Pnevmatik uzatmalardan cbiqish zvenosining aylanish chasto-
tasi katta bo‘lgan yuritmalarda, masalan, ichki sirtlarni silliqlovchi
dastgohlarda 30000 ayl/min. gacha foydalaniladi.
Protochka — qirquvchi asboblarning chiqishiga moMjallangan
sterjendagi halqasimon tarnov yoki teshikdagi halqasimon o ‘yiq.
Prujina — m ashina yoki m exanizm ning nagruzka (yuk)
ta ’siridagi elastik deformatsiya energiyasini vaqtincha to'plashga
xizmat qiladigan detal. Nagruzka to'xtagach prujina to'plagan
energiyasini yo'qotadi va o ‘zining boshlang‘ich shaklini tiklaydi.
Prujina zarb energiyasini yutib, lining ta'sirini yumshatish, tebra-
nishdan saqlashda, mexanizmlarni harakatga keltirishda ishlatiladi.
Prujinaning o ‘rami vintsimon yoki tekis plastinkasimon, tarelka-
simon, halqasimon bo‘ladi, nagruzka turiga ko‘ra esa cho‘ziluvchan,
qisiluvchan, b u ralu v ch an , egiluvchan xillari bor. Silindrik
prujinalar eng k o ‘p ishlatiladi. Shuningdek, prizm asim on va
shakldorlari ham qo ‘llaniladi.
Puanson (fransuzcha
Poinson ) — metallarni sovuqlayin yoki
issiqlayin shtamplash va presslash shtamplarning asosiy detallaridan
biri. Puanson matritsa orqali siqib chiqariladigan zagotovkani press-
shayba orqali bosadi. Bir yo'la kesim tushirish va cho‘zish shtam p-
larida bir vaqtning o ‘zida ham puanson, ham matritsa bo'lib xizmat
qiladi.
Prorez (o ‘yilgan) — texnikaviy talabga binoan, m asalan,
valning biror qismida geometrik o ‘qiga parallel (tekislik bilan) qilib
eni uncha katta boMmagan tekis o ‘yilgan joy.
Reduktor (lotincha
reduktor — orqaga qaytaradigan) — korpus
ichiga olingan tishli (chervyakli) yoki gidravlik uzatma. Burchak
42
tezliklarini kamaytirish (bazani oshirish) va mos ravishda aylan-
tiruvchi momentlarni oshirish (kamaytirish) uchun m o‘ljallangan.
