Vol. 29 (2022): Miasto Przyszłości
284
Miasto Przyszłości
Kielce 2022
ilg'or tajribani tarqatish imkoniyatiga ega bo'lishi kerak, ishonchli
vositalar bilan ishlash, manbalar va yangi zamonaviy
pedagogik masalalar bo'yicha yordam va so'nggi o'quv ishlanmalari internet tarmoqlari orqali turli bo‘limlarga tez, oson va
aniq hisobotlar va aloqa qilish mumkin. Internet vositalari va resurslari, multimedia va tegishli texnologiyalar
savodxonlikni o'rganish bilan kengroq ma'noda
axborot olish, muloqot qilish va o'rganish masalasi sifatida uzviy bog'liq
deb qaralsa, o‘qish va o‘qishda axborot texnologiyalarining integratsiyasi ehtimoli yuqori bo'ladi. Boshqacha qilib
aytadigan bo'lsak, raqamli texnologiyalar asrda ta'limning yangi zamonaviy vositalari, ommaviy axborot vositalari, axborot
texnologiyalari umumiy bilim va ko'nikmalarning asosi sifatida to'ldiradi, kengaytiradi va o'zgartiradi. Yoki malakalar va
amaliy bilimlar, shu bilan bir qatorda tajriba, mahorat yoki bo‘limni uzatish va qabul qilish. Shunday qilib, ta'limda axborot
texnologiyalaridan ko'nikmalarga yo'naltirilgan va ixtisoslashtirilgan foydalanishni to'ldiradi va kengaytirmaydi,
balki
o‘qish va o‘qishda axborot texnologiyalari integratsiyasining kalitidir. Shunday qilib bilim ko‗nikma yoki mazmunni
uzatish o‗rniga umumiy ko‗nikmalar va amaliy bilim yo‗nalishlarini o‗rganishni rag‗batlantirishdan tashqari, kurs bo‗ylab
yondashuv axborot texnologiyalarini ta‘limga samarali integratsiya qilish uchun professor o‗qituvchilarning borgan sari
ko‗proq bilimga ega bo‗lishi muhimligi haqidagi g‗oyani tan olish va targ‗ib qilish, o'rganishning shunchaki uzatuvchisi
emas, balki dizaynerlar bo'ling.
Bundan tashqari, axborot texnologiyalari integratsiyasi
muammosi eski va yangi
pedagogika, o'qish va ta'lim o'rtasidagi ziddiyat o‘rtasida bo'lgani kabi, ta'lim ananalariga o'zgarish uchun mavjud ijtimoiy
bog‘lanishlarning muqobil ravishda qanday ta'sir qilishi nuqtai nazaridan ham mavjud. Shunday qilib, uyda global
madaniyatni o'zlashtirgan keksa professor o'qituvchilar va talabalar o'rasidagi farq an'anaviy ta'lim amaliyotlari va ilg'or
yangi nazariyalari o'rasidagi madaniyatlararo to'qnashuv kabi ahamiyatlidir
Ayrim universitetlarida ba'zi o'qituvchilar hech qachon kompyuterlardan o'quv maqsadlarida
foydalanish imkoniga ega
bo'lmagan va bu borada hech qanday ta'lim olmagan. Ba'zi o'qituvchilar yaqinda oliy o'quv yurtlarida o'qishlarini davom
ettirish orqali axborot texnologiyalariga duchor bo'lishsa-da, ko'rinib
turibdiki, o'qituvchilarning aksariyati axborot
texnologiyalarini pedagogika, ta'lim- ta'lim jarayoniga muvaffaqiyatli integratsiya qila olmayapti. Bundan tashqari, axborot
texnologiyalari ko'plab universitetlarda mavjud,
ammo uning pedagogika, ta'lim- ta'lim jarayoniga integratsiyalashganligi
haqida cheklangan dalillar mavjud. Integratsiya ―internet, elektron pochta, matnni qayta ishlash, ma‘lumotlar bazasi,
raqamli skanerlar, ta‘lim dasturlari to‘plami kabi axborot texnologiyalari resurslaridan foydalanishni to‘liq integratsiyalash
jarayoni‖ deb ta‘riflanadi. Ko'rinib turibdiki, integratsiya etishmasligining asosiy sababi professor o'qituvchilarning
axborot-kommunikatsiya texnologiyalari bo'yicha bilimlari, ko'nikmalari va munosabatlari nafaqat umumiy axborot
texnologiyalari kompetentsiyalari nuqtai nazaridan,
balki pedagogika, ta'lim- ta'lim jarayonini integratsiyalashgan holda
etarli emasligidandir. Axborot va kommunikatsiya texnologiyalari odatda ma'lumotlarga kirish, to'plash, manipulyatsiya
qilish va taqdim etish yoki uzatish uchun ishlatiladigan texnologiyalarga tegishli. Texnologiyalar apparatni o'z ichiga olishi
mumkin; dasturiy ilovalar; va ulanish. Hulosa qilib aytadigan bo‘lsak demak, professor o'qituvchilar axborot
komunikatsiya
texnologiyalarini o‘qish va o‘qishga integratsiyalashuvining ta'lim jihatdan asosli bo'lishini ta'minlashda hal qiluvchi
muhim ro‘lni o'ynaydi. Ular mavjud texnologiyalarning maqsadga muvofiqligi va samaradorligini baholaydilar, ulardan
qachon va qanday foydalanishni o'z tinglovchilari bilan hal qiladilar. Axborot texnologiyalarini o'z pedagogikasiga
integratsiyalashgan professor o'qituvchilar tegishli ta'lim faoliyati, vositalari va resurslarini tanlaydilar.
