Mavzu bo’yicha o`quv mashg`ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat
bosqichlari
Faoliyat mazmuni
O’qituvchining
O’quvchilarning
I. Kirish
bosqichi
(10 daqiqa)
1.1. Mаvzu, mаqsаd vа rеjаlаshtirilgаn o’quv
nаtijаlаrini e’lоn qilаdi.
1.2. Rеjа sаvоllаrini ekrаngа chiqаrаdi.
1.3. O’quv fаоliyatini bаhоlаsh mеzоnlаri mа’lum
qilinаdi.
Eshitаdilаr,
yozib
оlаdilаr.
Diqqat qiladilar.
Diqqat qiladilar.
II. Аsosiy
bosqich
(60 daqiqа)
2.1. Tаlаbаlаr bilimini fаоllаshtirish mаqsаdidа
blis-so’rоv o’tkаzаdi:
1. «Dizayn» palitrasida ishlash uchun qanday
insturimentlar ishlatiladi?
2. Har bitta asbop panellarini sanam bering?
3. CTRL-T qanday vazifa bajaradi?
2.2. Vizuаl mаtеriаllаrdаn fоydаlаngаn hоldа
mа’ruzа mаtеriаllаrini rеjа sаvоllаri bo’yichа
izchillikdа bаyon qilаdi (1-ilоvа).
Savollarga javob
beradilar.
Tinglаydilаr,
yozаdilаr.
III. Yakuniy
bosqich
(10daqiqa).
3.1. Mаvzugа хulоsа yasаydi. O’quv jаrаyonidа fаоl
ishtirоk etgаn tаlаbаlаrni rаg’bаtlаntirаdi.
3.2. Klаstеr tuzish qоidаlаrini eslаtаdi (2-ilоvа).
Mustаqil ish uchun vаzifа bеrаdi: kompyuter
grafikasi turlari (rastrli, vektorli, fraktal) bo’yicha
klaster tuzish. O’qituvchining bоshlаng’ich nаzоrаt
vаriаnti 3-ilоvаdа kеltirilgаn.
Diqqat qiladilar.
Vazifani yozib
oladilar.
10. Mavzu: Qalam, o‘chirg‘ich, mo‘yqalam va uning turlari.
Reja:
1. Turli hil mo’yqalam.
2. Har bitta asbob elementlari.
3. «Katalog» palitrasi ishlatish.
Turli hil mo’ykalam, «Kist» (mo’ykalam) palitrasida keltirilgan va rasmlarni
chizish va redaktsiya qilish uchun ishlatiladi. Tinchlik holatida mo’ykalamlarning bir qancha
o’lchamdagi aylana shakllari taklif qilinadi, Adobe Photoshop har bitta asbob uchun
mo’ykalamlarning ko’rsatkichlarini alohida saqlaydi.
Har bitta asbob (qayta joylashtirish va «matn» elementlaridan tashqari) «Parametr»
(Ko’rsatkichlar) palitrasida ko’rinib turuvchi ko’rsatkichlar to’plami bilan xarakterlanadi. Bu
palitra sarlovxasi va tarkibi joriy vaqtdagi tanlangan asbobga bog’liq ravishda o’zgarib
turadi.
«Sintez» palitrasi – joriy rangning rang qiymatlarini ifodalaydi. «Polzunkov»
yordamida bu ranglarni ranglar tizimida taklif qilinuvchi ranglarda qayta ifodalash mumkin.
«Katalog» palitrasi ishlatish uchun ruxsat etilgan ranglar majmuasini saqlaydi.
Oldingi va orqa plan ranglarini mavjud variantlardan tanlash yoki yangi ranglarni qo’shish va
o’chirish orqali, qo’shimcha palitra hosil qilish mumkin. Bundan tashqarii, ixtiyoriy ranglar
palitrasini yaratib, bu palitrani boshqa tasvirlarda qo’llash uchun saqlab qo’yish mumkin.
«Dizayn» palitrasida ishlash uchun ixtiyoriy tasvirlovchi elementdan foydalanish
mumkin. Palitra tarkibini ko’rish uchun «masshtab» va «ruka» (qo’l) asboblarini qo’llash
mumkin.
«Info» palitrasi joriy paytdagi faol asbob va kursor nuqtasi ko’rsatayotgan nuqta
kordinatalari haqidagi ma’lumotlarni ko’rsatadi.
Sichqoncha ko’rsatkichi joylashgan nuqta kordinatalari, joriy vaqtda belgilangan
soxa o’lchami, tasvir elementining rang ko’rsatkichlari namoyish etiladi.
«Komand» (buyruqlar) politrasi sichqoncha tugmasini bir marta bosish orqali tez-tez
ishlatiladigan buyruqlarni tanlash imkonini beradi.
«Komand» palitrasi ekranda faol holatda (ochiq) turgan bo’lsa, palitra tarkibidagi
ixtiyoriy buyruqni tonlansa shu buyruqqa mos operatsiyalar bajariladi. Tinchlik holatida
Adobe Photoshop dasturida bir nechta buyruqlar klaviaturaning funktsional tugmalariga
biriktirilgan bo’ladilar yoki klaviaturada funktsional tugmalar mavjud bo’lsa, ularni mustaqil
ravishda boshqa buyruqlar uchun belgilash mumkin.
Adobe Photoshop dasturiy vositasida bir nechta maxsus buyruq (komanda) palitrasi
mavjud. Bu palitralar chop etilishgacha bo’lgan masalalar, ranglar korrektsiyasi va
tasvirlarni boshqarish bo’yruqlarini o’zida saqlaydi.
