II BOB. INFORMATIKANI FANINI FANLARARO ALOQADORLIKDA O‘QITISH MASHG‘ULOTLARNI TASHKIL ETISH METODIKASI

2.1. Informatika va axborot texnologiyalari fanining boshqa fanlar bilan

uzviy bog‘liqligi
Ta’limning globallashuvi sharoitida fanlararo uzviylikni kengroq qo’llashayni zaruriyatdir. Fanlararo uzviylik tamoyiliga tayanish ta’lim muassasalari o‘quv jarayoni uchun tatbiqiy tus olishi lozim. fanlararo aloqadorlikning mazmuni va materiallar hajmi ta’lim tizimining o‘quv dasturi orqali aniqlanadi. o‘quv fanlari orasida o‘zaro bog‘liklik ikki turga bo‘linadi: xronologik va g‘oyaviy. birinchisi, turli fanlar dasturlarining o‘zaro mutanosibligiga, ikkinchisi esa, bir xil yo’nalishdagi ilmiy tushunchalarning umumiy metodik holatlar asosida singdirilishiga asoslanadi. Fanlararo bog’lanish fanlarning turiga qarab umumiy metodlar birligi bilan ham izohlanadi. masalan, matematika va fizikada modelli metod, ekspermental metod umumiyligi ko‘zgatashlanadi. amaliyotda matematika o’qituvchilari fanlararo xronologik bog’lanishning ilgari, hozir, kelgusi kabi uch turidan bevosita foydalanadilar. ilgari fanlararo bog’lanish informatika kursi materiallarini o’qitishda oldin boshqa fanlardan olingan bilimlarga tayaniladi. hozir fanlararo bog‘lanish-barcha fanlardan materiallar bir vaqtda o’tiladi. Kelgusi fanlararo bog’lanish-informatikada o’tilgan materiallar kelgusida boshqa fanlarning o’qitilishida asqotadi. ma’lumki, matematika, fizika fanlari aniq fanlarning ilmiy asosi hisoblanadi. Buning uchun ta’lim tizimida barcha fanlarning o’zaro bog’likligini o’qitishning dastlabki bosqichlaridayoq o’quvchilarga tushuntirib borish maqsadga muvofiq bo’ladi. Bu esa o’quvchilarning barcha fanlardan olayotgan bilimlarining bir-biriga bog’langanligini, tashqi muhitning bir butunligini tushunishiga yordam beradi. Ta’lim tizimida informatika va axborot texnologiyalari ahamiyati, uning fan va texnika taraqqiyotida, ishlab chiqarish sohasida va kundalik hayotda tutgan o’rni bilan belgilanadi. Ta’limda informatika va axborot texnologiyalari fanini o’qitish ta’limning umumiy maqsadlariga xizmat qilishi, ya’ni o’quvchilarning ilmiy dunyoqarashi, mantiqiy tafakkur qila olish qobiliyati, aqliy rivojlanishi, o’z- o’zini anglash salohiyatini shakllantirishi va o’stirishi, ularda milliy va umuminsoniy qadriyatlarni tarkib toptirishi hamda ijtimoiy hayotlari va ta’lim-tarbiya olishni keyingi bosqichlarida davom ettirishlari uchun zarur bo’lgan bilimlarni egallashi lozim. O`quv jarayonida yangi texnologiyalarni qo`llash ilg`or pedagogik metodlarning rivojlanishiga, masalalar yechish jarayonida o`qituvchi ish uslubining o`zgarishiga olib keladi. Shuning uchun yangi axborot – kommunikatsion texnologiyalardan foydalanib dars o’tish maqsadga muvoffiqdir Birinchi Prezidentimizning quyidagi so`zlari ibratlidir: “Shuni unutmasligimiz kerakki, kelajagimiz poydevori bilim dargohlarida yaratiladi”, boshqacha aytganda xalqimizning ertangi kuni qanday bo`lishi farzandlarimizning bugun qanday ta`lim va tarbiya olishiga bog`liq. Buning uchun har qaysi ota-ona, ustoz va murabbiy har bir bola timsolida avvalo shaxsni ko`rishi zarur.Ana shu oddiy talabdan kelib chiqqan holda,farzandlarimizni mustaqil va keng fikrlash qobiliyatiga ega bo`lgan ongli yashaydigan komil inson etib voyaga yetkazish