Innovatsiyalar

1. 
   ilova
   

1. 
   Axborot tizimlariga va ularning xavfsizligiga qo‘yilgan talablar
   
2. 
   Axborot tizimlarining himoyalanganligini baholash
   
3. 
   Axborot xavfsizligi boshqaruvining amaliy qoidalari
   
4. 
   Axborot xavfsizligini boshqaruv tizimining tasnifi
   

Baholash mezoni

2. 
   ilova
   

3. 
   ilova
   

«FSMU» metodidan dars jarayonida foydalanishning afzalliklari

• 
  O‘quvchilarni fikrlash qobilyatuini shakllantiradi;
  
• 
  Dunyoqarashini kengaytiradi va o‘z fikrini sodiq qolish va ximoyalash ko’nikmasini shakllantiradi;
  
• 
  Keltirilgan mulohaza va misollarni umumlashtirish va yakuniyxulosalar berish qobilyatini shakllantiradi.
  

Texnologiyani amalga oshirish tartibi:

• 
  qatnashchilarga mavzuga oid boʻlgan yakuniy xulosa yoki gʻoya taklif etiladi;
  
• 
  har bir ishtirokchiga FSMU texnologiyasining bosqichlari yozilgan qogʻozlarni tarqatiladi:
  
• 
  ishtirokchilarning munosabatlari individual yoki guruhiy tartibdataqdimot qilinadi.
  

1. 
   Funksional vazifasiga ko‘ra axborotlarni muhandis-texnik himoyalash vositalari
   
2. 
   Axborotlarni himoyalashni apparat vositalari
   
3. 
   Dasturiy vositalar
   

Funksional vazifasiga ko‘ra axborotlarni muhandis-texnik himoyalash vositalari quyidagi guruhlarga ajratiladi:

1. 
   Fizik vositalar. Bu vositalarga mexanik, elektromexanik, elektron, elektronoptik, radio- va radiotexnik va boshqa qurilmalar mansub bo’ladi. Bu vositalarning vazifasi axborotlarga ruxsatsiz kirishni va tajouzkorlikni boshqa mumkin bo‘lgan harakatlarni oldini olishdan iborat. Bu vositalar quyidagi vazifalarni amalga oshirish uchun qo‘llaniladi:
   
   • 
     korxona hududini qo‘riqlash va uni kuzatish uchun;
     
   • 
     binolarni qo‘riqlash va uni nazorat qilish uchun;
     
   • 
     jihozlarni, mahsulotlarni, moliyaviy natijalar va axborotlarni qo‘riqlash uchun;
     

• 
  qo‘riqlash va qo‘riqlash-o‘t o‘chirish tizimlari;
  
• 
  qo‘riqlash televizorlari;
  
• 
  qo‘riqlash yoritgichlari;
  
• 
  - fizik himoyalash vositalari;
  
• 
  - apparat vositalari.
  

2. 
   Axborotlarni himoyalashni apparat vositalari
   

Axborotlarni himoyalashni apparat vositalari quyidagi vazifalarni amalga oshirishga imkoniyat beradi:

• 
  axborotni ruxsatsiz chiqib ketish kanallarini aniqlash maqsadida texnikvositalarni maxsus tekshiruvlardan O‘tkazish;
  
• 
  turli hil obyektlarni axborotlarni ruxsatsiz chiqib ketish kanallarini aniqlash;
  
• 
  axborotni ruxsatsiz chiqib ketishi aniqlangan kanallarini lokallashtirish
  

• 
  sanoat shipionaji vositalarini qidirish va aniqlash;
  
• 
  konfidensial bo‘lgan axborotlar va boshqa manbalarga ruxsatsiz kirishga qarshi harakatlarning konfidisial bo‘lishi.
  

3. 
   Dasturiy vositalar.
   

• 
  axborotlarni ruxsat berilmagan kirishlardan himoyalash;
  
• 
  axborotlarni nusxa olishdan himoyalash; - axborotlarni viruslardan himoyalash;
  

• 
  obyektlar va subyektlarni identifikasiyalash;
  

• 
  kompyuter tizimlarida foydalanuvchilarni identifikatsiyalovchi va autentifikatsiyalovchi dasturlar;
  
• 
  kompyuter tizimlari resurslaridan foydalanuvchilarning huquqlarini cheklovchi dasturlar; – axborotlarni shifrlovchi dasturlar;
  
• 
  axborot resurslarini (tizimli va amaliy dasturiy ta’minotni, ma’lumotlar
  

• 
  qoldiq axborotlarni (tezkor xotira blokidagi, vaqtinchalik fayllardagi va hokazo) yo‘q qiluvchi dasturlar;
  
• 
  kompyuter tizimlarining xavfsizligi tizimiga bog‘liq bo‘lgan turli voqeava hodisalarni tiklash hamda shunday voqea va hodisalar ro‘y berganini isbotlash uchun foydalaniladigan audit dasturlari (qayd qilish jurnallarini yuritish);
  
• 
  qoidabuzar bilan ishlashni imitatsiyalovchi dasturlar (qoidabuzarni go‘yoki yopiq axborotlarni olgan deb chalg‘itish);
  
• 
  kompyuter tizimlarining himoyalanganligini sinovdan o‘tkazuvchi nazorat dasturlar va boshqalar.
  

• 
  ko‘paytirishning osonligi;
  
• 
  moslanuvchanlik (turli sharoitlarda qo‘llaniladigan muayyan kompyuter tizimlarini, axborot xavfsizligiga tahdidning o‘ziga xosligini hisobga olib, sozlash imkoniyati);
  
• 
  qo‘llashning qulayligi – bir xil dasturlar, masalan shifrlovchi dasturlar
  

• 
  ularni axborot xavfsizligiga yangi tahdidlar hisobini yuritish uchun o‘zgartirishlar kiritish yo‘li bilan takomillashuvining amaldagi chek-chegarasiz imkoniyatlari mavjudligi. Axborotlarni muhofaza qilishning dasturiy vositalarining kamchiliklariga quyidagilar kiradi:
  
• 
  himoyalovchi dasturlarning faoliyati kompyuter tizimlari resurslaridan foydalanish hisobiga bo‘lgani uchun bu tizimlar samaradorligining susayishi;
  
• 
  juda past unumdorlik (xuddi shunday vazifani bajarayotgan apparat vositalar bilan taqqoslaganda, masalan shifrlovchi qurilma);
  
• 
  axborotlarni himoyalovchi ko‘pgina dasturiy vositalarning kompyuter dasturiy ta’minotiga bevosita o‘rnatilmagani (quyidagi rasmlar), bu holat qoidabuzarning ushbu dasturlarni chetlab o‘tishiga prinsipial imkoniyatlar yaratadi;kompyuter tizimlaridan foydalanish jarayonida axborotlarni himoyalashning dasturiy vositalarini
  

1. 
   Fizik vositalar
   
2. 
   Tahdidni aniqlash vositalari
   
3. 
   Tahdidni bartaraf qilish tizimlari
   
4. 
   Axborotlarni dasturiy himoyalash
   

Uyga vazifa

1. 
   Axborotlarni himoyalashni apparat vositalari
   
2. 
   Axborotlarni dasturiy himoyalash