42
joy olishini tushunish qiyin emas, Misol uchun 10x15 smli rasm taxminan 1000 x
1500 piksellardan iborat bo‘ladi.
Agar har bir rangli nuqtani tasvirlash uchun 3 bayt xotira ishlatilishini hisobga
olsak, bitta o‘rtacha kattalikdagi rasmning o‘zi xotirada taxminan 4 mln bayt joyni
egallaydi. Bunday ma'lumot, xususan, Internet sahifalarini yaratishda e'tiborga
olinishi zarur. Shuning uchun ham hozirgi kunda yaxshi multimedia dasturlarini,
videoroliklarni yaratish uchun operativ xotirasi 128 Mbaytdan kam bo‘lmagan va,
mos ravishda, tezligi katta bo‘lgan kompyuterlardan foydalanish maqsadga
muvofiq.
Demak, rastrli grafika bilan ishlash uchun yuqori
unumli kompyuter talab
qilinadi.
Rastrli grafikaning kamchiligi sifatida shuni aytish mumkinki, tasvirni
mashtablashtirish (kattalashtirish, kichiklashtirish) jarayoni natijasida nuqtalar
o‘lchovi kattalashishi bilan tasvir aniqligi yomonlashishi mumkin va hatto, tasvir
tanib bo‘lmaydigan darajada o‘zgarishi mumkin.
Rastrli grafika elektron (multimedia) va matbaa nashrlarida keng qo‘llaniladi.
Nashrlarda turli illustratsiyalarni yaratishda, odatda, skaner orqali olingan raqamli
foto yoki videokamera (hozirda bunday fotoapparat
va videokameralar keng
tarqalgan) yoki rassom, loyihachi tomonidan tayyorlangan tasvirlardan
foydalaniladi. Shuning uchun ham rastrli grafikada tahrir qiluvachi dastur
vositalaridan keng foydalaniladi.
Bu dasturlar, odatda, tasvirlaming aniqroq
ko‘rinishda bo‘lishini ta'minlaydi.
Vektorli grafika.
Vektorli grafikada tasviming asosiy elementi sifatida chiziq
qaraladi. Chiziq sifatida to‘g‘ri chiziq yoki egri chiziq olinishi mumkin. Rastrli
grafikada bunday chiziqlar nuqtalar (piksellar) yordamida yaratilsa,
vektorli
grafikada esa tasvirlarni yaratishda nuqtaga nisbatan umumiyroq bo‘lgan
chiziqlardan foydalaniladi va shuning hisobiga tasvirlar aniqroq ko‘rinishga ega
bo‘ladi.
Vektorli grafikaning afzallik tomoni tasvirining xotirada kamroq joy olishidir,
chunki bu holda xotirada joy chiziq o‘lchoviga bog‘liq bo‘lmagan ravishda bo‘ladi.
43
Buning sababi xotirada chiziqning o‘zi emas balki uni ifodalovchi formula yoki
parametrlar saqlarashidadir. Vektorli grafikaning ixtiyoriy tasviri chiziqlardan
tashkil topadi va oddiy chiziqlardan murakkablari hosil qilinadi. Ko‘pincha vektorli
grafikani obyektga mo‘ljallangan grafika deyish mumkin. Chunki bunda, masalan,
uchburchak hosil qilish uchun 3 ta chiziq (kesma)dan foydalanilsa, piramida hosil
qilish uchun uni uchburchakdan foydalanibgina hosil qilish mumkin. Vektorli
grafikani hisoblanadigan grafika deb ham atash mumkin, chunki tasvirni (obyektni)
ekranga chiqarishdan avval uning koordinatalari hisoblanadi va mos nuqtalar hosil
qilinadi.
Vektorli grafikaning matematik asosini geometrik
figuralarning xossalarini
o‘rganish tashkil etadi. Ma'lumki, nuqta tekislikda 2 ta (x, y) koordinatasi bilan,
to‘g‘ri chiziq kanonik ko‘rinishda, kesma esa mos ravishda 15 boshlang‘ich va
oxirgi nuqtasini berish bilan tasvirlanadi. Egri chiziqlar ham mos ravishda o‘z
tenglamalariga ega.
Vektorli grafika asosan illustratsiyalar yaratish uchun yo‘naltirilgandir.
Vektorli grafika reklama agentliklarida, loyihalash byurolarida, nashriyotlarda va
boshqa joylarda keng qo‘llaniladi. Vektorli grafika bilan
ishlaydigan dasturlarga
misol sifatida
