INNOVATION IN THE MODERN EDUCATION SYSTEM
485
Ilmiy-texnika yutuqlari va texnologiya yangiliklarini notijorat shaklda
ayirboshlashvositalari turli-tuman bo‗lib, ular qatorida ilmiy-texnika
nashrlari (kitoblar, sharhlar,
referatlar, maqolalar, patent jamg‗armalari va
h.k.) ni amalga oshirish, ko‗rgazmalar, yarmarkalar,
konferensiyalar,
simpoziumlar, seminarlar o‗tkazish, ilmiy-texnika axboroti markazlarining
faoliyati, ta‘lim va kadrlarni qayta tayyorlash tizimida texnika ta‘limini tashkil
etish, axborotni kuzatib borish, to‗plash va ayirboshlash maqsadida olimlar
va mutaxassislarning o‗zaro tashriflari va xizmat
yuzasidan muloqotlarini
ko‗rsatib o‗tish mumkin.
Zamonaviy rivojlanish va uning yaqin kelajakdagi istiqbolining o‗ziga xos
xususiyati shundaki, innovatsion jarayonlarni strategik boshqarish tobora
zaruriy vositaga aylanib bormoqda. Bu tendensiya iqtisodiy rivojlangan
mamlakatlarda ham, bozor islohotlari yaqinda
amalga oshirilayotgan
mamlakatlarda ham keng namoyon bo‗lmoqda.
Hozirda notijorat ayirboshlash qo‗llanayotgan sohalarda tijorat
ayirboshlash usullarining qo‗llanishi jamiyatdagi texnika taraqqiyoti va
ta‘limga to‗siq bo‗lishi, bilimlarni to‗plash va uzatish jarayonlarini
qiyinlashtirib qo‗yishi mumkin. Innovatsiya mahsulotining
turli jihatlari tijorat
ayirboshlash innovatsiya bozorida amalga oshiriladi. Innovatsiyalar bozori
innovatsiya faoliyati natijalarini ayirboshlash hamda ushbu faoliyat
ishtirokchilarining manfaatlarini bunday ayirboshlashning narxlari,
muddatlari va ko‗lami bo‗yicha muvofiqlashtirish
jarayonida yuzaga
keladigan tashkiliy-iqtisodiy munosabatlar majmuidir.
Innovatsiyalar bozori innovatsiyalar ko‗rinishi(shartnomaviy ITTKIlar
bozori, litsenziyalar bozori, nou-xaular, texnologiyalar bozori),
xaridorlar
turlari(korxonalar va tashkilotlar), mulkchilik shakllari, innovatsiyalarni
amalga oshirishiga ko‗ra tasniflanishi mumkin. Shartnomaviy ITTKIlar
bozorida amaliyotga joriy qilish yoki ilmiy tadqiqotlarni
davom ettirish
maqsadida manfaatdor sub‘ektlar buyurtmasiga binoan bajarilgan ITTKIlar
natijalarining oldi-sotdisi olib boriladi. Litsenziyalar bozorida intellektual
mahsulotlarga, shuningdek tajribadan o‗tgan texnologiyalarni qo‗llashga
bo‗lgan huquqlar ayirboshlanadi. Ushbu bozor orqali amaliyotda o‗z
samaradorligini isbotlagan texnologiya jarayonlari va ishlab
chiqarilayotgan mahsulotlar oldi-sotdisi amalga oshiriladi.
Mulkchilik shakllariga ko‗ra bozor tuzilmasi kiritilayotgan
yangiliklarning turli shakldagi mulkchilik sub‘ektlari o‗rtasidagi oqimini aks
ettiradi hamda davlat innovatsion siyosatining qator yo‗nalishlarini
oldindan belgilab beradi. Bular: venchur
kapitaliga tegishli kichik
