10. MASHINA DETALLARINING
TEXNOLOGIYALIGI
Mashina detallarining shakli (forma)lari murakkab bo‘lmasligi,
ya’ni egri chiziqli, fasonli formalardan qochish,
iloji boricha ishlov
berishga moslanadigan aylanish va tekis sirtlardan loyihalanishi
zarur. Murakkab fomiadagi detallarga ishlov berish uchun
maxsus
dastgoh va kesuvchi asboblardan foydalanishga majbur boMinadi.
Bu esa detal tannarxini ko ‘p m arta oshirib yuboradi.
Detallarga ishlov berishda eng kam (minimal) hajmda vaqt
sarflanishi lozim. Teshik ochishga m o‘ljallangan
sirtda bobishka
(o‘sma) (10.1-chizma,
a
) yoki toretslash (10.1-chizma,
b
va c)
ko‘ndalang parma o ‘qiga tekis joy bilan taminlanishi lozim. Ishlov
berishda qirquvchi asboblarning kirishi va chiqish joyida protochka
bo‘lishi lozim (10.2-chizma,
a
va
b).
Agar
qirquvchi asbob-
ning erkin chiqishi ko‘zda
tutilmagan b o ‘lsa, u vaqtda
o‘tish joyi
kesuvchi asbob-
ning shakli va o lch am ig a
mos kelishi sh art (10.3-
chizma).
Rezbali detallarni o ‘za-
ro nominal biriktirishda fas-
kalar ochilishi lozim (10.4-
chizma,
a).
Quyma
detal-
larda burchaklari yumaloq-
langan boMishi kerak (10.4-
chizma,
b
va c).
Rezbali detallarda faska,
protochka kabi elementlari
bo‘ladi.
Ularni rezbaning
d
tashqi diametri va
P
qada-
90°
10.1-chizma.
51