ta`lim tarbiya sohasining asosiy maqsadi va vazifasi bo`lishi lozim, deb qabul qilishimiz kerak. Bu esa ta`lim va tarbiya ishini uyg`un holda olib borishni talab etadi. Ta’lim sifatini oshirish bugungi kunning asosiy vazifalaridan biridir. Chunki bugungi kunda insoniyat rivojlanishi shunday bosqichga yetib bordiki, bu bosqichda inson aql -zakovati, bilimi va uning mutaxassis sifatidagi malakasi hal qiluvchi ro‘l o‘ynaydigan bo‘lib qoldi. Ta’lim tizimida axborot texnologiyalaridan foydalanish o‘quv jarayonida o‘quvchilarni faqat nazariy bilimlari bilan cheklab qolmasdan balki, amaliy mashg‘ulotlar o‘tkazishda, ularning har tomonlama yetuk kadrlar qilib tayyorlashida muhim rol o‘ynaydi. Ta’limdagi axborot texnologiyalari keng me’yoriy tushuncha bo‘lib, olib borilayotgan har bir mavzu ana shu texnika, texnologiyadan foydalanishni taqazo etadi. Chunki, zamonaviy o‘qitish texnikasidan foydalanish ijobiy natijalar beradi. Yoshlarga ta`lim va tarbiya berishning murakkab vazifalarini hal etish o`qituvchilarning g`oyaviy e`tiqodiga, kasb mahoratiga, iste`dodi va madaniyatiga, hozirgi zamon pedagogik va axborot texnologiyalarini qo`llash, o’quvchilarni o`zaro faollikka olib kelishiga bog`liq. Ta’limning globallashuvi sharoitida fanlararo uzviylikni kengroq qo’llashayni zaruriyatdir. Fanlararo uzviylik tamoyiliga tayanish ta’lim muassasalari o‘quv jarayoni uchun tatbiqiy tus olishi lozim. fanlararo aloqadorlikning mazmuni va materiallar hajmi ta’lim tizimining o‘quv dasturi orqali aniqlanadi. o‘quv fanlari orasida o‘zaro bog‘liklik ikki turga bo‘linadi: xronologik va g‘oyaviy. birinchisi, turli fanlar dasturlarining o‘zaro mutanosibligiga, ikkinchisi esa, bir xil yo’nalishdagi ilmiy tushunchalarning umumiy metodik holatlar asosida singdirilishiga asoslanadi. Fanlararo bog’lanish fanlarning turiga qarab umumiy metodlar birligi bilan ham izohlanadi. masalan, matematika va fizikada modelli metod, ekspermental metod umumiyligi ko‘zgatashlanadi. amaliyotda matematika o’qituvchilari fanlararo xronologik bog’lanishning ilgari, hozir, kelgusi kabi uch turidan bevosita foydalanadilar. ilgari fanlararo bog’lanish informatika kursi materiallarini o’qitishda oldin boshqa fanlardan olingan bilimlarga tayaniladi. hozir fanlararo bog‘lanish-barcha fanlardan materiallar bir vaqtda o’tiladi. Kelgusi fanlararo bog’lanish-informatikada o’tilgan materiallar kelgusida boshqa fanlarning o’qitilishida asqotadi. ma’lumki, matematika, fizika fanlari aniq fanlarning ilmiy asosi hisoblanadi. Buning uchun ta’lim tizimida barcha fanlarning o’zaro bog’likligini o’qitishning dastlabki bosqichlaridayoq o’quvchilarga tushuntirib borish maqsadga muvofiq bo’ladi. Bu esa o’quvchilarning barcha fanlardan olayotgan bilimlarining bir-biriga bog’langanligini, tashqi muhitning bir butunligini tushunishiga yordam beradi. Ta’lim tizimida informatika va axborot texnologiyalari ahamiyati, uning fan va texnika taraqqiyotida, ishlab chiqarish sohasida va kundalik hayotda tutgan o’rni bilan belgilanadi. Ta’limda informatika va axborot texnologiyalari fanini o’qitish ta’limning umumiy maqsadlariga xizmat qilishi, ya’ni o’quvchilarning ilmiy dunyoqarashi, mantiqiy tafakkur qila olish qobiliyati, aqliy rivojlanishi, o’z- o’zini anglash salohiyatini shakllantirishi va o’stirishi, ularda milliy va