|
Azotli tóginlerdiń ekologiyalıq máseleleri
|
| bet | 4/11 | | Sana | 03.04.2023 | | Hajmi | 311.88 Kb. | | #48344 |
Bog'liq Alima esebaeva 016-mavzu, PDF Gallery 20230203 195203, GASSIPOL MOLEKULASINING YAMR SPEKTRINI Chem Office DASTURI YORDAMIDA O, 1680355001, inson huquqlari, Matn va uning turlari, 235234545, 2352345452, 2352345, RAVSHANBEK RAQAMLI QURILMALARNI LOYIXALASH, ”Город .Mекка-священный город Ислама”., Mavzu Multipleksorlar va demultipleksorlar. Reja, 1-dedline.To‘ychiyev Islombek, 2-dedline. To‘ychiyev Islombek1.2 Azotli tóginlerdiń ekologiyalıq máseleleri
Azotli tóginlerdiń ekologiyalıq máselelerine - toqtalıp sonı aytıw múmkin, azot belok dáregi, sonday eken, odan aqılǵa say paydalansa jasaw quralı, kerisinshe, odan ısrapshılıq menen artıqsha paydalanıw ekologiyalıq noqatı -názerden qolaysız waqıyalarǵa baslawshı boladı. Kovda V. A. maǵlıwmatlarına kóra, biosferada hár jılı 9 mln. tonna azot artıqsha toplanıp atır.
Avtor tárepinen ótkerilgen ilimiy izertlew nátiyjelerine kóre mineral tóginler muǵdarın úzliksiz asırıw menen ónimdi asırıp bolmaydı. Artıqsha berilgen tóginler ósimlikler tárepinen ózlestirilmasdan, átirap ortalıqtı bılǵawı, ónim quramında suw dáreklerinde nitrat muǵdarınıń artıp ketiwine sebep boladı. Suw dáreklerinde nitrat muǵdarınıń 40 -45 mg l ga jetiwi insanlarda hár qıylı keselliklerdiń kelip shıǵıwı hám suwdaǵı jonivorlarning zıyanlanıwına sebep boladı.
Nitratlar -uwlı zatlı bolmasada, olar adam ichagiga ótkennen keyin ishek bakteriyaları tásirinde nitritlarga aylanıp, qan daǵı gemoglobin menen birikib, onı metgemoglobinga aylantıradı. Metgemoglobin bolsa qandıń organizmdi kislorod menen támiyinlew iskerligine unamsız tásir kórsetedi hám uwlı zatlaydı.
Ammiakli forma daǵı azotli tóginler átirap -ortalıqtı pataslantıradı, onıń suwdaǵı muǵdarı 0, 25-5 mg|l bolǵanda, oǵada uwlı zatlı esaplanadı.
Qorshaǵan-ortalıqtı ammiakli forma daǵı azotli birikpeler menen pataslantıratuǵın tiykarǵı derekler- qusshılıq, sharbashılıq fermaları hám qala chiqitlari bolıp tabıladı. Sonıń menen birge topıraqtaǵı nitrat muǵdarı 380-400 mg|kg ammiak muǵdarı bolsa, 2000-2200 kg|ga jetkende oǵada qáwipli esaplanadı. Tek jawın suwi menen 13-15 kg/ga ge shekem azot topıraqqa túsedi. Ekologiyalıq noqatı -názerden azot mashqalasın sheshiwdiń eń tiykarǵı jollarınan biri, topıraqta biologiyalıq azotni kóbeytiw bolıp tabıladı. Biologiyalıq azot dáregi retinde bolsa jawın jawın qurtıları, azot jıynawshı mikroorganizmlar hám dukkakli eginlerden paydalanıw maqsetke muwapıq bolıp tabıladı. Kuk G. hám vilyamslarning maǵlıwmatlarına kóre, bir gektar yerni tolıq biologiyalıq (organikalıq ) azot menen támiyinlew ushın 2500 bas tawıq yamasa 250 bas túyetawıq yamasa 25 bas qoy yamasa 2-3 bas siyirdan jıl dawamında shıqqan chiqitlarni topıraqqa salıw jetkilikli bolıp tabıladı.
|
| |