«Operatsii» (operatsyalar) palitrasi tasvirlar bilan berilgan ketma ketlikdagi
operatsiyalarni bajaruvchi-makro buyruqlarni yaratish imkonini beradi.
Adobe Photoshop dasturi, ma’lum turdagi skanerlarda, tasvir yoki qatlamni
raqamlashtirilgan tasvirga almashtirish jarayonini to’liq nazorat qilib turadi. Tasvirni
skanerlash uchun «Fayl» menyusidagi «poluchitь» buyrug’i ishlatiladi. Adobe Photoshop
dasturi ixtiyoriy turdagi skanerlar bilan ishlashi mumkin, lekin bunda moslashtiruvchi
qushimcha qismiy dastur o’rnatilgan bo’lishi lozim. Bunday modulni o’rnatish uchun,
Photoshop kataloglarining qism katalogi bo’lgan-PLUGINS katalogiga, skanerning mos
fayllari nusxalanib tashlanishi kerak. Skanerlar uchun PLUGINS katalogiga, o’rnatilgan
barcha modullar, «Fayl» menyusining «Poluchit» satrida ko’rinib turadi. Adobe Photoshop
TWAIN standart interfeysini qo’llab quvvatlaydi, bu interfeys skanerlash uchun ixtiyoriy
skanerdan foydalanish imkonini beradi (shu interfeysni qo’llab quvvatlovchi). TWAIN
interfeysini qo’llab quvvatlovchi skanerni ulash uchun, TWAIN modulini o’rnatish va sozlash
qoidalari bilan tanishib chiqish kerak.
Agar skaneringiz uchun Adobe Photoshop bilan moslashtiruvchi dreyverni topa
olmasangiz, unda tasvirni skanerlash uchun, skanerni ishlab chiqaruvchi firma tomonidan
taqdim etiluvchi drayverdan foydalanib tasvirni TIFF yoki BMP formatda saqlashingiz
mumkin. Keyin esa bu tasvirni Photoshop da ochish uchun, «Fayl» menyusidan «Otkrt»
(ochish) bo’yrug’idan foydalaniladi. Tasvirni skanerlash jarayonida natijaviy fayl sifatiga
ta’sir ko’rsatuvchi bir qancha parametrlarni boshqarish mumkin. Skanerlashga o’tishdan
oldin, skanerlashning ruxsat etilganligini aniqlash, eng samarali dinailik sohani aniqlash,
protsedurani ishlab chiqish borasidagi ko’rsatmalarni bajarish lozim.
Tegishli tugmalar yordamida quyidagi asboblar tanlanadi (tugmachalarning nomlari
sichqoncha ko'rsatkichi bilan ularning ustiga olib borganingizda ular uchun maslahatlar
sifatida ko'rsatiladi).
Qalam. Ushbu vosita yordamida erkin shakldagi chiziqlar chiziladi - qog'ozda qalam
bilan qanday bajarilganiga o'xshash. Bunday holda siz kerakli chiziq qalinligini o'rnatishingiz
mumkin - buning uchun Qalinlik tugmasini bosganingizda ochiladigan menyudan
foydalaning (bu vositani keyinroq ko'rib chiqamiz).
Rangni to'ldirish. Ushbu vosita ranglar palitrasida tanlangan rangni (u o'ng
tomonda, keyinroq bilib olamiz), sahna yoki yopiq shaklni to'ldirish uchun ishlatiladi.
To'ldirish uchun siz asbobni tanlashingiz va ish joyida yoki shaklning ichida bosishingiz
kerak. Sichqonchaning o'ng tugmachasini bosish orqali siz standart fon rangiga qaytishingiz
mumkin.
Matn. Ushbu vosita tasvirga matn kiritadi. Ushbu vositani tanlagandan so'ng, matn
qo'shmoqchi bo'lgan rasmni bosing - tanlov paydo bo'ladi, uning o'lchamini sichqoncha
bilan o'zgartirishingiz mumkin. Ushbu sohada siz kerakli matnni kiritishingiz kerak. Bunday
holda, Paint oynasida qo'shimcha Matn yorlig'i paydo bo'ladi, unda matnni formatlash
uchun mo'ljallangan asboblar mavjud.
Oʻchirgich. Ushbu vosita rasm bo'laklarini olib tashlash uchun mo'ljallangan - xuddi
qog'ozdagi oddiy silgi bilan qanday bajarilganiga o'xshaydi.
Palitra. Ushbu vosita yordamida siz keyingi chizish uchun rasmda ishlatiladigan
istalgan rangni tanlashingiz mumkin. Bu shunday amalga oshiriladi: avval ushbu vositani
tanlang, so'ngra rasmdagi kerakli rang joylashgan joyni bosing va chizishni boshlang.
Qo'llaniladigan chiziqlar tanlangan rangga ega bo'ladi.
Masshtab. Ushbu vosita yordamida siz rasm bo'lagining masshtabini o'zgartirishingiz
mumkin.
Cho'tkalar. Ushbu tugmani bosish cho'tka konfiguratsiyasini tanlashingiz mumkin
bo'lgan menyuni ochadi (bu vosita oddiy cho'tkaga o'xshaydi, u rasmni bo'yoq bilan chizish
uchun ishlatiladi).
E'tibor bering, qalam, silgi va har qanday turdagi cho'tkalardan foydalanish
sichqoncha tugmachasini bosish bilan amalga oshiriladi. Boshqacha qilib aytganda, ushbu
vositalardan birini ishlatish uchun avval uni tanlashingiz kerak, so'ngra sichqoncha
tugmasini bosib ushlab turing, tasvirni qo'llang yoki uni to'liq yoki qisman "o'chirish" kerak.
| 