|
Fosforli tóginlerdiń ekologiyalıq máseleleri
|
| bet | 5/11 | | Sana | 03.04.2023 | | Hajmi | 311.88 Kb. | | #48344 |
Bog'liq Alima esebaeva 016-mavzu, PDF Gallery 20230203 195203, GASSIPOL MOLEKULASINING YAMR SPEKTRINI Chem Office DASTURI YORDAMIDA O, 1680355001, inson huquqlari, Matn va uning turlari, 235234545, 2352345452, 2352345, RAVSHANBEK RAQAMLI QURILMALARNI LOYIXALASH, ”Город .Mекка-священный город Ислама”., Mavzu Multipleksorlar va demultipleksorlar. Reja, 1-dedline.To‘ychiyev Islombek, 2-dedline. To‘ychiyev IslombekFosforli tóginlerdiń ekologiyalıq máseleleri
Fosforli tóginler hawa hám topıraqtan alınǵan anorganik elementlerdan : aminokislota, belok, may, kraxmal, qumsheker hám basqa bir qatar ónimlerdi sintez qılıwda qatnasadı. Ósimlikler ósip rawajlanıwın bir normada bolıwın támiyinleydi, hasıldarlıqtı asıradı jáne onıń sapasın jaqsılaydı. Ekologiyalıq mashqalası sonda NPK qatnasında (1:0, 8:0, 5) fosforning muǵdarı kamaysa, awıl xojalıq ónimlerinde qayta islengen azot muǵdarı orta barıp, onıń kúshi uwlı zat dárejesineshe jetiwi múmkin. Insan bolsa biologiyalıq processda tóplanǵan fosforning úshten eki bólegin awıl xojalıq ónimleri retinde tutınıw etedi.
Topıraqqa bolsa úshten bir bólegi qaytadı. AQSh ilimpazlarınıń izertlewlerine kóre, sharba jem-xashagi ushın sarplanǵan fosforning bir bólegin insan azıq ónimleri menen tutınıw qilsa, úsh bólegi topıraqqa singsa, qalǵan 6 bólegi suw hám shıǵındılar arqalı suw háwizlerine juwılıp túsedi. Usınıń sebepinen xalıq tıǵız jaylasqan aymaqlar fosfor menen kóbirek pataslanadı. 4-4, 5 mln. tonna fosfor geokimyoviy aylanba háreketler sebepli topıraqtan teńiz hám okeanlıqǵa juwılıp ketedi. Mısalı, Shvetsiyada 40 jıl dawamında qala aqaba suwı quramındaǵı fosfor birikpeleriniń ulıwma muǵdarı 30 ese, azot birikpeleri bolsa 10 ese kóbeygen yamasa veneri ko'liga aqaba suw menen jılına 1500 tonna fosfor kelip túsip atır. Bul óz gezeginde teńiz suw ósimliginiń tez ósiwine sebep boladı, suw maydanın suw ósimligi basıp ketedi hám teńiz haywanlarınıń záhárleniwine alıp keledi. Suwda biomassaning kóbeyiwi kisloroddıń azayıwına anaerob procesiniń kusheytiwine sebep boladı. Nátiyjede altıngugurt, ammiak sıyaqlı bir qatar element hám elementler toplandı. Bul bolsa balıq hám basqa suwda jasawshı haywanlar ómiriniń qáwip astında qalıwına sebep boladı.
Átirap -ortalıqtı pataslaytuǵın taǵı bir derek detergentlar bolıp, olar arqalı hár jılı átirap -ortalıqqa 5-6 mln. tonnaǵa jaqın fosfor ótip ol átirap -ortalıqqa shıǵıwshı fosforning 46 -48% ini quraydı. Detergentlar - neft distillyatsiyasining ónimi bolıp, tazalanıw imaratları arqalı ańsatǵana ótip, suw hám topraqlardı pataslantıradı. Eń úlken ekologiyalıq mashqala sonda olar fermentler tásirinde bóleklenmeydi.
|
| |