umuminsoniy qadriyatlarni tarkib toptirishi hamda ijtimoiy hayotlari va ta’lim-tarbiya olishni keyingi bosqichlarida davom ettirishlari uchun zarur bo’lgan bilimlarni egallashi lozim. O`quv jarayonida yangi texnologiyalarni qo`llash ilg`or pedagogik metodlarning rivojlanishiga, masalalar yechish jarayonida o`qituvchi ish uslubining o`zgarishiga olib keladi. Shuning uchun yangi axborot – kommunikatsion texnologiyalardan foydalanib dars o’tish maqsadga muvoffiqdir Birinchi Prezidentimizning quyidagi so`zlari ibratlidir: “Shuni unutmasligimiz kerakki, kelajagimiz poydevori bilim dargohlarida yaratiladi”, boshqacha aytganda xalqimizning ertangi kuni qanday bo`lishi farzandlarimizning bugun qanday ta`lim va tarbiya olishiga bog`liq. Buning uchun har qaysi ota-ona, ustoz va murabbiy har bir bola timsolida avvalo shaxsni ko`rishi zarur.Ana shu oddiy talabdan kelib chiqqan holda,farzandlarimizni mustaqil va keng fikrlash qobiliyatiga ega bo`lgan ongli yashaydigan komil inson etib voyaga yetkazish ta`lim tarbiya sohasining asosiy maqsadi va vazifasi bo`lishi lozim, deb qabul qilishimiz kerak. Bu esa ta`lim va tarbiya ishini uyg`un holda olib borishni talab etadi. Ta’lim sifatini oshirish bugungi kunning asosiy vazifalaridan biridir. Chunki bugungi kunda insoniyat rivojlanishi shunday bosqichga yetib bordiki, bu bosqichda inson aql -zakovati, bilimi va uning mutaxassis sifatidagi malakasi hal qiluvchi ro‘l o‘ynaydigan bo‘lib qoldi. Ta’lim tizimida axborot texnologiyalaridan foydalanish o‘quv jarayonida o‘quvchilarni faqat nazariy bilimlari bilan cheklab qolmasdan balki, amaliy mashg‘ulotlar o‘tkazishda, ularning har tomonlama yetuk kadrlar qilib tayyorlashida muhim rol o‘ynaydi. Ta’limdagi axborot texnologiyalari keng me’yoriy tushuncha bo‘lib, olib borilayotgan har bir mavzu ana shu texnika, texnologiyadan foydalanishni taqazo etadi. Chunki, zamonaviy o‘qitish texnikasidan foydalanish ijobiy natijalar beradi. Yoshlarga ta`lim va tarbiya berishning murakkab vazifalarini hal etish o`qituvchilarning g`oyaviy e`tiqodiga, kasb mahoratiga, iste`dodi va madaniyatiga, hozirgi zamon pedagogik va axborot texnologiyalarini qo`llash, o’quvchilarni o`zaro faollikka olib kelishiga bog`liq. Ta’limning globallashuvi sharoitida fanlararo uzviylikni kengroq qo’llashayni zaruriyatdir. Fanlararo uzviylik tamoyiliga tayanish ta’lim muassasalari o‘quv jarayoni uchun tatbiqiy tus olishi lozim. fanlararo aloqadorlikning mazmuni va materiallar hajmi ta’lim tizimining o‘quv dasturi orqali aniqlanadi. o‘quv fanlari orasida o‘zaro bog‘liklik ikki turga bo‘linadi: xronologik va g‘oyaviy. birinchisi, turli fanlar dasturlarining o‘zaro mutanosibligiga, ikkinchisi esa, bir xil yo’nalishdagi ilmiy tushunchalarning umumiy metodik holatlar asosida singdirilishiga asoslanadi. Fanlararo bog’lanish fanlarning turiga qarab umumiy metodlar birligi bilan ham izohlanadi. masalan, matematika va fizikada modelli metod, ekspermental metod umumiyligi ko‘zgatashlanadi. amaliyotda matematika o’qituvchilari fanlararo xronologik bog’lanishning ilgari, hozir, kelgusi kabi uch turidan bevosita foydalanadilar. ilgari fanlararo bog’lanish informatika kursi materiallarini o’qitishda oldin boshqa fanlardan olingan bilimlarga tayaniladi. hozir fanlararo bog‘lanish-barcha fanlardan materiallar bir vaqtda