiladi, ichki qozonga esa sterillanadigan material (idishlar, oziq muhitlar, byukslarda bog’lov materiali va hokazo) joylanadi. So’ngra qopqoqni yopadigan vintlar bilan burab mahkamlanadi va avtoklav primus alangasi, gaz gorelkasi yoki elektr yordamida qizdira boshlanadi. Suv qaytib chiqadigan jo’mrak shu paytda ochiq bo’lishi kerak. Qaynab chiqqan suv bug’ holatida avtoklav devorlari orasidan ko’tarilib ichki qozonga o’tadi va undagi havoni siqib chiqaradi. Bu havo jo’mrak orqali tashqariga chiqa boshlaydi, bug’ holatidagi havo avtoklavning ichki bo’shliqlarini to’ldiradi va kuchli bug’ oqimi zarb bilan jo’mrakka urilib jo’mrakni yopadi. Jo’mrak yopilishi bilan avtoklavning ichki qismida bosim hosil bo’la boshlaydi va manometr strelkasiga qarab turiladi.
Avtoklavdagi bug’ bosimi 0,5 atm dan oshganda harorat 110,80S ga, 1 atm dan oshganda -120,60S ga, 2 atm dan oshganda 132,90S ga etadi.1200C vegetativ va spora hosil qiluvchi mikroblarga ta’sir etib nobud qiladi.
3-rasm. Avtoklav B6-KAV-2.
1- tenglashtiruvchi moslama; 2 – qisqich; 3 – korpus; 4 – qopqoq; 5 – himoya klapani; 6 – namuna tushiruvchi jo’mrak; 7 – termometr; 8 – manometr; 9 – PRP-2 tipdagi dasturli rostlagich; 10 – korzina; 11 – bug’li barbotyor.
Sterillash prostessi tamom bo’lgach, issiqlik manbalari o’chiriladi va manometr strelkasi 0 raqamiga tushmaguncha avtoklavdagi havo chiqaradigan jo’mrak ochilmaydi. Avtoklav ichidagi bosim 0 ni ko’rsatganda havo chiqarish jo’mragi ochilib bug’ asta -sekin chiqa boshlaydi va bug’ butunlay chiqqandan so’ng avtoklavning qopqog’i ochilib, sterillangan material ichidan olinadi.
Avtoklavni ishlatganda material sterillanayotganiga to’la ishonch hosil qilmoq uchun vaqt-vaqti bilan uni tekshirib turish kerak. Buni har-xil usullarda tekshiriladi.
Masalan, manometr 1atm bosimni ko’rsatsa, avtoklav ichidagi temperatura 120,60S ga teng bo’lishi kerak.
Bunga ishonmoq uchun avtoklavga sterillangan materiallar bilan birga, ikki tomondan payvand qilingan (kavsharlangan) shisha naycha yoki probirka joylashtiriladi. Uning ichiga oltingugurt poroshogi bilan birga bir necha fuksin kristallari va ikkinchisiga esa antipirin bilan metilen ko’kining aralashmasi quyiladi. Oltingugurtning suyuqlanish temperaturasi 1150S, antipirinniki esa 1200S.
Agarda avtoklav to’g’ri ishlasa, oltingugurt va antipirin ham erib suyuqlanishi kerak. Avtoklavning ichidagi temperatura 1 atm bosimida 120,60S ga etgan bo’lsa, oltingugurt va antipirin suyuqlanib bo’yoqlar bilan aralashib muayyan tusga kiradi.
Gorizontal avtoklavning vertikal avtoklavdan farqi shuki, bunda bug’ hosil qiladigan qozon sterillaydigan qozonning pastida joylashgan bo’ladi. Sterillash kamerasi va yuqoridagi qozonlar gorizontal holatda joylashgan.
Ikkala avtoklavda ham materialni harakatdagi bug’ bilan sterillash mumkin. Buning uchun chiqarish jo’mragi berkitilmaydi va qopqoq vintlar bilan jips yopilmaydi.
O'xshash qurilmalar tasnifi
Umuman olganda, avtoklav sterilizatsiyasining eng to'liq ketma-ketligi quyidagi bosqichlardan iborat:
Oldindan vakuum (oldindan vakuum)
Bosimli bug 'sterilizatsiyasi
Vakuumli quritish
Bug 'sterilizatorlarining turlari (avtoklavlar)
B sinfidagi avtoklavlar
S toifali avtoklavlar
N sinfidagi avtoklavlar
—B sinfidagi avtoklavlar eng murakkab va ilg'or qurilmalar bo'lib, barcha avtoklavlarni qo'llashning eng keng doirasiga ega va qimmatroq (S va N ga nisbatan).
— S sinfidagi avtoklavlar cho'ntak va bo'shliqlarsiz oddiy asboblarni dezinfeksiya qilish uchun ishlatiladi (qadoqlangan shaklda ham - keyingi saqlash uchun - va qadoqlashsiz - oddiy materiallar va eritmalarni sterilizatsiya qilishga ruxsat beriladi).
— N sinfidagi avtoklavlar eng oddiy va arzon bug'li sterilizatorlardir. Ularda oldindan vakuum bosqichi yoki vakuumli quritish yo'q.
Avtoklavlar: aylanma, tebranma, gorizontal, vertikal va kolonnali bo'ladi. Avtoklav yopiq yoki ochiq qopqoqli bo'ladi. Agar kerak bo'lsa, ular ichki, tashqi yoki masofaviy issiqlik almashtirgichlar, mexanik, elektromagnit yoki pnevmatik aralashtirish moslamalari va bosim, harorat, suyuqlik darajasini va boshqalarni o'lchash va tartibga solish uchun asboblar bilan jihozlangan.
1) Gorizontal aylanadigan avtoklav, GV 6,3 m3 turi, maxsus tayyorlangan tayanchlarga o'rnatiladigan qavariq tubiga ega muhrlangan silindrsimon idish ko'rinishida taqdim etilgan. Avtoklav isitish tizimlari va bo'ylama eksa bo'ylab idishni aylantiruvchi haydovchi bilan jihozlangan.
Xarakteristikasi:
Hajmi, m3- 6,3
Ishlab chiqarishninh hajmi, tonna/kun -36
Sikl - 6
Og'irligi, kg - 7200
Uzunlik, mm – 6780
Kengligi, mm – 2050
Balandligi, mm - 2250
Quvvati kVt/soat - 15
Bosim, MPa - 0,6
Harorat - 20°C
Uzatish/tarqatish turi - Lyuk orqali
|