o’tiladi. Kelgusi fanlararo bog’lanish-informatikada o’tilgan materiallar kelgusida boshqa fanlarning o’qitilishida asqotadi. ma’lumki, matematika, fizika fanlari aniq fanlarning ilmiy asosi hisoblanadi. Buning uchun ta’lim tizimida barcha fanlarning o’zaro bog’likligini o’qitishning dastlabki bosqichlaridayoq o’quvchilarga tushuntirib borish maqsadga muvofiq bo’ladi. Bu esa o’quvchilarning barcha fanlardan olayotgan bilimlarining bir-biriga bog’langanligini, tashqi muhitning bir butunligini tushunishiga yordam beradi. Ta’lim tizimida informatika va axborot texnologiyalari ahamiyati, uning fan va texnika taraqqiyotida, ishlab chiqarish sohasida va kundalik hayotda tutgan o’rni bilan belgilanadi. Ta’limda informatika va axborot texnologiyalari fanini o’qitish ta’limning umumiy maqsadlariga xizmat qilishi, ya’ni o’quvchilarning ilmiy dunyoqarashi, mantiqiy tafakkur qila olish qobiliyati, aqliy rivojlanishi, o’z- o’zini anglash salohiyatini shakllantirishi va o’stirishi, ularda milliy va umuminsoniy qadriyatlarni tarkib toptirishi hamda ijtimoiy hayotlari va ta’lim-tarbiya olishni keyingi bosqichlarida davom ettirishlari uchun zarur bo’lgan bilimlarni egallashi lozim. O`quv jarayonida yangi texnologiyalarni qo`llash ilg`or pedagogik metodlarning rivojlanishiga, masalalar yechish jarayonida o`qituvchi ish uslubining o`zgarishiga olib keladi. Shuning uchun yangi axborot – kommunikatsion texnologiyalardan foydalanib dars o’tish maqsadga muvoffiqdir Birinchi Prezidentimizning quyidagi so`zlari ibratlidir: “Shuni unutmasligimiz kerakki, kelajagimiz poydevori bilim dargohlarida yaratiladi”, boshqacha aytganda xalqimizning ertangi kuni qanday bo`lishi farzandlarimizning bugun qanday ta`lim va tarbiya olishiga bog`liq. Buning uchun har qaysi ota-ona, ustoz va murabbiy har bir bola timsolida avvalo shaxsni ko`rishi zarur.Ana shu oddiy talabdan kelib chiqqan holda,farzandlarimizni mustaqil va keng fikrlash qobiliyatiga ega bo`lgan ongli yashaydigan komil inson etib voyaga yetkazish ta`lim tarbiya sohasining asosiy maqsadi va vazifasi bo`lishi lozim, deb qabul qilishimiz kerak. Bu esa ta`lim va tarbiya ishini uyg`un holda olib borishni talab etadi. Ta’lim sifatini oshirish bugungi kunning asosiy vazifalaridan biridir. Chunki bugungi kunda insoniyat rivojlanishi shunday bosqichga yetib bordiki, bu bosqichda inson aql -zakovati, bilimi va uning mutaxassis sifatidagi malakasi hal qiluvchi ro‘l o‘ynaydigan bo‘lib qoldi. Ta’lim tizimida axborot texnologiyalaridan foydalanish o‘quv jarayonida o‘quvchilarni faqat nazariy bilimlari bilan cheklab qolmasdan balki, amaliy mashg‘ulotlar o‘tkazishda, ularning har tomonlama yetuk kadrlar qilib tayyorlashida muhim rol o‘ynaydi. Ta’limdagi axborot texnologiyalari keng me’yoriy tushuncha bo‘lib, olib borilayotgan har bir mavzu ana shu texnika, texnologiyadan foydalanishni taqazo etadi. Chunki, zamonaviy o‘qitish texnikasidan foydalanish ijobiy natijalar beradi. Yoshlarga ta`lim va tarbiya berishning murakkab vazifalarini hal etish o`qituvchilarning g`oyaviy e`tiqodiga, kasb mahoratiga, iste`dodi va madaniyatiga, hozirgi zamon pedagogik va axborot texnologiyalarini qo`llash, o’quvchilarni o`zaro faollikka olib kelishiga bog`liq.

Download 43.28 Kb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Download 43.28 Kb.